Belli miktarda sermaye ayırarak yeni bir iş yapmaya atılan kişileri ifade eden girişimciler, aslında birtakım riskleri de göze alırlar. Ekonomilerdeki önemi büyük olan borsalar ise girişimci dediğimiz bu kişilere ihtiyacı olan fonu sağlarlar.
Elbette her girişimci, ihtiyacını karşılayabilecek bu fona zamanında, kolay yoldan ve hızlıca ulaşmak ister. İşte, Borsa İstanbul tarafından kurulan Özel Pazar, şirketler ile yatırımcılar arasında bir köprü görevi üstlenir.
Girişimcilerin belli kurallar çerçevesinde yatırım almasını sağlayan bu özel şirket pazarı, ne işe yaradığından kimleri kapsayacağına kadar pek çok yönüyle merak konusu olmuştur. Aşağıda Borsa İstanbul Özel Pazar’ı daha yakından tanıyacağız;
Borsa İstanbul Özel Pazar Nedir?
Borsa İstanbul tarafından kurulan bu Özel Pazar’ın en bilinen yönü, girişimcilere halka açılmadan fon sağlıyor oluşu. Yani girişimlerin halka açılmasına gerek kalmadan yatırım almalarını sağlayacak özel şirket pazarı olma amacıyla hayata geçirildi.
2012 yılından 2015 Şubatına kadar Borsa İstanbul Başkanlığını üstlenen İbrahim Turhan, kuruluş aşamasındaki şirketlere yatırım yapan melek yatırımcıları, girişim sermayesi ortaklıklarını ve yatırım yapacakları şirketleri bir araya getirecek sistemin Özel Pazar olacağını o dönemlerde açıklamıştı.
Yeni kurulan şirketler, Özel Pazar’da yatırımcı bulabilecek ve büyüme sürecinin sağlanmasının yanı sıra kısa sürede Borsa İstanbul’da halka arz edilebileceklerdi. Bu yönüyle de oldukça avantajlı bir sistem oldu.
Borsa İstanbul Özel Pazar Nasıl Kuruldu?
Ülkemizde borsa işlemlerini yürütmekle yetkili Borsa İstanbul, 2014 yılının Ağustos ayı sonunda özel pazarını kurma kararı aldı. Söz konusu bu özel Pazar, dünyada bir borsanın sıfırdan kurduğu ilk özel şirket pazarı olma özelliğini taşıyor.
Lansmanı da aynı yılın Kasım ayında yapılan bu pazarı kurma fikri, Nasdaq’ın Mart ayında “Nasdaq Private Market” ismi ile adım atmasından sonra gündeme gelmişti.
Bu alanda faaliyet gösteren SharesPost ortaklığıyla açılan Nasdaq Private Market, özellikle Silikon Vadisi’nde oluşan teknoloji girişimlerine, halka açılmadan ulaşılabilmesini sağlıyor. Bunun gibi bir misyona sahip olan Borsa İstanbul Özel Pazar elbette Nasdaq Borsasına göre daha küçük girişimleri kabul etme esasına dayalıydı.
Borsa İstanbul Özel Pazar Ne İşe Yarar?
Özel Pazar’ın temel işlevinin sermaye arayan girişimcilerin ve hızlı büyüme aşamasında olan şirketlerin halka arz yerine, az sayıda melek yatırımcı veya girişim sermayesi ortaklığına yüksek oranda hisse satılması amacı etrafında şekillendiğini yeniden belirtelim.
Birçok yönden avantaj sağlayan bu Pazar, şirketler ile nitelikli yatırımcıları bir araya getirme konusunda oldukça avantajlı oluyor.
Borsa İstanbul Özel Pazar’da yatırımcı arayan şirketlerin ve yatırımcıların bir listesi bulunuyor ve iki tarafın yatırım maliyetleri bu şekilde azaltılıyor. Yani şirket ve yatırımcıların finansman ihtiyaçları avantajlı yoldan karşılanıyor.
Özel pazar ile yeni kurulan şirketlerin daha sonra Borsa İstanbul bünyesinde halka açılması da hedeflenmişti. Yani bu sistemle şirketlerde sağlıklı bir büyüme hedeflendi. Aynı zamanda şirketlerin ilerleyen 3 – 5 yıl içerisinde borsada halka açılma fırsatı yakalamaları da bir işlev olarak öne çıkıyor.
Şirketlerin temel gereksinimlerinden biri olan kaynak sağlama, çoğu zaman borçlanmalar sonucu gerçekleşirken Özel Pazar ile bu durum ortadan kalktı. Sistem, borçlanma olmadan kaynak oluşturma, ortak seçme ve şirket yönetimi kontrol altında tutma gibi olanaklar sunar.
Bu sistem aynı zamanda sektör ve büyüklük fark etmeksizin yatırımcılara seçme şansı tanıyarak onların buralara yatırım yapmalarına imkan tanır.
O dönemlerde Borsa İstanbul Genel Müdür Yardımcısı olan Mustafa Yılmaz, Özel Pazar için “Bu platformda şirketler önce bilgilerini paylaşacak. Şayet yatırımcı şirketle ilgileniyorsa bir niyet mektubu gönderecek. Daha sonra veri odası ve pazarlık aşamalarına geçilerek işlem gerçekleşecek” açıklamalarını kaydetmişti.
Kimler Borsa İstanbul Özel Pazar’da Yer Alabilir?
Özel Pazar’ın iki farklı segmentte girişimciyi hedeflediği biliniyor. Bunlardan birincisi, kuruluşundan itibaren en az 6 ayı geçmiş ve fikrini ürüne dönüştürebilmiş girişimlerin yer aldığı start-up’lar. Bu start-up’ları yeni yatırımcılar bulma konusunda desteklemek amaçlanıyor.
2015 yılının Ocak ayında faaliyetlerine başlayan start-up segmentinde yer almak isteyenlerin girişimlerinin 5 yaşından daha genç olması şartı aranıyor.
Diğer bir girişimci segmenti ise aktif veya ciro büyüklüğü 5 milyon liranın üzerinde olan anonim şirketleri olarak karşımıza çıkıyor. Bu şirketlere halka açılmadan sermaye artırımı yapabilme imkanı tanınıyor.
Aynı zamanda Borsa İstanbul Özel Pazar, söz konusu şirketlerin sermaye artışı yapmadan, çıkış yapmak istediklerinde paylarını satabilecekleri yatırımcılar bulmasını da kolaylaştıracak. Özel Pazar’da yer alacak bu segment ise 2015 yılının Kasım ayında faaliyete geçirildi.
Girişimciler ile melek yatırımcı ve girişim sermayelerini buluşturan Özel Pazar, yatırımcılar tarafında da iki çeşit üyelik tasarlamıştır.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan sertifika almış melek yatırımcılar bunların birinci tip üyeliğini oluşturuyor.
Diğer tip üyelik ise Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından tanımlanmış bireysel veya kurumsal yatırımcılar olarak belirlenmiş.
Özel Pazar Sistemi Nasıl İşler?
Girişimci ve yatırımcılar birbirlerini yine web sitesinin ilgili bölümünden gerekli adımları izleyerek bulabilecek.
Resmi internet sitesi üzerinden taraflar birbirlerine ait genel bilgileri görebilecekler. Şartlar uygun geldiğinde görüşmek isteyen girişimci ve yatırımcı taraflar birbirilerinden belge ve bilgi talep edebilecek.
Anlaşmanın sağlanması halinde yine Özel Borsa bünyesinde kapalı bir sistem üzerinden diğer işlemler yapılacak. Bu aşamada, işlemlerin bürokrasi kısmının kolaylaştırılması amacıyla servis sağlayıcılar devreye girecek. Bu servis sağlayıcılarını Borsa İstanbul aracı kurumları olarak düşünebilirsiniz.
2014 yılının Ağustos ayı sonunda web sitesi aracılığıyla ilk başvurular alınmaya başlandı. O yılın Kasım ayına kadar yapılan başvurulardan da üyelik ücreti alınmaması kararlaştırıldı. Borsa İstanbul Özel Pazar’ın yıllık üyelik ücretleri ise girişimlerin büyüklüğüne göre değişiyor. Bu konuya aşağıda yer alan başlığımızda değineceğiz.
Yeni girişimlerin hayata geçirilmesi aşamasında Borsa İstanbul bünyesinden böyle bir destek alınması ve yenilikçi gelişmelere cevap verilmesi borsamızın dünyaca tanınması adına önemli bir gelişme olmuştur.
Özel Pazar’a Üye Olmak
Buraya kadar okuduklarınız size cazip gelmiş ve siz de Özel Pazar’da yer alarak avantajlardan faydalanmak istemiş olabilirsiniz.
Bu Pazar türüne; şirketler – şirket ortakları, yatırımcılar, aracılar ve servis sağlayıcılar olmak üzere 4 gruptan üyelik kabul ediliyor. Fakat bunlarda kapsam değişiklikleri veya belli kurallar olabiliyor. Üyelik hakkında daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Peki, ne yapmalısınız? Aşağıda, adım adım yapmanız gerekenleri listeledik;
Bul – Eşleş – Anlaş sistemi ile Borsa İstanbul Özel Pazar’a dahil olabilirsiniz. Merak ettiğiniz diğer bilgilere web sitesinde yayımlanan tanıtım videosundan kolaylıkla ulaşabilirsiniz.
Özel Pazar Ücretleri
Özel Pazar ücretleri tercihen web sitesi girişinin ardından sanal POS aracılığıyla kredi kartıyla ödenebilir veya banka hesabına yatırılabilir.
Özel Pazar’da kişiler iki tip ücretten sorumlu tutulurlar. Bunlar;
- Üyelik kayıt ücreti
- Alım-Satım ücretidir.
Yukarıda da görüldüğü üzere üyelik kayıt ücretleri yeni girişim – yeni girişim ortağı üyeliği için ücretsizdir. Diğer gruplar için ise miktarlar 2500 – 5000 TL aralığında değişmektedir.
Alım-satım ücretleri ise 2000 – 500.000 TL aralığında değişmekte olup daha maliyetli bir işlemdir. Ücretler hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Bilgilendirme icin tesekkurler aysun hanim.
güzel site, paylaşımlar için teşekkürler