Dünyanın önde gelen en büyük şirketlerinin hisseleri halka arz edilerek borsada işlem görmeye hazır hale gelir. Özellikle büyük yatırımcılar, tüm piyasaları dikkatle takip eder ve en avantajlı gördükleri yerde işlem yapmaya başlarlar.
Çin, Japonya, Rusya, Tayland, Singapur, Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar gibi ülkelerin ayakta tuttuğu Asya ekonomisi, yatırımcılar için avantajlı bir yatırım ortamı olabilmektedir. Petrol ve emtia bakımından zengin olan bu bölge, önemli endekslere de ev sahipliği yapar.
Dünya finans piyasalarının nabzını tutan ekonomiler, yatırımlarını değerlendirmek isteyenlere seçenekler sunar. Aşağıda, Asya kıtası borsaları ve buradaki önemli endeksleri ele aldık;
Orta Asya Borsaları ve Önemli Endeksleri
Kıbrıs, Bahreyn, İran, Irak, İsrail, Jordan, Kuveyt, Lübnan, Umman, Katar, Filistin, Suudi Arabistan, Suriye, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri Orta Asya’da bulunan ülkelerdir.
Belirttiğimiz bu ülkelere ait borsalara göz atacak olursak şöyle bir liste çıkarabiliriz;
Borsa İstanbul ve Endeksleri
Ülkemiz borsası Borsa İstanbul’dur. Kısaca “BIST” olarak ifade edilir.
Başlarda 1985 yılının Aralık ayında kurulan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) adıyla faaliyetlerini yürütmüş, ardından 5 Nisan 2013 tarihinde İstanbul Altın Borsası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’nı bünyesinde bulundurarak yoluna devam etmiştir.
Sermaye piyasasında bulunan borsaları tek çatı altında birleştirmek en temel işlevi olmuştur. Burada hisseleri işlem gören şirket sayılarına baktığımızda BIST’in çeşitlilik bakımından oldukça zengin olduğunu söyleyebiliriz.
BIST adıyla küresel anlamda daha büyük başarılar elde etmeye odaklanan bu kurum, ilk başarısını Nasdaq OMX ile yaptığı anlaşma ile kaydetmiştir.
BIST 100, BIST 50, BIST 30 endeksleri ve BIST Tüm Endeksi, BIST 10 Banka Endeksi en önemli endekslerimiz olarak belirlenebilir
Katar Borsası ve Endeksleri
Qatar Exchange ya da Stock Market adıyla bilinen Katar Borsası 1997 yılında kurulmuştur. Kurulduğu ilk zamanlarda adının Doha Menkul Kıymetler Borsası olduğu bilinmektedir.
Bu borsanın % 25 hissesi NYSE Euronext’e aittir ve günümüzde 50’ye yakın şirketin hissesi burada işlem görmektedir. Katar’ın önemli endeksleri; QE Total Return Index, QE Al Rayan Islamic Index, QE All Share Index’tir.
Tahran Borsası ve Endeksleri
İran’ın en büyük borsası Tahran’dır. Bu borsa aynı zamanda Euro – Asya Borsalar Federasyonu’nun kurucu üyesi olma özelliği ile öne çıkar. 2002 – 2013 yılları arasında iyi bir performans göstermiştir ve gelişmekte olan bir pazardır.
Geniş bir Pazar payına sahiptir. Ayrıca otomotiv, telekomünikasyon, tarım, petrokimya, madencilik, demir – çelik, bakır, bankacılık, sigorta ve finansal araçları gibi farklı alanlardan 37 endüstriye hakimdir. Önemli endeksleri ise TEPIX ve TEDPIX olarak bilinir.
Kuveyt Borsası ve Endeksleri
Basra Körfezi’nin ilk ve en önemli borsası Kuveyt olarak bilinir. Aynı zamanda ülkenin ulusal borsası olarak kabul edilir.
Kuveyt’in dünyanın en büyük petrol şirketine sahip olması onu bu alanda önemli kılar. Kuveyt’in en önemli endeksleri KSX 15, OIL & GAS IXP gibi endekslerdir.
Ülkede borsacılık faaliyetinin 4 organ tarafından yürütüldüğünü bilmek gerekir. Bunlar;
- Kuveyt Borsası
- Kuveyt Ticaret ve Sanayi Bakanlığı
- Maliye Bakanlığı
- Kuveyt Merkez Bankası’dır.
Nasdaq Dubai Borsası ve Endeksleri
Orta Asya’nın uluslararası bir borsası olan Nasdaq Dubai, uluslararası ihracatçıları bünyesinde barındırır. Dubai Uluslararası Finans Merkezi de buranın himayesi altında faaliyetlerine devam etmektedir.
Nasdaq Dubai’nin çoğunluk hissedarı, Dubai Finans Market’tir ve hisselerin üçte biri, Nasdaq OMX Group ile Dubai Borsası’nındır.
Doğu Asya Borsaları ve Önemli Endeksleri
Çin, Hong Kong, Macau, Güney Kore, Japonya, Kuzey Kore, Moğolistan, Tokyo, Seul gibi önemli şehirlerin borsaları Doğu Asya grubuna girmektedir.. Şimdi; bu bölgenin başta gelen borsalarına ve endekslerine yakından bakalım;
Tokyo Borsası ve Endeksleri
Piyasa değeri bakımından dünyanın ikinci büyüğü konumundaki Tokyo Menkul Kıymetler Borsası, Asya Bölgesi’nde ve dünya genelinde büyük bir öneme sahiptir. Ait olduğu kıtanın da en büyüğüdür.
Bünyesinde 2300 civarı şirketin hissesini barındırmaktadır. 2012 yılında Osaka Menkul Kıymetler Borsası ile birleşmiştir ve 1 Ocak 2013 tarihinden bu yana faaliyetlerine birlikte devam etmektedirler.
Bu borsa ile Londra Menkul Kıymetler Borsası ise aralarında büyük bir rekabet bulunmaktadır. Tokyo’nın en önemli endeksleri Nikkei 225 ve TOPIX endeksleridir.
Kore Borsası ve Endeksleri
Güney Kore’nin tek menkul kıymetler borsası Kore‘dir. Merkezi Busan’dadır ve nakit piyasaların gözlemi Seul’da yapılmaktadır.
Bu yapı; Kore Borsası, Kore Vadeli İşlem Borsası ve KOSDAQ entegrasyonudur. Türev piyasa işlemlerinin de yürütüldüğü Kore’de listelenmiş 1800 civarı şirket bulunmaktadır. Önemli endeksleri ise; KOSPI, KOSDAQ, KRX 100 endeksleridir.
Hong Kong Borsası ve Endeksleri
Asya kıtasının 3. büyük ve piyasa dünyanın 6. Büyüğü Hong Kong Borsası‘dır. Hang Seng Endeksi en önemli endeksidir.
1700 civarında şirket burada işlem görür. Bu şirketlerin büyük çoğunluğu Çin ve Hong Kong’ta olup diğerleri de çevre ülkelerdendir.
Şanghay Borsası ve Endeksleri
Çin Halk Cumhuriyeti’nden bağımsız faaliyet gösteren iki borsadan birisi Şanghay Borsası’dır. Diğer bağımsız olan ise Shenzhen Borsası’dır.
Şanghay Menkul Kıymetler Borsası, piyasa değeri anlamında dünyanın 6. büyük borsasıdır. Burası yabancı yatırımcılara açık değildir.
Doğrudan kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonu tarafından denetlenmektedir. Önemli endeksleri ise; SSE Bileşik Endeksi ve SSE 50 Endeksi’dir.
Singapur Borsası ve Endeksleri
Singapur’da bulunan bir yatırım holding şirketi olan Singapur Borsası, menkul kıymetlere ilişkin hizmetler verir. Dünya Borsalar Federasyonu ile Asya ve Okyanusya Borsalar Federasyonu üyesidir.
Nasdaq OMX Group ile ortaklığı bulunmaktadır. Bünyesinde 776 civarında şirket bulunmaktadır. Bu şirketlerin 159 tanesi yabancı şirkettir. En önemli endeksleri ise; MSCI Singapur Serbest Endeksi ve Straits Times Endeksi’dir.
Güney Asya Borsaları ve Önemli Endeksleri
Hindistan, Bangladeş, Afganistan, Nepal, Maldivler, Pakistan ve Sri Lanka gibi ülkelerin borsaları bu grupta yer alır. Şimdi, Güney Asya borsalarına ve bazı önemli endekslerine göz atalım;
Bombay Borsası ve Endeksleri
Hindistan ülkelerinde faaliyet gösteren yaklaşık 25 borsadan en önemlisi Bombay’dır. Diğer önemli olan ise Hindistan Ulusal Borsası’dır. Hindistan’dakilerin özellikle 2014 yılında önemli ölçüde kazanç getirdiği tespit edilmiştir.
Bombay, 200 mikrosaniye işlem hızı ile Asya’nın en hızlı borsalarından birisidir. Deutsche ve Singapur Borsası ile stratejik ortaklığı bulunmaktadır.
Hint reel sektörlerinin büyümesine büyük katkısı olan bir borsadır. En önemli endeksleri ise; BSE sensex, BSE Small Cap, BSE Mid – Cap, BSE 500 endeksleridir.
Hindistan Ulusal Borsası ve Endeksleri
Mumbai’de bulunan Ulusal Hindistan Borsası; menkul kıymetler piyasası reformu ile benzersiz verimlilik, şeffaflık ve pazar bütünlüğü ile kritik bir rol oynayan önemli borsalardandır.
Bünyesinde Haziran 2014 itibariyle 3091 şirket bulunmaktadır. Önemli endeksleri ise; CNX Nifty, CNX Nifty New, CNX 500 endeksleridir.
Asya’da Bulunan Diğer Borsalar
Asya’dakilerin en önemlilerini yukarıda sizlerle paylaştık. Fakat bu kıtada yer alan diğer ülkelerde de finansal açıdan önemli borsaların var olduğu bilinmektedir.
Örneğin; 2014 yılında en çok kazandıranlar listesinde yer alan Pakistan’daki Islamabad Borsası, Karaçi Borsası ve Lahor Borsası da önemli endekslerdendir.
Dilerseniz, Asya kıtasında yer alan diğerlerine göz atalım;
- Sri Lanka: Kolombo Borsası
- Maldivler: Maldivler Borsası
- Butan Krallığı: Royal Securities Exchange of Bhutan
- Afganistan: Afganistan Menkul Kıymetler Borsası
- Tayvan: Tayvan Menkul Kıymetler Borsası
- Endonezya: Endonezya Menkul Kıymetler Borsası ve Jakarta Vadeli İşlem Borsası
- Malezya: Maleyza Menkul Kıymetler Borsası
- Filipinler: Filinpin Menkul Kıymetler Borsası
- Kamboçya: Kamboçya Menkul Kıymetler Borsası
- Irak: Irak Menkul Kıymetler ve Erbil Menkul Kıymetler Borsası
