Amerika Borsaları (ABD) ve Önemli Endeksleri

Dünyanın en güçlüsü olmasıyla küresel ekonomiyi ayakta tutan Amerika, finansal faaliyetlerde de diğerlerine fark atar. İçeriğimizde, Amerika borsası ve önemli endeksleri hakkında bilgi verdik;

Dünyanın en güçlü ekonomisine sahip olan Amerika Birleşik Devletleri (ABD), sahip olduğu borsayla da yatırımcıların ilgisini çekmeyi başarmıştır. Öyle ki dünya devi şirketlerin birçoğu burada yer alır ve hisseleri de burada işlem görür.

Uzun yıllardır gücüne güç katmayı başarabilmiş endeksler de ülke borsasında işlem görmekte, piyasalara yön veren seyirleri geniş bir kitle tarafından takip edilmektedir.

Özellikle teknoloji sektörünün dev şirketlerini barındıran ABD, özellikle New York Stock Exchange (NYSE) ve Dow Jones ile anılır. İşte, Amerika borsaları ve önemli endeksleri hakkında merak edilen her şey;

New York Borsası (NYSE)

New York Menkul Kıymetler Borsası (New York Stock Exchange (NYSE), ABD’nin en önemli borsasıdır. Burada menkul kıymetler işlem görür.

New York’ta işleme alınan hisse senetlerinin piyasa değerleri öylesine yüksektir ki bu durum onu dünyanın en büyük menkul kıymet borsası haline getirmiştir. Sayısı 3000’in üzerindeki şirketin hisseleri NYSE’de işleme alınır.

2013 yılında ortalama 169 milyar dolarlık işlem hacmine çıkarak bir rekor kıran NYSE, bu başarısıyla dünyanın en büyük borsası olma unvanını sonuna kadar haketmiştir. Birçok finansal kriz, ekonomik çöküntü, hatta skandal yaşamasına rağmen hala güçlü bir şekilde faaliyetlerini sürdürmektedir.

NYSE’nin ilk temelleri 1792 yılına kadar eskiye dayanmaktadır. 1914’teki Birinci Dünya Savaşı buranın 4,5 ay kapalı kalmasına neden olmuştur. Ardından 1929’daki Büyük Buhran Dönemi New York’ta Kara Salı’ya (Black Tuesday) neden olmuştur ve oluşan endişeler endeksin satışlarına artış getirmiştir.

2005 yılından itibaren halka açık bir şirket hale gelmiştir. İşlemlerine 8 Mart 2006’dan bu yana NYSE Group ismiyle devam etmektedir.

Günümüzde burada işlem yapmak isteyen yatırımcılar için seanslar Pazartesi-Cuma günleri arasındadır. 09:30’da açılır ve 16:00’dan sonra işleme kapanır. Şimdi, NYSE’nin önemli endekslerine göz atalım;

NYSE U.S 100 Endeksi

Bu endeks, NYSE’de işlem gören en büyük 100 şirketin hisselerinden oluşmaktadır. Uluslararası önemli endekslerden biridir. Bu şirketlerin toplam piyasa değerleri, New York’ta işlem gören tüm şirketlerin % 40’ını oluşturmaktadır.

NYSE U.S 100 Endeksi’nin 31 Aralık 2003 tarihinde ABD’de işlem gören bütün şirketlerin piyasa değerinin %46’sını oluşturduğu belirlenmiştir.

NYSE International Endeksi

Borsada işlem gören toplam piyasa değeri en yüksek ve Amerikan olmayan 100 şirketten oluşmaktadır. Amacı uluslararası piyasaları takip etmek ve yatırımcıların araştırmalarına yol göstermektir.

NYSE TMT Endeksi

NYSE’de işlem görüp teknoloji, medya ve işletişim sektöründe faaliyet gösteren en büyük 100 şirketin hisselerinden oluşmaktadır.

NYSE World Leaders Endeksi

Bunu NYSE U.S 100 ve NYSE Uluslararası 100 endeksinin kombinasyonu olarak açıklayabiliriz. NYSE’de işlem gören en büyük 200 şirketin hisse senetleri performansını hakkında bilgi verir.

NYSE Composite Endeksi

Oldukça farklı alanlardan sektörlerin endekslerini oluşturur ve piyasanın mevcut durumu hakkında bilgi verir. 1966 yılında NYSE’de işlem gören tüm hisselerin performansının ölçülmesi amacıyla kurulmuştur. Bu endekslerin toplam piyasa değerinin hesaplanmasında şu etkenler dikkate alınır;

• Halka açılan kısım
• Alım-satım yapılan kısım
• Borsa kotunda yer alan kısım

NYSE Sektör Endeksleri

Burada üç sektöre ait endeks vardır ve bunlar Composite endeksin alt yapısını oluşturmaktadır. Bunlar;

• NYSE Energy Endeksi (NYE ID)
• NYSE Financial Endeksi (NYK.ID)
• NYSE Healthcare Endeksi (NYP.ID)

Söz konusu sektör endeksleri Dow Jones Global Sınıflandırma sistemine göre sınıflandırılmıştır.

Dow Jones (Sanayi) Endeksi

ABD endüstrisinin ne durumda olduğunu gösteren bu endeks, oldukça önemli bir hisse senedi endeksidir. Endüstriyel Ortalama Endeksi veya Mavi Çipli Endeks gibi isimlerle de anılır.

İlk hesaplandığı yıl olan 1896’dan günümüze kadar geçerliliğini korumuştur. Yatırımcılar tarafından yeterince tanınır ve sıkça takip edilir.

ABD borsalarında işlem gören dünyaca ünlü 30 şirketin hisseleri burada işlem görür. Kar-zarar durumları dolar bazlı hesaplanır. Hisseleri Dow Jones’da halka açık olarak işlem gören bazı şirketler şunlardır;

Dow Jones’da işlem yapmak isteyen yatırımcılar haftanın 5 günü saat kısıtı olmaksızın bunu gerçekleştirebilirler. Hiç şüphesiz ülkenin merkez bankası FED’in verdiği kararlar, uluslararası anlamda yankı uyandıran siyasi ve politik olaylar endeksteki fiyatlamaları etkileyecektir.

Standard and Poor’s Endeksi (S&P500)

Dünya genelinde en bilinen ve en çok takip edilen endekslerden biridir. Standard & Poor’s tarafından düzenlenir. Faaliyetlerine ABD’de devam edip piyasa değeri en yüksek 500 şirketin hisse senetlerinden oluşur.

Söz konusu bu şirketlerin sektörler açısından oldukça güçlü oldukları bilinir. Bu güçlülükleri ise sermaye, likidite ve pazar payı esas alınarak ölçülür.

ABD hisse senedi piyasasının yaklaşık %75’i S&P 500 Endeksi’nden meydana gelir. Zaman içinde Forex’in de önemli endekslerinden biri haline gelmiştir. Dolar cinsinden hesaplanan kar-zarar oranları bulunan bu endeks, tarihinde en düşük seviyeyi 2015 yılının Mayıs ayında 2133 dolarda kaydetmiştir.

Amerikan Borsası (NYSE MKT)

İşlem hacmi bakımından imcelendiğinde ABD’nin üçüncü büyük borsasıdır. Amerikan Menkul Kıymetler Borsası, 1908 yılında kurulmuştur. Kuruluşunun ardından 1953 yılına kadar New York Curb Borsası ismiyle anılmıştır.

Dünya genelinde işlem hacmi en yüksek olanlar burada işlem görür. 17 Ocak 2008 tarihinde NYSE Euronext tarafından satın alınmıştır. Bu satın alma 1 Ekim 2008’e kadar devam etmiş ve ardından tamamlanmıştır.

NYSE Euronext bu satın alma sonrasında da, dünyaya Alternext European ve NYSE Alternext U.S isimlerini duyurmuştur. Bu isimlerde de bir süre sonra tekrardan değişiklik yapılmıştır ve günümüzde en son “NYSE MKT LLC” olarak kalmıştır. Eski adı AMEX’tir. Endeksler de NYSE ile birleşmiştir.

Günümüzde 400’ü aşkın şirket Amerikan Borsası’nda işlem görmektedir. Fakat bu şirketlerin sektörde yeni dolayısıyla hisselerinin küçük olduğu bilinmektedir. NYSE MKT Türkiye saati ile 17:30’dan gece 00:00’a kadar açıktır.

NASDAQ Borsası

Açılımı “National Association of Securities Dealers Automated Quotations”dır. Dünyanın en ünlü teknoloji şirketlerinin hisse senetleri Nasdaq Borsası’nda işlem görür. Teknoloji borsası adıyla da bilinir.

Burada ayrıca tezgahüstü piyasalarda işlem gören menkul kıymetlerin alım-satım fiyatlarının gösterildiği otomatik bir bilgi ağı mevcuttur. Piyasa değeri bakımından incelendiğinde dünyanın ikinci büyük borsasıdır. Genel merkezi New York’tadır.

Nasdaq 100 ve Nasdaq Bank endeksleri burada işlem görmektedir. Nasdaq 100 endeksi biraz istisnadır ve diğerlerinden farklı kriterlere sahiptir. Bu yönüyle de diğer endekslerden farklı değerlendirilir.

Nasdaq, dünyanın ilk elektronik borsası olma özelliğine sahiptir. Birçok sosyal medya şirketinin hisseleri ve ünlü teknoloji şirketlerinin hisseleri Nasdaq’da işlem görür. Bunlar;

• Twitter
• Facebook
• IBM
• Microsoft
• Apple’dır.

Nasdaq’da hem büyük hem de küçük ölçekli şirketlerin hisseleri işlem görür. Teknolojinin yanı sıra burada işlem gören diğer bazı sektörler de vardır. Telekomünikasyon, toptan, perakende, ticaret, bio-teknoloji, bilgisayar donanım ve yazılım bunlardan bazılarıdır.

Bazı borsalar Nasdaq QMX bünyesindedir. Bunlar Boston Borsası (BSE – BX), Philadelphia Borsası (PHLX) olarak bilinir.

Chicago Borsası (CHX)

Chicago, Illinois’de bulunan ulusal menkul kıymet, döviz ve Self – Regulatory Organization borsasıdır. U.S Securities and Exchange Commission (SEC) gözetiminde faaliyet göstermektedir. Amerika’nın 3. büyük borsası olarak bilinmektedir.

1880 yıllarının sonuna doğru yatırımcıların hisse senetleri ve tahvillere yönelmesiyle burada ciddi değişim ve gelişimler görülmüştür. 1914 yılının CHX, Temmuz ayında 1. Dünya Savaşı’nın etkilerinden dolayı birkaç aylığına kapalı kalmıştır. 1929 yılında ise çöküntü yaşamıştır.

Günümüzde şirketlerin hisseleri halka açık şekilde burada işlem görebilir. 2016 yılının Şubat ayında Çinli yatırım şirketi Chongqing Casin Enterprise Group, CHX Borsası’nın ana şirketi olan CHX Holding’i devralmak istemiştir. Fakat 1 yıl sonra bu satış engellenmiştir.