Borsanın Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Yatırımcılar, sahip oldukları varlıkları borsada yatırım yaparak değerlendirir. Bu, onlara pek çok avantaj ve dezavantajı da beraberinde getirir. Yazımızda size borsanın getirilerinden ve zararlarından bahsettik;

Ticarete konu olan mal ve kıymetli evrakların alınıp satıldığı kurumsal ve organize piyasaların borsanın tanımına karşılık geldiğini söylemekle başlayalım. Bu piyasalar, bir ülkenin ekonomik faaliyetleri bakımından pek çok işlevi gerçekleştirirler.

Bir yatırımcı parasını borsada değerlendirerek aslında kendisine sunulan iyi imkanlardan faydalanmış olur. Ama bu yine de borsa piyasalarının onlara her zaman çiçek bahçesi sunacağı anlamına gelmez. Bazı kişilerin adeta kabusu olmuştur.

Demek ki borsa bazı kişiler için iyi şartlar altında yatırım yapma fırsatı sunan bir piyasayken, bazıları için tam tersi olabiliyor. O halde burada yatırımcıların deneyim seviyesi devreye giriyor. İşte, borsada yatırım yapmanın avantajları ve dezavantajları hakkında işinize yarayacak bilgiler;

Borsa Piyasasının Avantajları Nelerdir?

Tanımını yaparken borsaların kurumsal ve organize sistemler olduğundan söz etmiştik. Bu özelliğinden dolayı yatırımcılar borsanın güvenli bir ortam olduğunu düşünürler.

Kendine özgü kuralları ve özellikleri olan bu piyasalar, menkul kıymetlerin el değiştirmesi için gerekli ortamı sağlar. İşte, yapılan bu el değiştirmeler hem ülke ekonomisine hem de şirketlere kaynak oluşturur. Borsanın sektörlere ve firmalara faydaları saymakla bitmez.

Aşağıda borsa piyasasının sağladığı avantajlardan bazılarını bulabilirsiniz;

Ülke Ekonomisini Ayakta Tutar

Bir ülkenin güçlü bir borsaya sahip olması demek, ekonomisinin dinamik olduğu anlamına gelir. Ekonomik gelişmelere açıktır.

Ekonominin temel kurumlarından biridir. Bu sebeple de borsayı bir yatırımcının yaptığı değerlendirmeler sonucunda kazanç sağlayabilme çabalarına girdiği ortam olarak düşünmek, onlara haksızlık olabilir.

Gelin, borsa bir ülkenin ekonomisini nasıl ayakta tutar bunlara bakalım;

Örneğin; Borsa İstanbul ilk kurulduğu yıllardan bu yana işlem hacmini oldukça yüksek rakamlara taşımıştır. Böylelikle ülke ekonomisinin pozitif artışına katkıda bulunmuştur.

Yatırımcılara Fırsatlar Sunar

Bu piyasalara yatırım yapan kişiler, ellerinde bulunan enstrümanları paraya çevirebilme fırsatı yakalarlar. Bahsedilen el değiştirme olayı alıcı, satıcı ve aracı kurumlar arasında yapılır.

Borsa sayesinde ikincil piyasalarda menkul kıymetlerini elinden çıkarabilen kimseler, birincil piyasadan yeniden menkul kıymet alma imkanı bulur. Böylelikle piyasadaki menkul kıymetler alıcılar tarafından talep görür.

Bu piyasalarda isteğinize göre vadeli veya vadesiz işlemler yapabilirsiniz. Yine isteğinize göre işlem teknikleri seçebilirsiniz. Tüm bu konularda özgürsünüz.

Piyasalarda Güven Ortamı Sağlar

Her şirketin sahip olduğu menkul kıymetler borsa piyasası tarafından kabul görmez. Belli kote ettirme şartlarına tabi tutulur.

Öncelikle şirketler için bir araştırma süreci başlatılır. Uygun görülen zamanda borsaya kaydı gerçekleştirilir. İşte bu sayede piyasalarda güven ortamı şekillenir.

Aracı kurumlar, borsada işlem yapmak isteyen yatırımcılara işlem ile ilgili detaylı bilgiler verir. Bu onların görevidir.

Ayrıca yatırım danışmanlığı, portföy yöneticiliği, alıcı-satıcı sözleşmelerini yönetmek gibi hizmetler de yine aracı kurumların işlevlerindendir.

Tüm Yatırımcıların Hakları Eşittir

Borsadaki tüm yatırımcılar eşit koşullar ve eşit fiyat oynaklıklarından etkilenir. Bu yönüyle yatırımcılar adil bir ortamda kazanır veya kaybederler.

Yasal ve güvenilirdir. Örneğin; para kaybettiğinizde bir haksızlığa uğradığınızı düşünmemelisiniz. O anki piyasa şartlarının diğer yatırımcılar için aynı olduğunu aklınızdan çıkarmamalısınız.

İşlem Çeşitliliği Yönünden Zengindir

Borsada dilerseniz riskten korunabilir, spekülasyon yaparak kazançlarınızı artırabilir veya arbitraj amaçlı yaptığınız vadeli işlemleri gerçekleştirebilirsiniz. Takas ve saklama hizmetleri sayesinde vadeli işlemlerde fiziki olmayan alım – satım işlemleri ile daha hızlıdır ve muhafaza sorunları yaşamadan işlemler yapabilirsiniz.

Yatırımcılar başından beri fiziki olmayan ticari işlemlerin kendilerine sunduğu avantajlardan faydalanmıştır. Hatta günümüzde fiziki anlamda yapılan alım-satım işlemleri demode bir alışkanlık olarak nitelendirilir.

Türkiye’de vadeli işlem yapmak isteyen yatırımcılar vadeli işlem ve opsiyon piyasasından (VİOP) faydalanabilir. Takasbank ise ülkemizin takas ve saklama sistemindeki işlemleri yürütür.

Yatırım Araçları Çeşitlidir

Çoğunlukla hisse senetleri işlem görür fakat başka yatırım araçları da mevcuttur. Çeşitli emtialar, borsa endeksleri, dövizler, menkul kıymetler ve kıymetli evraklar işleme alınır. Bunların çeşitliliği yatırımcılara birçok avantaj sağlar.

Sürekli Denetlenen Piyasalardır

Türkiye’de borsa piyasalarını Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) denetler. Haksız bir durumla karşı karşıya kaldığınızda hakkınızı arayabilirsiniz.

Bildiğiniz üzere borsa işlemlerine aracılık yapan bazı kurum ve brokerlar bulunur. Piyasaya girmek için aracı kurumlara ihtiyacınız olacaktır. İşte, bunların denetimi de SPK’nın yayımladığı yönetmelik ve tebliğlere bağlıdır.

Sözünü ettiğimiz bu sıkı denetimler sayesinde yatırımcıların güvenilir ve şeffaf bir ortamda birikimlerini değerlendirmesi sağlanmaktadır. Yatırımcı haklarınız koruma altındadır.

Kurallara Bağlı İşleyen Bir Sistemdir

Organize piyasalar olan borsalar, kurumsallığın da getirdiği bir gereklilik nedeniyle katı kurallara tabi tutulur. Yani burada işlem yapmak istiyorsanız birtakım kuralların dışına çıkamazsınız.

Evet, bu kuralların tamamı yatırımcı için uygun olmayabilir. Buna rağmen uyulması zorunludur. Borsaya katılmak isteyen alıcı ve satıcılar belli şartları yerine getirmek durumunda kalır.

Bu durum bazı yatırımcıları hoşnut etmese de böyle olması aslında iyi bir şeydir. Çünkü kurallar sayesinde borsa dağınık bir piyasa olmak yerine çok daha düzenli ve güvenilir bir ortam haline gelir. Karışıklıklar önlenir.

Deneyim Kazanmak Aslında Basittir

Borsayı öğrenmek ve burada yatırım yapmak istiyorsanız, aracı kurumlar size ücretsiz eğitimler verir. Bunlardan faydalanabilirsiniz. En ince detayları ve püf noktaları öğrenirsiniz.

Ayrıca size deneme hesaplarında yatırım yapma imkanı sunulur. Burada güncel verilerle işlem yaparak deneyim sağlar ve piyasanın işleyişini izlersiniz. Unutmayın ki, sonunda kazanmak veya kaybetmek olsa da siz sistemi öğrenmiş olacaksınız.

Borsa Piyasasının Dezavantajları Nelerdir?

Dünya piyasalarına hakim olan borsanın yatırımcılarına her zaman avantajlar sunmadığına değinmiştik. Evet, varlıkları değerlendirmek için harika bir fırsat olabilir. Fakat olumsuzlukları da göz ardı etmemelisiniz.

Sizlere borsa piyasasının bazı dezavantajlarından söz edeceğiz;

Her Zaman Risk Vardır

Borsada yaptığınız işlemlerde hiçbir zaman kazanç garantisi yoktur. İşlem yapıyorsanız risk alırsınız. Spekülasyon ve manipülasyon hakimdir.

Yani, herhangi bir işlemden kazanç sağlayacağınız kesin olsa bile yine de zarar edebilmeniz mümkündür.

Tam Bilgi ve Deneyim Gerekir

Borsada işlem yapma konusunda gözünüzü korkutmak istemeyiz. Fakat yine de şunu bilmelisiniz ki, bilgi ve deneyiminizin tam olması hata yapma payınızı azaltır. Bu piyasalar sanıldığı gibi şansa bağlı işlemez.

Yatırımcının gösterdiği performans sonucu muhakkak etkileyecektir. Siz borsayı öğrenerek, ne yaptığınızı bilerek ve tecrübeli bir şekilde piyasaya giriş yaparsanız kazanma ihtimaliniz daha yüksek olur. Ama tam tersi durumdaysanız ve tek amacınız para kazanmaksa kuvvetle muhtemel kayıp yaşarsınız.

İşlemler Belli Ücretlere Tabi Tutulur

Borsada işlem yaparken aracı kurumlara komisyon ödemek durumunda olduğunuzdan bahsetmiştik. Fakat ödemek zorunda olduklarınız bununla sınırlı değildir.

Yaptığınız işlemlerle alakalı olan ücret ve komisyonlar beklenmedik zamanlarda hesabınızdan düşer. Bazı yatırımcılar elde edecekleri kazançlar nedeniyle bu masrafları göz ardı etseler dahi toplama bakıldığında birçok ödeme yapıldığı görülecektir.

Belli Saatlerde İşlem Yapabilirsiniz

Borsada işlem yapmak için zaman kısıtı söz konusudur. Diğer bir deyişle, seans saatleri kısıtlıdır. Bu saatler dışında işlem yapmanız imkansızdır.

Anlık değişimler nedeniyle bazen bir saniye ile dahi kazancınız kayba dönüşebilir. Yatırımcı seans açık olduğu bir saatte işlemlerini yapmalıdır. Piyasa kapalıyken yaşanan kayıplar için ne yazık ki yapılacak bir şey yoktur.

Gecikmeler Nedeniyle Sabırlılık İster

Alım-satım emirleri borsaya forex piyasasına kıyasla daha uzun zamanda iletilir. Çünkü borsa emirlerinin piyasaya iletimi iki aşamalıdır. Bu aşamalar şu şekilde işler;

Yatırımcılar aracı kurumlara emirlerini iletir ve buna müşteri emri denir. Aracı kurumlarda müşteri emirlerini borsaya uygun bir hale getirip borsaya iletirler ve bunlara da borsa emri denir.

VİOP Dışında Kaldıraç Yoktur

Borsada kaldıraç oranı ile işlem yapılan tek yer VİOP’tur. Burada kaldıraç oranları 1’e 30 oranına kadar çıkmaktadır. Forex’te ise eskiden 1’e 100 oranına kadar kaldıraç söz konusuydu. Ancak 2017 yılındaki düzenlemelerden sonra 1’e 10’a düşürülmüştür.

Siyasi ve Ekonomik Durumlardan Etkilenir

Borsa piyasasında fiyatlamalar dış etkenlerden etkilenmeye oldukça müsaittir.

Bir ülkedeki siyasi ve ekonomik anlamda olumlu ya da olumsuz gelişen her durum ve makroekonomik veriler bu piyasayı etkiler.

Örneğin; bir terör saldırısı olduğunda yatırım enstrümanları bundan mutlaka etkilenecektir. Hem yerli hem de yabancı hisse senetlerinde değer değişiklikleri görülür.

Sağlam Bir Psikoloji Gerektirir

Başından beri söylediğimiz gibi burada yapılan işlemlerin bir garantisi yoktur. Yani, pişmanlık ya da mutluluk yatırımcıdan yatırımcıya değişiklik gösterebilir.

Burada yeniden yatırımcının sahip olduğu bilgi birikimi ve deneyiöibi vurgulamak durumundayız. Çok iyi bir yatırımcı olup tüm gelirinizi borsadan sağlayabileceğiniz gibi tüm paranızı kaybetmeniz de mümkündür. Her iki duruma da hazırlıklı olmanız gerekeceği için aslında sağlam bir psikoloji ister.

Borsayla Uğraşmak Bağımlılık Yaratabilir

Bu piyasalarda para kazanmak da kaybetmek de normal durumlardır. Bazı durumlarda kaybetmek insana hırs yaptırır. Yani, kaybetmenize rağmen orada yatırım yapmaya devam edebilirsiniz. Bu durumu bir tür bağımlılık olarak açıklayabiliriz.

Eğer gerçekten kazanç elde etmek istiyorsanız tüm gününüzü borsaya ayırmalı, ciddi uğraşlar vermelisiniz. Bu size bir süre sonra zaten alışkanlık olacaktır.