Borsada yatırım yapmak istiyorsanız dikkat etmeniz gereken en önemli konulardan birisi, aracı kurum seçimidir. Sizin için en iyi olduğuna inandığınız ve yasal bir şekilde faaliyet gösteren aracı kurumu seçmelisiniz. ‘En iyi’ tanımında ise belli kriterler bulunmaktadır. Bu kriterleri göz önüne alarak aracı kurumları araştırmalı ve seçiminizi bunlara göre yapmalısınız. Yatırımlara başlamadan önce iyi bir seçim yapmanız gerekiyor. Çünkü işlemlere başladıktan sonra aracı kurumdan kaynaklı sorunlarla uğraşmak yerine daha önemli işleriniz olacaktır.
Borsa işlemleriniz için menkul kıymet alım – satımına aracılık eden ve borsa üyesi olan kurumları seçebileceğiniz gibi bir bankayla da anlaşabilirsiniz. Elbette bu bankanın borsa üyeliği ve aracı kurum yetkisi olmalıdır. Bir bankayla mı, yoksa bu işi yapan bir kurumla mı anlaşacağınıza karar vermelisiniz. Bu kararı verirken müşteri yorumlarına bakabileceğiniz gibi daha birçok kriteri inceleyeceğinizi unutmamalısınız. Yalnızca müşteri yorumlarıyla değerlendirme yapmamalısınız. Çünkü her yatırımcı, kendi beklentilerini karşılayacak bir aracı kurumla çalışmak isteyecektir.
Şimdi en iyi borsa aracı kurumunu seçebilmek için dikkat etmeniz gereken önemli kriterlere hep birlikte göz atalım:
Yasal ve Belli Kriterlere Uygun Faaliyet Göstermesi
Seçeceğiniz aracı kurumun yasal bir şekilde faaliyet göstermesi, ilk ve en önemli kriteriniz olmalıdır. Eğer amacı dolandırıcılık olan bir kurumla anlaşmanız, yakın zamanda paranız toz olup uçabilir. Ama yasal bir şekilde faaliyet gösteren bir aracı kurumla herhangi bir sorun yaşarsanız hakkınızı arayabilirsiniz. Zaten yasal aracı kurumlar belli aralıklarla denetlenmektedir. Eğer uygunsuz durumlar varsa lisanslarının iptaline kadar giden cezai uygulamalar vardır.
Aynı şekilde aracı kurum olabilmesi için gerekli kriterleri sağlamadığı için lisans verilmeyen bir kurumla da anlaşmamalısınız. Bu aracı kurumların amacı dolandırıcılık olmasa bile batma gibi ihtimalleri düşünmelisiniz. Size her ne kadar iyi olanaklar sunuyor olsalar bile işler tersine giderek paranızı kaybedebilirsiniz. Bu noktada dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise sağlam bir ödenmiş sermayeye sahip olup olmadıklarıdır. Eğer aracı kurum batarsa birçok işle uğraşmanız gerekecektir.
Komisyon (Kurtaj) Oranlarını Öğrenin
Borsada, forex piyasasından farklı olarak aracı kuruma belli komisyon ve işlem ücretleri ödersiniz. Seçiminizi yapmadan önce bu oranları öğrenmeniz gerekmektedir. Elde edeceğiniz kardan alınacak olan bu paralar, canınızı bir süre sonra sıkabilir. Aynı zamanda bu ücret, SPK gibi bir kurum tarafından belirlenmediği için aracı kurumlar arasında mutlaka farklılık gösterecektir.
Borsada işlemlerinize aracılık eden kurumlar, yaptıkları işlemler karşısında belli bir ücret almaktadır. Bu ücreti genellikle sizden talep etmek yerine elde ettiğiniz kardan kesinti şeklinde almaktadır. Eğer komisyonların ne kadar olduğu konusunda bilginiz almadığı zaman, karınızdan ne kadar kesinti olacağını da bilemezsiniz. Yani 5 kar etmeyi beklerken 3 kar edersiniz. Oranları bilerek kar/zarar hesabınızı da yapmanız gerektiğini unutmamalısınız.
Bazı aracı kurum ve bankalarda komisyon oranı, 1000/2 gibi yüksek miktarlara çıkmaktadır. Bankalar üzerinden borsa nasıl oynanır buradan öğrenebilirsiniz. Bu oran, sizin için oldukça büyük bir kesintidir ve elde ettiğiniz her gelirin % 0,5’ini aracı kuruma veriyorsunuz demektir. Birçok yatırımcı bu konudan şikayetçi olarak, yaptıkları işlemlerden elde ettikleri karın tamamını komisyon olarak ödediklerini belirtmektedir. Bu yüzden iyi bir şekilde araştırmadan güvenli ve kaliteli diye bir kurumun yüksek komisyonlarını kabul etmemelisiniz.
Sözleşmeleri İyi Bir Şekilde Okuyun
Aracı kurumla anlaşmadan önce birkaç sözleşme ile muhatap olursunuz. Bu sözleşmelerin maddeleri sayesinde aracı kurumla karşılıklı olarak şartları kabullenerek işlem yaparsınız. Sözleşmeleri okumaz ve iyi bir şekilde anlamazsanız hangi şartları kabul ettiğinizi de bilmezsiniz. Daha sonra yaşadığınız bir sorun karşısında hak talep etmeye kalktığınız zaman böyle bir hakkınız olmadığını öğrenebilirsiniz. Avukatınız varsa ona okutabilirsiniz. Eğer bir avukatınız yoksa ve yazan maddeleri anlamıyorsanız uzmanlara başvurabilirsiniz. Maddeleri tam anlamıyla idrak etmeden herhangi bir şeye imza atmamanızı öneririz.
İmzalanacak sözleşmeler arasında; portföy yönetim sözleşmesi, repo ve ters repo sözleşmeleri, yatırım danışmanlığı sözleşmesi, alım – satıma aracılık çerçeve sözleşmesi, kredili menkul değerler sözleşmesi, açığa satışa onay verir sözleşmesi ve ödünç işlemleri ile ilgili sözleşmeler yer almaktadır. Bu sözleşmelerde anlaşamadığınız sürece herhangi bir işlem yapmamanız gerekmektedir.
Aracı Kurumun Teknolojik Altyapısı ve Yazılım Kalitesi
Bildiğiniz gibi borsa işlemlerini artık internet üzerinden basit ve kolay bir şekilde yapabiliyoruz. Online bankacılık işlemlerinde olduğu gibi yapılan işlemlerde, aracı kurumların teknolojik uyumlulukları ve alt yapıları oldukça önemlidir. İşlemlerinizi size özel kullanıcı adı ve şifresi ile gerçekleştirir, yatırım hesabınızı yönetirsiniz. Bu noktada yazılımın kalitesiz olması ve donanımda açıklar olması, hesabınıza başkalarının erişmesine neden olabilir. Bu nedenle de bilgileriniz çalınabildiği gibi paranızı da kaybedebilirsiniz.
İşlemlerin gerçekleştirileceği yazılımı, arayüzlerin kalitesini araştırmalısınız. Doğal olarak bu konularda bilginiz olmayabilir. Bu noktada müşteri yorumlarına göz atabilir, kullanılan yazılım hakkında internette araştırma yapabilirsiniz. Hatalar, riskler ve güvenlik hassasiyeti içerip içermediği hakkında tarafsız bir şekilde yapılan yorumları araştırmalısınız.
Aracı Kurumun Maddi Durumu
Aracı kurumun maddi açıdan güçlü olması ve sektörün köklü kuruluşlarından olması, oldukça önemlidir. Siz yatırımlarınızı yaparken batan bir aracı kurum nedeniyle birçok sorunla karşılaşabilirsiniz. Paranız, Takasbank nezdinde olsa bile birçok prosedürle uğraşmanız gerekmektedir. Elbette her maddi gücü yüksek kurum, kalitelidir diye de bir kural yoktur. Bu nedenle her kriteri detaylı bir şekilde incelemeniz gerekiyor. Kriterleri bir bütün olarak ele almalısınız.
Forex piyasasında aracı kurum seçimi yaparken de önemli kriterlerden olan ödenmiş sermaye büyüklüğü, aracı kurumun geleceği hakkında bilgi verecektir. Aynı zamanda yenilikler karşısında kendini geliştirmek adına yatırımlar yapabilecek olduklarının da göstergesidir. Bu nedenle birçok kişinin borsa aracılığı yapan büyük bankalara daha sıcak baktığını da söyleyebiliriz.
