Dünya borsaları adı altında inceleyebileceğimiz bir başka bölge olan Afrika kıtası, nüfus yoğunluğu en fazla olan ikinci kıtadır. Aynı zamanda dünyanın en büyük kıtaları sıralamasında da ikincidir. Dolayısıyla burada pek çok ülke borsasının yer aldığını söylemek mümkündür.
Afrika kıtasında 38 ülkenin sermaye piyasasını temsil eden 29 borsa vardır. Aynı zamanda iki bölgesel borsası da bulunur. Söz konusu bu bölgesel borsalar orada yer alan pek çok ülkenin finansal işlemini yürütmekle görevlidir.
Bahsettiklerimiz dışında borsalara da sahip olan Afrika kıtasının ülkemiz ile ticaret hacmi de oldukça büyüktür. Aşağıda; güçlü sermaye piyasalarıyla yatırımcıları kendisine çekmeyi başaran Afrika kıtasında yer alan borsalara ve önemli endekslerine dair bilgiler bulacaksınız;
Régionale des Valeurs Mobiliéres ve Endeksleri
Bölgesel Menkul Kıymetler Borsası SA adıyla tanınan Régionale des Valeurs Mobiliéres Borsası BRVM kısa adıyla bilinir.
Benin, Burkina Faso, Gine Bissau, Fildişi Sahiki, Mali, Nijer, Senegal ve Togo gibi Batı Afrika ülkelerine hizmet veren bu borsanın merkezi Abidjan’dadır. Hisse senedi alım-satım hizmeti vermek, piyasaya ilişkin bilgiler yaymak ve pazarı teşvik etmek misyonları arasındadır.
Bu borsa tüm işlemlerini tamamen elektronik sistemden yürütür. BRVM Kompozit ve BRVM 10 en önemli endeksleridir.
Mısır Borsası ve Endeksleri
Mısır Borsası, Kahire ve İskenderiye borsalarından oluşur. Bu iki borsanın yönetim kurulu Mısır Borsası’nın yönetimini üstlenmektedir. Her ikisi de aynı işlemleri gerçekleştirir.
İskenderiye Borsası 1883 yılında, Kahire Borsası 1903 yılında kurulmuştur ve iki borsada oldukça aktif borsalardır. 1940 yılında ise bu iki borsa birleştirilmiştir ve Mısır Borsası o tarihlerde dünyanın en iyi 5. borsası olmuştur. Mısır Borsası’nın en önemli endeksi EGX 30 endeksidir.
Gana Borsası ve Endeksleri
Alım – satım işlemlerine 1990 yılında başlayan Gana Borsası’nda 35 şirketin hisse senedi, 2 şirketin tahvilleri işlem görmektedir. Bu borsada işlem görebilmeleri için hisse senetlerinin bazı kriterleri karşılıyor olması gerekir. Bunlar;
- Sermaye yeterliliği,
- Karlılık,
- Hisselerin yayılması,
- Varlık verimliliğidir.
Accra’da bulunan Gana Borsası, gelişmekte olan hisse senedi piyasasında önemli bir yere sahiptir. Gelişmekte olan piyasalar arasında 1994 yılında iyi bir borsa performansı göstermiş ve %124,3 oranındaki kazancı ile altıncı sırada yer almıştır.
GSE All – Shares Endeksi ve GSE Bileşik Endeksi en önemli endeksleridir.. Ayrıca Gana; petrol, kakao, elmas, altın gibi zengin pek çok doğal kaynağa sahip bir ülkedir.
Libya Borsası ve Endeksleri
Libya Borsası; 2007 yılında Ulusal Değirmenler ve Yem Şirketi, Amerika Sigorta Şirketi, Çöller Bankası, Libya Sigorta Şirketi, Sahari Bankası, Hay Alandalus Yurtiçi Bankası ile kurulmuştur.
346,773 LD tutarındaki, 49.539 hisse ile işlem yapmaya başlamıştır. Daha sonra Londra Borsası ile anlaşma imzalanmıştır.
2011 yılında meydana gelen iç savaş sonrasında 2012 yılına kadar kapalı kalmıştır. Trablus’da bulunan Libya Borsası, Londra Borsası tarafından düzenlenen eğitimler ile modernize olmaya çalışmaktadır.
Malavi Borsası ve Endeksleri
Tek lisanslı komisyoncusu ile tam teşekküllü bir borsa olan Malavi Borsası Malavi Rezerv Bankası’nın himayesi altında kurulmuştur. Açıldığında 2300 büyük Malavi şirketi vardır.
Listelenen ilk hisse Ulusal Sigorta Şirketi’nin hisseleridir. Uluslararası Finans Kurumu, Dünya Bankası Ortaklığı, Hollandalı Kalkınma İşbirliği gibi çeşitli kalkınma bankaları ile iletişim halindedir.
Blantyre’de bulunan Malavi Borsası’nın mütevazi bir pazar listesi bulunmaktadır ve listelerin sıkı kurallar çerçevesinde hazırlandığı bilinmektedir.
Kazablanka Borsası ve Endeksleri
Fas’ın en büyük şehri olan Kazablanka’da bulunan Kazablanka Borsası 1929 yılında kurulmuştur.
Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesinde, Johannesburg Borsası ve Nijerya Borsası’ndan sonra Afrika’nın en iyi borsasıdır. 19 üyesi, 81 listelenmiş şirketi bulunan bu borsa 1993 yılında bir reform yaşadıktan sonra elektronik ticaret sistemine geçmiştir.
Günümüzde iki pazara bağlıdır ve bunlar; Central Market ve Block Ticaret Market’tir. En önemli endeksleri ise MASI, MADEX ve CFG 25 endeksleridir.
Namibya Borsası ve Endeksleri
Namibya Borsası, Windhoek bölgesinde bulunan en büyük borsalardan biridir. Afrika kıtasının en büyük ve aynı zamanda en eski borsası olan Johannesburg Borsası ile bir ortaklığı bulunmaktadır.
Borsa, bankacılık dışı finansal düzenleyici NAMFISA lisansı altında faaliyet göstermektedir. Borsalar Kontrol Kanunu’na göre düzenlemektedir.
Eski adı Lüderitz Borsası’dır ve 1900’lü yıllarda elmas arama çalışmaları sonucunda birçok araştırmacı geldikten sonra borsa kapatılmıştır. 1992 yılında da yeniden açılmıştır. NSX Local ve NSX Overall önemli endeksleridir.
Nijerya Borsası ve Endeksleri
MENA bölgesinde Afrika’nın ikinci büyük borsası olan Nijerya Borsası 1960 yılında Lagos Menkul Kıymetler Borsası adıyla kurulmuştur.
2013 yılında toplamda 200 civarı şirketin listelendiği bilinmektedir. Bu listelerin tümü Nijerya Menkul Kıymetler Borsası Tüm Paylar endeksine dahildir.
Borsanın amacı listeleme ve menkul kıymetlerin alım – satımıdır. All – Share Endeksi, NSE – 30 Endeksi, NSE Bankacılık Endeksi, NSE Sigorta Endeksi, NSE Sanayi Endeksi, NSE Petrol/Gaz Endeksi ve NSE Yiyecek/İçecek Endeksi en önemli endeksleri olarak gösterilebilir.
Johannesburg Menkul Kıymetler Borsası ve Endeksleri
Günümüzde bilinen ismi JSE Limited olan Johannesburg Menkul Kıymetler Borsası, Afrika’nın en büyük borsasıdır.
Bu borsa, 1886 yılında altın keşiflerinin yapıldığı zamanlarda madencilik ve finans şirketlerinin ihtiyaçlarından doğmuştur.
Güney Afrika, Johannesburg, Sandton bölgesinde yer almaktadır. 2003 yılı itibariyle bünyesinde 472 şirket listelenmiştir ve bu şekilde Afrika’nın en büyük borsası olmuştur. Bu sayı 2014 yılı Mayıs sonunda 402 şirket ile revize edilmiştir. FTSE/JSE en önemli endeksidir.
Zimbabve Menkul Kıymetler Borsası ve Endeksleri
Yaklaşık 65 şirketin hissesinin işlem gördüğü Zimbabve Borsası hisse senedi alım-satım hizmeti verir. Zimbabve Sanayi Endeksi ve Zimbabve Maden Endeksi olmak üzere iki önemli endeksi vardır.
Gerçekten çok güzel bir yayın olmuş teşekkür ederim.