Borsa Nasıl Oynanır, Nasıl Para Kazanılır?
  1. AnaSayfa
  2. Hisse Senetleri

Hisse Senetlerinin Değerlemesi Nedir? Hangi Unsurlar Bilinmelidir?

Finans piyasalarında işlem gören yatırım araçlarının fiyatları çeşitli faktörlerden etkilenir. İçeriğimizde, hisse senedi değerlemesi hakkında detaylı bilgiler yer alıyor;

Hisse Senetlerinin Değerlemesi Nedir? Hangi Unsurlar Bilinmelidir?Birikimlerin kazançlı bir şekilde değerlendirilebilmesi, yatırımcıların piyasadan beklentilerinin tam olarak karşılanabilmesine bağlıdır. Bunun gerçekleşmesi için ise enstrümanlar hakkında detaylı bir bilgiye sahip olunmalıdır.

Özellikle borsa yatırımcılarının sıkça tercih ettiği hisse senetlerinde değerleme yapılırken çok sayıda faktör dikkate alınır. Söz konusu değerleme işlemi, daha sağlıklı işlemlerle kazanç elde etmenizi sağlar.

Yatırımcıların bilmesi gereken konulardan biri olan bu işlemin farklı metotları mevcuttur. Detaylı bir bilgi edinmenin ardından uygun olan işleme başlanır. Aşağıda, hisse senedi değerlemesi hakkında işinize yarayacak bilgiler bulabilirsiniz;

Hisse Senedi Değerleri Nelerdir?

Hisse Senedi Değerleri Nelerdir?Yatırım için sıkça tercih edilen borsada işleme alınan hisse senetleri, şirketlerin payları üzerinde ortaklık hakkı sağlar. Piyasada işlem yapacak yatırımcıların, gündemde olan biteni yakından takip etmesi ve iyi bir yorumlama yeteneği kazanması gerekmektedir.

Parasını hisselere yatırmış bir yatırımcının bilmesi gereken konuların başında hisse senedi değerlemesi gelir. Çünkü bu, sürekli izlediğiniz fiyatların doğruluk payı hakkında fikir sahibi olmanızı sağlayacaktır. Öyle ki piyasadaki hisse fiyatları bazen aldatıcı olabilmektedir.

İşte, hisse senetlerinin altı temel değeri;

Borsa (Piyasa) Değeri

Borsa (Piyasa) Değeri Bir şirkete ait hisse senetlerinin birim veya tüm işletme bazındaki piyasa değerini tespit için en kısa yol, hisse senetlerinin borsa bültenlerindeki değerini araştırmaktır. Çünkü, geçmiş fiyatlar geleceğe yönelik de bir fiyat oluşturur.

Ancak, özellikle işletme devirlerinde, borsa değerinin hareketli olması birtakım sakıncalar yaratabilir. Borsa konjonktürünün çok hızlı ya da çok durgun olması, yani boğa veya ayı eğilimi göstermesi yanıltıcı sonuçlar verebilir. (Ayı ve boğa piyasası hakkında detaylı bilgi için ilgili içeriğimize göz atabilirsiniz.)

Aynı zamanda borsası bulunmayan ülkelerde veya borsaya kayıtlı olmayan, kayıtlı olup da işlem görmeyen şirketlerde de diğer değerleme yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir.

Muhasebe Değeri (Defter Değeri)

Muhasebe Değeri (Defter Değeri)Bilanço değeri olarak da bilinir. Maddi öz varlıklar dikkate alınır.

Muhasebe değeri, bir şirketin sadece maddi öz varlığının bilanço değeri ile değerlenmesidir. Bulunan öz varlık, ödenmiş sermayeye bölündüğünde bir hisse senedinin muhasebe değeri bulunur.

Bir şirketin bilanço özvarlığının hesaplanıp hisse sayısına bölünmesiyle bir hisse senedinin muhasebe değeri rahatlıkla bulunabilir.

Piyasa Değeri / Defter Değeri Oranı

Piyasa Değeri / Defter Değeri OranıŞirketlerin hisse senedi bazında piyasa değeri ile defter değeri daima farklıdır. Bunun nedeni, defter değerinin muhasebe dışı faktörleri hesaba katmamasıdır. Hisse senedinin pazarda işlem gördüğü fiyat, piyasa değerini ifade eder.

Bir şirketin yıllar içinde piyasa değerinin kendi defter değerinin ne kadar altında veya üstünde seyrettiği ve bu iki değerin birbirine oranı tespit edildiğinde, genel olarak bunun sürekli bir eğilim arz ettiği görülür.

Yani, piyasa değeri hemen her dönemde defter değerinin belli bir miktar altında veya üstünde seyreder. Belli bir trend veya birbirine yakın oranlar gösterir. Bu trend veya oranlara istinaden, şirketin defter değerinden hareketle piyasada olması gereken değer bulunabilir.

Aynı zamanda sektör için oluşmuş bir ortalama “piyasa değeri / defter değeri” oranından da yararlanılarak bir şirketin hisse senetlerinin piyasa değerine ulaşılabilir.

Net Aktif Değeri

Net Aktif DeğeriNet aktifin tespiti için bilanço kalemlerinde bazı düzeltmeler yapılması gerekir. Bu düzeltmeler için çeşitli yöntemler vardır. Temel amaç işletmenin esas değerini ortaya koymak olduğuna göre, sabit tesislerin esas değerini ortaya koyacak bir metodun seçilmesi gerekir.

Batı ülkelerinde muhtelif işletme tiplerine göre, kapasiteden hareket eden birim değerler hesaplanmaktadır. Örnek vermek gerekirse; modern döküm fabrikalarında kapasitenin 1 tonu için yatırım değeri, deniz nakliyat şirketlerinde gemilerin tonaj başına birim değeri bellidir. Ülkemizde ise henüz bu tip araştırmalara girilmemiştir.

Bu değer bazen bir işletmenin rakamlarına kapasite veya ciro farkı uygulamak şartıyla bulunur. Değerlemeye tabi tutulan şirketin iştirakler veya hisse senetleri portföyü bilançoda iktisap değeri ile gözüktüğüne göre, portföyde mevcut hisse senetlerinin borsa değerine veya takdiri değerine göre defter kıymetleri düzeltilir.

Bilanço kalemleri üzerinde gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra bulunan öz varlık değeri şirketin hisse senedi sayısına bölündüğünde elde edilen değer hisse senetlerinin net aktif değeridir. Eğer şirketin birkaç grup hisse senedi varsa, her grubun sermayedeki payı dikkate alınarak öz varlık değeri bölüştürülür.

Gruplara düşen öz varlık değeri gruptaki hisse senedi sayısına bölünerek her grup hisse senedinin değeri bulunmuş olur. Fakat her grup hisse senedi aynı haklara sahip değilse, imtiyazlı olanların değeri imtiyazın kapsamına göre ayrıca düzenlenmelidir.

Net aktif değerin bulunması yöntemi, şirketin tasfiye halinde aktif kalemlerin parça parça satılarak paraya çevrilmesine benzetilir. Yani, net aktif değeri bir bakıma tasfiye değeri olmaktadır. Hatta bazı ülkelerde net aktif değerine hurda değeri de denir.

Borsa çevrelerinin bu hükmünü zaman zaman doğrulayan husus, çoğunlukla hisse senetlerinin net aktif değerinin borsa fiyatından farklı olmasıdır.

Net aktif değerinin borsa fiyatından farklı olması, bu yöntemin işletmenin yalnız maddi varlığını parçalar halinde göz önüne almış olmasından kaynaklanır. Para kazanan bir işletmenin, maddi varlığının üstünde ayrıca bir bütün olarak işletme değeri vardır.

Gerçekçi bir değerleme, şirketin aldığı sonuçların gelişimini ve sermaye piyasasının içinde bulunduğu şartları göz önünde bulundurmak zorundadır. Bu sonuç, yatırımcıyı temettülerin kapitalize edilmesi suretiyle yapılan değerlemeye götürür.

Fiyat – Kazanç Katsayısı

Fiyat – Kazanç KatsayısıHisse senedinin değerini hesaplamada temettü yerine kardan hareket etmenin daha doğru olacağı gerçeğinden hareketle, fiyat / kazanç katsayısı da bir değerleme aracı olarak kullanılabilir.

Kesrin payına hisse senedinin piyasa veya borsa fiyatı, paydasına pay başına bilanço karı konur. Ancak bilanço karı genellikle son bilançodan alındığı için eski kalmaktadır. Bu sebeple, bilanço eski kaldığında en yakın dönem tahmini karı kullanılır.

Hisse sayısı yeni yapılan bir sermaye artırımı yüzünden yıl içerisinde değişmiş ise zamana göre ağırlıklı ortalama hisse sayısı alınır.

Hisse senedi değerlemesinde fiyat / kazanç oranının faydası ise; bir şirketin hisse senedi fiyatı belli değilse, piyasanın genel fiyat / kazanç oranı ya da o sektörün veya benzer bünyedeki şirketlerin ortalama fiyat / kazanç katsayısı bir değerleme ölçüsü olarak kullanılabilir. Katsayı ile paydanın yani hisse başına karın çarpımı hisse senedinin piyasa değerini verir.

Nominal Değer

Nominal DeğerÖzellikle yurt dışı piyasalarda yatırım yapmak isteyenler için önemli bir gösterge olan nominal değer, yabancı hisse senetleri ile ilgilidir. Bildiğiniz gibi yurt dışı borsalarında işlem yapma yetkisine sahip aracı kurumları seçerek buralardaki hisseleri alıp satabilirsiniz.

QNB Finansinvest, Yapı Kredi Yatırım, İş Yatırım, DenizYatırım, ve ICBC Yatırım gibi kurumlar, size yabancı hisseler alıp satma konusunda yardımcı olur. Fakat nominal değer, diğerlerine oranla yatırımcıların daha az önem verdiği bir hesaplamadır.

Hisse Senedi Değerlemesinde Yapılan Analizler Nelerdir?

Hisse Senedi Değerlemesinde Yapılan Analizler Nelerdir?Hisse senetleri değerlemesi yaparken, işinize yarayacak bazı analizler vardır. Aşağıda belirtilen beş analizi dikkate almak faydanıza olacaktır;

Piyasa Koşulları

Yatırımcıların piyasayı dikkate almadan sağlıklı bir işlem yapabilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla detaylıca inceleme yapılmalı, yorum ve analizlerden faydalanarak piyasaların mevcut durumları hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.

Örneğin, dünya ekonomisini etkileyebilecek güçteki bir ülkeden (ABD veya Çin) gelen herhangi bir olumsuz sinyal, fiyatların oynak olmasına neden olabilir. Bu durum riski artırabilir. Çok fazla riske maruz kalmamak için piyasa yeterince tanınmalı ve gündem olaylarının olası etkileri takip edilebilmelidir.

Sosyal ve Politik Koşullar

Borsa sayesinde dünyanın en ünlü şirketlerine ait hisse senetlerini alıp satabilme hakkına sahipken, bu fırsatı en iyi şekilde değerlendirebilmek yatırımcıların elindedir. Bu noktada şirket performansları dikkate alınmalıdır.

Çünkü bir şirketin mali durumu, bulunduğu ülkedeki ekonomik, sosyal ve politik gelişmelerden direkt etkilenir. Piyasada oluşacak trend, tüm bu gelişmeler takip edilerek görülebilir.

Sektörlerin Durumu

Borsada işlem gören hisse senetleri, hemen her sektörden olabilmektedir. Bunların performansı sektörlere göre değişiklik gösterebilmektedir. Örneğin, ulaşım sektörü bazı dönemlerde tavan yapabilir, veya dönemsel olarak zayıf seyredebilir. Temelde arz – talep ile ilişkili olan bu durum, sektörlerin performansını etkiler.

Sektör Seçimi

Sektörler analiz edildikten sonra, yatırımcı kazandırma ihtimali en yüksek olan alana yatırım yapmaya yönelir. Fakat bilindiği gibi herhangi bir sektöre ait tek şirket yoktur. Hangi sektöre yatırım yapılmak isteniyorsa o alandaki şirketlerden karlılık oranı en yüksek olan tercih edilmelidir.

Şirket seçimi, titizlik gösterilmesi gereken bir konudur. Dolayısıyla her detay incelenmeli; mali durumu, ödemelerinin düzenli yapılıp yapılmadığı ve geçmiş dönem performanslarına dikkat edilmelidir.

Toplam Pay Miktarı

Yatırımcı, parasını yatırmak istediği hisse senedi üzerinde bu analizi yapar. Her yatırımcı, işlemden kazanmak istediği miktar doğrultusunda bir beklenti oluşturur. Bu noktada beklentinin karşılanabilmesi için ne kadarlık bir miktar olacağına karar verilir.

Toplam pay miktarı, katlanılacak riskler ve yatırım yapılacak miktar bakımından önem taşır.

Hisse Senedi Değerlemesi Ne Gibi Faydalar Sağlar?

Hisse Senedi Değerlemesi Ne Gibi Faydalar Sağlar?Piyasadaki fiyatlar ne yazık ki bazen gerçeği yansıtmayabilir. İşte, değerleme dediğimiz işlem, gördüğünüz fiyatların ne derece gerçeği yansıttığını gösterir.

Bir hisse fiyatının olduğundan yüksek gösterilmesi durumunu ifade eden şişirilmiş fiyat, aldatıcı amaç taşıyabildiği gibi bazen bilançodaki hatalardan da kaynaklanabilir.

Piyasada hisselerin fiyatlarını yorumlamak ve buna göre bir yol izlemek açısından değerlemeler oldukça önemlidir. En kısa haliyle, ilk olarak şirket değerinin bulunması ve ardından da hisse değerlerinin birbirlerine bölünmesi sonucu değerleme yapılmış olur.

Hesaplamalar sonucunda bulunan değerin piyasa değerinin üzerinde olması gerekmektedir. Eğer altında ise yatırım yapmak doğru olmayacaktır. Dolayısıyla değerlemeler yatırımcıya güven sağlar.

Sonuç

Hisse senetlerinin değerlemesi çeşitli yollardan yapılmaktadır. Borsa değerleri hariç bütün değerleme metotları, önce şirketin net değerini bulup bu değeri hisse senedi sayısına bölmek suretiyle hisse değerine varma prensibine dayanır.

Şirket değerinden hisse senedinin değerine varmak için yapılan hesaplamalar sırasında hisse senetleri ve tertipler arasında değer farklarına sebep olabilecek özellikler mutlaka göz önünde bulundurulur.

İntifa senetleri, kurucu hisse senetleri, herhangi bir şekilde imtiyazlı hisse senetleri özelliklerine göre değerlenirler.

Okur Yorumları
  1. melisa hnm.. teşekkürler böyle bir yazı için..ben bir hissenin iflas ederi ve fiyat değer uyumsuzluğu arasındaki ilişkiyi araştırıyorum … bana bu konuda yardımcı olabilirmisiniz..tşkler

Sponsorlu | 2023/4Ç Kar/Zarar %36.13/63.87%
Doviz Yatırımı
Sponsorlu | 2023/4Ç Kar/Zarar %36.13/63.87%
Doviz Yatırımı
AL SAT
Sponsorlu | 2023/4Ç Kar/Zarar %36.13/63.87%