BIST 30, 50 ve 100 Endeksleri Nedir? Bu Sayılar Ne Anlama Gelir?

Biraz ekonomi haberi takip ediyorsanız BIST endeksleri ile ilgili gelişmeleri duymuşsunuzdur. Borsacılar ise bu endekslerle yatıp kalkarak kar etmenin peşindedir. Eğer sizin de aklınızda borsada yatırım yapıp para kazanmak varsa endeksleri tanıyarak işe başlayabilirsiniz. Çünkü endeksler hem ülkenin hem sektörlerin hem de borsanın genel seyri hakkında bilgi vermektedir. Siz de endeksleri takip ederek birbirinden önemli bilgiler edinebilirsiniz.

Sponsorlu | 2023/4Ç Kar/Zarar %36.13/63.87%

Sizlere başarılı borsacı Burak Sevindik‘in stratejilerinden bahsederken, BIST 30 endekslerini takip ettiğini söylemiştik. Aynı bu şekilde hareket eden birçok borsacı vardır ve endeksler yatırımcı için değerli bilgiler verir. Borsanasiloynanir.co olarak borsaya yeni başlayanların en çok kafasını karıştıran BIST 30, BIST 50 ve BIST 100 endeksleri ne demek, ne anlama geliyor ve ne işe yarıyor gibi sorulara cevap vereceğiz.

İşte BIST 30, 50 ve 100 endeksleri hakkında detaylı bilgiler:

BIST 30 Endeksi Nedir?

BIST 30 endeksi, Borsa İstanbul’da işlem gören ve piyasa değeri ile işlem hacmi en yüksek olan 30 şirketin hisse senedinin ortak performansının ölçülmesiyle oluşmuştur. İşlem kodu, XU030‘dur. Seçim; Ulusal Pazar’da işlem gören şirketler ile Kurumsal Ürünler Pazarı’nda işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım ortaklıkları payları arasından yapılmaktadır.

BIST 30 endeksinde yer alan her hisse senedi, BIST 50 ve BIST 100 endekslerinde de yer almaktadır. BIST 30 endeksinde yer alacak hisse senetlerinin belirlenmesi için fiili dolaşımdaki payların piyasa değerleri ve günlük ortalama işlem hacimleri büyükten küçüğe doğru sıralanır. Her iki sıralamada da üst sıralarda yer alanlar endekse alınmaktadır.

Yatırımcıların uzun vadede tercih ederek kazanç sağlayabildikleri BIST 30 endeksi, deneyimli yatırımcılar için kısa vadeli al – sat işlemlerinden de kar getirmektedir. Yüksek işlem hacimli hisse senetlerindeki oynaklıktan yararlanarak anlık işlemler yapılabilmektedir. Elbette bunun için iyi bir deneyime gereksinim duyulmaktadır. Stratejinizi baştan bu şekilde belirlemeli ve istikrarlı bir şekilde hareket etmelisiniz.

BIST 30 endeksine dahil edilecek hisseler, A ve B grubundan seçilmektedir. Daha riskli görülen C ve D grubu hisseleri ise endekse dahil edilmemektedir. BIST 30 hisseleri, yılda 4 defa yeniden belirlenmektedir. Bu nedenle bir kere belirlenen endeksin, 3 ay işlem gördüğünü söyleyebiliriz. Belirleme dönemleri; Ocak – Mart, Nisan – Haziran, Temmuz – Eylül ve Ekim – Aralık aylarıdır. Ocak, Nisan, Temmuz ve Eylül ise endeksin yeniden hesaplandığı aylardır.

Tahmin edeceğiniz gibi BIST 30 endeksinin belirlenmesinde piyasa değerleri büyük öneme sahiptir. Piyasa değeri fazla yüksek olan şirketlerin, hisse senetlerinde yaşanacak fiyat değişimlerinin, BIST 30 endeksinde büyük değişimlere yol açması engellenmiştir. Bunun için bir şirketin endeks içindeki oranı, en fazla % 10 ile sınırlandırılmıştır.

Sponsorlu | 2023/4Ç Kar/Zarar %36.13/63.87%

BIST 50 Endeksi Nedir?

Borsa İstanbul’da XU050 konu işlem gören BIST 50 endeksi, piyasa değerleri ve işlem hacimleri göz önünde bulundurularak belirlenen 50 şirketin hisse senetlerinden oluşmaktadır. BIST 30 endeksinde geçerli olan koşullar BIST 50 endeksi için de geçerlidir. Aynı zamanda BIST 50, BIST 30 endeksini de kapsamaktadır.

BIST 50 endeksi, üçer aylık periodlarla yeniden belirlenmektedir. Endekste yer alacak hisse senetlerinin seçimi, Ulusal Pazar‘da işlem gören şirketler ile Kurumsal Ürünler Pazarı‘nda işlem gören girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve gayrimenkul yatırım ortaklıkları arasından yapılmaktadır. BIST 30 endeksinde yer alan şirketleri de içeren BIST 50 endeksinde, gıdadan bankacılığa kadar birçok sektöre ait hisse senedi yer almaktadır.

BIST 50 endeksi, BIST 100 endeksinde yer alan ve piyasa değeri ile işlem hacmi en yüksek olan 50 şirketin hisse senedini ölçme görevine sahiptir. Yine uzun vadeli yatırımlar için hem güvenli hem de kazançlı sonuçlar sunmaktadır. Ek olarak kısa vadeli al – sat işlemleri için iyi bir deneyim gerektirirken, büyük borsacıların yakın markajında yer alan endekslerden birisidir.

Tıpkı BIST 30 endeksinde olduğu gibi üçer aylık periyotlarla endeks, yeniden hesaplanmaktadır. Yaşanan değişimlere göre BIST 50 endeksine yeni eklenen ve çıkartılan şirketler söz konusu olmaktadır. Aşırı salınımın engellenmesi için de bir şirketin endeks içerisindeki oranı % 10 ile sınırlandırılmıştır.

BIST 100 Endeksi Nedir?

Borsa İstanbul’un gösterge endeksi olarak da bilinen BIST 100, XU100 işlem kodu ile gösterilir ve her yatırımcının takibindedir. Bunun nedeni ise borsanın genel seyri hakkında bilgi vermesidir. BIST 100 endeksi, BIST 50 ve BIST 30 endekslerini de bünyesinde barındırırken, ekstradan 50 şirketin hisse senedi daha yer almaktadır. Bu nedenle BIST 100 endeksinde yer alan hisse senetlerinin seçiminin, diğerleri ile aynı şekilde yapıldığını söylemek mümkündür.

BIST 100 endeksi; Ulusal Pazar’da işlem gören şirketler ile Kurumsal Ürünler Pazarı’nda işlem gören girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve gayrimenkul yatırım ortaklıkları arasından seçilen 100 şirketin hisse senetlerini temsil etmektedir. Bu şirketler ise Türkiye’nin en büyük işlem hacmine ve piyasa değerine sahip şirketleridir. Bu nedenle de Türk borsasının göstergesi olarak kabul edilmektedir.

Borsa İstanbul’un en popüler endeksleri, BIST 100 ve 30 endeksleridir. Büyük yatırımcılar tarafından BIST 30 endeksi dikkatli bir şekilde takip edilirken; BIST 100 endeksi, tüm yatırımcıların takibindedir. Borsa düştü veya yükseldi yorumları da BIST 100 endeksine bakılarak yapılmaktadır. Yani borsanın genel performansını, bu 100 şirketin hisse senedinin belirlediğini söylemek mümkündür.

BIST 100 endeksinde yer alacak şirket hisse senetleri, A ve B grubuna ait hisselerden seçilmektedir. C ve D grubu, BIST 100’de de dahil edilmemektedir. Yılda 4 defa yeniden hesaplanan BIST 100 endeksinde dönemsel değişiklikler, ilgili dönemin başından en az 10 gün önce ilan edilmektedir.

Borsaya yeni giriş yapacak yatırımcılar için değerli bilgiler veren endekslerden birisi olan BIST 100; borsanın genel seyrini, ülke ekonomisini ve sektörleri analiz etmek için de önemli bir kriterdir. Tıpkı ABD’den S&P 500, Avrupa’dan Stoxx Europe 600, Japonya’dan Nikkei 225, Londra’dan FTSE 100, Almanya’dan DAX, İspanya’dan IBEX, İtalya’dan MIB, Fransa’dan CAC 40 isimli gösterge endeksleri gibi Türkiye’den de BIST 100 endeksi bulunmaktadır. Tüm dünyadan uzmanlar, bu endeksleri göz önünde bulundurarak değerlendirmelerini yapmaktadır.

100, 50 ve 30 Sayıları Ne Anlama Gelir?

Borsa İstanbul endeksleri ile ilgili yukarıda vermiş olduğum bilgilerden de anlaşılacağı üzere 100, 50 ve 30 rakamları, endekste yer alan şirket sayısını ifade etmektedir. Yani BIST 30 endeksinde, piyasa değeri ve işlem hacmi en yüksek 30 şirketin hisse senedi yer almaktadır. Aynı şekilde BIST 100 endeksinde, piyasa değerleri ile işlem hacimleri en yüksek olan 100 şirketin hisse senedi bulunmaktadır.

Sayılarla ifade edilen bu endekslere ek olarak BIST Bankacılık (XBANK) endeksi gibi sektörlere ait göstergeler de bulunmaktadır. Bunlar ise isimlerinden de anlaşılacağı gibi o sektöre ait şirketlerin hisselerini içermektedir. Sektör endekslerinin en büyük işlevi ise sektör hakkında detaylı bilgi vermeleridir.

Borsacının endeks nedir biliyor olması, birçok yönden avantaj sağlamaktadır. Çünkü hisse senedi seçimi yapmak, birçok yatırımcının korkulu rüyasıdır. Ama BIST 100, 50 ve 30 endeksi içerisinde yer alan şirketlerin hisse senetlerinden seçim yapılabilir. Bu şekilde de yatırım işlemi kolaylaştırılabilir.