Piyasalarda işlem gören enstrümanlar, çeşitli nedenlere bağlı olarak dalgalanırlar. Analizler ise yıllar boyunca bu dalgaların gelişimi üzerine teoriler üretmiştir.
Elliott Wave teorisi de hisse senedi fiyatlarının rastgele oluşmadığını, belli nedenlere bağlı gerçekleştiğini göstermek için geliştirilmiştir.
Şimdi bu teori hakkında bilmeniz gerekenleri sıralayalım:
Elliott Wave Teorisi Nedir?
Ralph Nelson Elliott tarafından geliştirilmiştir. Dalga teorisi adıyla da anılır ve kitle hareketlerinin tekrar eden formasyonlarını inceler.
Geliştiricisi, piyasa hareketlerinin doğa yasaları doğrultusunda ve belirli sınırlar için hareket ettiğini kabul etmiştir. Bu konudaki araştırmaları sonucunda da Elliott analizi ortaya çıkmıştır.
Fibonacci oranlarının hisse senetleri üzerindeki belirgin etkisini inceleyen Ralph Nelson, hareketlerin tahmin edilebilir ve ölçülebilir olduğunu ifade etmiştir.
Teorisi ise finansal piyasalardaki fiyat hareketlerini tanımlamaya odaklanmaktadır. Yinelenen dalga modellerini tespit etmektedir.
Dalgalarla finansal araçların fiyat hareketlerinin tanımlanabileceği kabul edilmiştir. Dalga prensibi, yükselen ve düşen fiyatların tekrar eden sekanslar olduğu düşüncesini benimsemiştir.
1930’lu yıllarda geliştirilen teori, 75 yıla ait grafiklerin farklı zaman aralıklarında incelenmesiyle ortaya çıktı. Ralph, rahatsızlığı nedeniyle emekliliğe zorlanınca kendini bu işe adadı. 1935 yılında ün kazanan teori için dalga modellerinin nasıl tanımlanacağı üzerine kurallar tanımlandı.
1994 yılında ise teoriyi anlatan kitap, makale ve mektuplardan derlenerek “R.N. Elliott’s Masterworks” kitabı yayımlandı. Aynı zamanda teorinin adını taşıyan, piyasa analizi ve tahmini firması faaliyet göstermeye başladı.
Geliştirici, modelin gelecek fiyat hareketi hakkında herhangi bir kesinlik sağlamadığını belirtir. Ancak gelecek piyasa eylemi için olasılıkları belirlemeye yardımcı olduğuna dikkat çekti.
Belirli fırsatları tanımlamak için teknik göstergeler de dahil diğer teknik analiz biçimleriyle birlikte kullanılabilir olduğunu ifade etti.
Dalga Teorisinin Prensipleri Nelerdir?
Teoriye göre piyasa ne yapıyorsa bir nedene bağlı olarak yapar. Aynı zamanda oluşan gelişimlerin, bir sonraki değişimler üzerinde etkisi olduğu kabul edilir. Çünkü bu gelişim, önemli veriler ortaya çıkarır.
Alınan her yatırım kararından önceki ve o anki işlemlerin etkisi vardır. Yatırımcılar bunlardan etkilenerek karar alır. Bu şekilde işlemin kendisi, bir sonraki hareketi teşvik etmiş olur. Yani birbirine bağlı şekilde işlemler ve hareketler gerçekleşir.
Piyasa meydana gelen gelişmeler ise belli bir zaman diliminde formasyonlar oluşturur. Bunların zamanla tekrarlanabilme özelliği vardır. Böylece gelecek değişimler önceden tahmin edilebilir.
Teoriye göre; piyasa kendi özelliklerine sahiptir. Değişimler ise her zaman aynı yönde olamazlar. Ayrıca sürekli bir ritmi takip etmezler.
Ancak fiyat değişimleri her zaman net bir yapısal düzeni korur. Teoride buna “dalga düzeni” denir. Dalgalar ise belli yöne sahip hareket formasyonlarıdır.
Bazı analistler bu teoriyi kullanarak kâr etmeye çalışırlar. Bunun, enstrüman fiyat hareketlerinin yatırımcı psikolojisi tarafından yaratılan dalga denilen yukarı ve aşağı kalıpları tekrarlayarak hareket ettikleri için mümkün olacağı söylenir.
Teoride birkaç farklı dalga tipi vardır. Hareket, tepki, düzeltici gibi isimlerle anılan bu dalgalar özneldir. Tüm yatırımcılar teoriyi aynı şekilde yorumlamaz. Ayrıca başarılı bir ticaret stratejisi olduğu konusunda hemfikir değillerdir.
Teorinin tamamı, diğer çoğu fiyat oluşumunun aksine talimatları izleyeceğiniz düzenli bir plan oluşumuna bağlı değildir. Bu nedenle trend dinamikleri hakkında dalgalar bilgi verir.
Dalga Özellikleri ve Modelleri
Teoride 5 dalga hareketinden bahsedilir. Bunlara ek olarak 3 tane düzeltici dalga hareketi bulunur. Prensipte, yükselen ve düşen fiyatların tekrar etmesi düşüncesi hakimdir ve dalgalar bunları ifade eder.
Tipik bir yapılanmada piyasa hareketinin trend yönünde 5 dalga hareketi bulunur. Bunu düzeltici 3 dalga takip etmektedir.
Yukarıdaki grafikte görülen 1, 3 ve 5 rakamları ana hareket yönündedir. 2 ve 4 ise aksi yönde gerçekleşir. Bu yapılanma, 5 Dalga Modeli ismiyle anılır.
Bahsettiğimiz 5 dalga tamamlandıktan sonra 3 dalga düzeltmesi başlar. Bunlar ise resimde A, B ve C harfleriyle gösterilmektedir.
Şimdi bu dalgaların özelliklerini inceleyelim:
1. Dalga’nın Özellikleri
Bunların yaklaşık olarak yarısı, ana sürecin bir parçasıdır. 1. Dalga, genellikle baskılanmış seviyelerin ardından bir sıçrama şeklinde oluşur.
Bu dalgalar özellikle ana taban formasyonlarından sonra ortaya çıktığında fazlasıyla dinamik olabilir.
2. Dalga’nın Özellikleri
Bu dalga, ilkiyle gerçekleşen kazanımın büyük bir kısmını veya tamamını geri alır. Ancak çoğunlukla 1. Dalganın taban seviyesine ulaşmadan sona erer.
Teoriyi, Ralph Nelson sonrası ele alan AJ Frost, Robert Prechter ve Robert Miner yeni kurallar eklemiştir. Buna göre 2. Dalga yükselen bir trend sırasında 1. Dalga dibini, düşen bir trendde ise zirvesini kıramaz.
3. Dalga’nın Özellikleri
5 dalganın en uzun ve dinamik olanıdır. İlk dalganın tepesini geçer ve klasik geçiş adıyla anılır. Aynı zamanda Dow Teorisi’ndeki alım sinyalidir.
Trend takipçisi sistemler, boğa piyasasına bu dalga sırasında girmektedir. İşlem hacmi artmıştır ve fiyat boşlukları belirginleşmiştir.
3. Dalga hiçbir zaman diğer dalgalardan daha kısa olmaz. Görüldüğü dönemde ise temel verilerde iyileşme söz konusudur.
4. Dalga’nın Özellikleri
Düzeltme dalgasıdır ve kompleks bir yapısı vardır. Tıpkı 2. Dalga gibi erteleme aşamasıdır. Ancak yapısı gereği 2. Dalga’dan ayrılmaktadır.
Üçgen formasyonları genellikle bu dalga sırasında oluşurken, tabanı hiçbir zaman ilk dalganın tavanını örtmez.
5. Dalga’nın Özellikleri
Birçok teknik göstergenin fiyat hareketinin gerisinde kalmaya başladığı dalgadır. Ayrıca hiçbir zaman 3. Dalga’dan daha dinamik olmaz.
Bu dalga genellikle piyasa zirvesinin uyarıcısıdır. Değişik osilatörlerin negatif uyumsuzluk göstermeleri de bu dalga sırasında görülür.
A Dalgası’nın Özellikleri
Dalga düzeltmesi kısmının ilkidir. Bu dalganın oluştuğunu gösteren önemli kanıtlar vardır. En önemlisi ise ana trendin düzeltme yönünde 5 dalgalı formasyonunun ortaya çıkmasıdır.
Bu dalga sırasında düzeltme yönünde işlem hacimleri artmaya başlar.
B Dalgası’nın Özellikleri
Düşüş yönlü trendde yukarı yönlü hareketler, genel olarak azalan işlem hacimleri sonucunda gerçekleşir. Çoğunlukla satış yapmak için son fırsat olarak değerlendirilir.
Düzeltme hareketinin tipine göre önceki yüksek değerleri deneyebilir. Aynı şekilde tekrar geriye dönemden önce en yüksek değeri geçebilir.
C Dalgası’nın Özellikleri
Yükseliş trendinin bitmiş olduğu konusunda son endişeleri ortadan kaldıran dalgadır. Düzeltmenin tipine bağlı olarak bütün satış sinyallerinin ortaya çıktığı aşamadır.
A Dalgası’nın tabanına doğru ilerleme eğilimindedir. Hatta bazen 4. Dalga’nın ve A Dalgası’nın tabanından bir trend çizgisi çizer. Sonucunda da omuz baş omuz formasyonunu oluşturur.
Teorinin uygulayıcıları, kırılgan olmasının piyasayı kolayca öngörülebilir kılmadığını vurgular. Pratikte ise teori, diğer tüm analiz yöntemleri gibi sıkı sıkıya benimsemiş analistlere sahiptir.
