Dünya genelinde son 20 yılda yaşanan krizler göz önüne alındığı zaman, büyümeyi sürdüren şirketler olduğu görülmektedir. Cirolarını ve piyasa değerlerini dolar bazında katlamayı başaran şirketlerin ise üç sektörde ön plana çıktığına dikkat çekiliyor. Gerçekleşen büyük krizler sonrasında, dolar bazında cirosunu yükseltmeyi başaran şirketler, piyasa değerlerini de yükselterek dikkatleri çekmeyi başardı.
Krizlere meydana okuyan şirketler, dünya genelinde yaşanan devalüasyon, küresel çöküş, küçülen pazar, artan maliyet ve yüksek faiz oranları gibi birçok olumsuzluğa rağmen büyümesini sürdürdü. Bu şirketlerin başında taş – toprak ve metal eşya sektöründe faaliyet gösteren şirketler geliyor. Çimento, otomotiv, dayanıklı tüketim malları gibi alt sektörlere ait şirketler de büyümelerini sürdürüyor. Bunun nedeni olarak; tüketicilerin krizlere rağmen ihtiyaçlarını erteleyememesi gösteriliyor. Bu sektörlerde kriz dönemlerinde küçülmeler yaşansa bile krizden çıkış dalgaları yaşanırken yükselişlerin daha hızlı olduğu belirtiliyor. Bu nedenle de dolar bazında hem cirolar hem de piyasa değeri artış gösteriyor.
Kriz dönemlerinde büyümesini sürdüren sektörler, tüketicilerin krize rağmen ihtiyaçlarını öteleyememesi nedeniyle öne çıkıyor. Şirketler arasında ise Tüpraş, Türk Hava Yolları, ENKA İnşaat, Arçelik, Ford Otosan ve Ereğli Demir Çelik, ilk sıralarda yer alıyor.
Şirketlerin sıralaması şu şekilde:
Türkiye’de meydana gelen krizlerin en önemli sonuçları, reel kurun aşırı derece yükselmesi olarak kendini gösteriyor. Bunun sonucunda ise ticaret yapanlar ve vatandaş, daha büyük olası risklere karşı kendini dövize yönelerek koruyor. Bu süreçte de reel faiz oranları artıyor, kamu dengeleri bozuluyor, ekonomik ve siyasi iktidarsızlıklar yaşanıyor.
Ülkemizde yaşanan krizleri göz önüne aldığımız zaman, krizlerin yurt içi kaynaklı olmasının yanında yurt dışı kaynaklı olması da mümkün. Buna birçok örnek verilebilir. En yakın örnekler ise 2006 yılında yurt dışı kaynaklı Mortgage krizi, 2008 yılında yaşanan küresel kriz, 2011 yılında Avrupa krizi ve 2013 yılında FED’in parasal genişlemeyi sonlandıracağını açıklamasıyla yaşanan krizi ve 2015 yılında yaşadığımız yepyeni bir kriz. Bu krizlerin işaretleri görülmesine rağmen engellenmesi mümkün olmuyor.
Borsa İstanbul 100 Endeksi’nin 72 bin seviyelerinde dalgalanması ve satışların artması, 2015 yılının ikinci yarısında daha zor günlerin yaşanacağına işaret ediyor. FED’in faiz artırımı sinyalleri ve ABD’de açıklanan veriler sıkı bir şekilde takip ediliyor. 16 – 17 Eylül tarihlerinde FED’in gerçekleştireceği toplantı, 18 Eylül’de kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Türkiye’nin not ve görünümünü değerlendirmesi izlenecek. Türkiye’nin not görünümünün negatife döndürme ihtimali değerlendiriliyor; ama kurumun yalnızca uyarılar yapması da söz konusu.
Dünya genelinde FED, Çin takip edilirken ülkemizde ek olarak seçim gerginliği ve terör olayları izleniyor. Bu olayların kısa vadede temkinli hareket edilmesini gösterdiği ise bir gerçek. Uzun vadede ise fiyatların bir fırsat oluşturduğu uzmanlar tarafından belirtiliyor. Dolar kurunda ise son dönemde meydana gelen hareketin ivmelenmesi endişeleri arttırıyor.
Dolar/TL kurunun 3 seviyesini aşması, beklenen bir durum olmasına rağmen şok etkisi yarattı. ABD’den gelen tarım dışı istihdam verisi ve işsizlik oranı sonrasında dolar güç kazandı. 3 seviyesinin üzerine çıkan Dolar/TL kuru için yeni rekorlar gelmeye devam ediyor. Yeni haftaya 3,0465 seviyesinden başladı ve 3,0270 seviyelerinde dalgalanmaya devam ediyor.
merhaba yazınızda krizlere dayanan sektörler ve şirketlerin listesini resim ile paylaşmışsınız sanırım fakat artık görünmüyor. Yeniden ekleyebilir misiniz. birde sormak istediğim hala günümüz bu liste geçerli midir farklı bir görüşünüz var mı. teşekkürler
Merhaba Aykut Bey. Teşekkürler bilgilendirme için.
Yazıda bahsi geçen şirket ve sektörler, son 20 yıl baz alınarak yapılan araştırmaya dayalıdır.