Forex piyasası hakkında son zamanlarda, Türkiye’deki yatırımcıların % 80 civarının kayıp yaşarak mağdur olduğuna dair söylemler arttı. Hatta bu durum TBMM‘ye kadar ulaştı ve görüşüldü. TBMM’de kurulan komisyonda, bireysel yatırımcıların % 87’sinin forexte para kaybettiği belirtilerek SPK, MASAK ve Maliye’nin görüşleri soruldu. Forex mağduriyeti için Meclis Dilekçe Komisyonu bünyesinde bir inceleme komisyonu oluşturuldu. Konu görüşülmeye devam ederken, elde edilen ilk bilgiler ülkemizde bireysel yatırımcıların bilgi yetersizliği ve gerçekçi olmayan kar beklentisi olarak belirlendi.
2015 sonu ve 2016 başında SPK Başkanı Vahdettin Ertaş, forex mağduriyetini hakkında birkaç toplantı yapmıştı. Bu toplantıların sonucunda da yatırımcıların bilgisizliğine, deneyim eksikliğine ve kaldıraç oranlarına değinilmişti. Alınan karar ise sanal para ile deneyim kazanmayı sağlayan deneme hesaplarının kullanımının zorunlu hale getirilmesi oldu. Aracı kurumlar kapsamında yapılan araştırmalara göre de yatırımcıların büyük bir kısmı kayıpla karşılaşmış durumda. Bu nedenle TBMM’de bu konu tartışılmaya başladı.
Gelelim forex mağduriyetinin nedenlerine ve yatırımcının yapması gerekenlere…
Yatırımcı Neden Forex Mağduru Oluyor?
Forex piyasası hakkında bilgiler verirken, övgü dolu sözler görebilirsiniz. 1’e 100 kar elde etmek, fiyatlar düşse de kazanmak, risklerin sınırlı olması, dünyanın en büyük piyasası olması gibi birçok tabir duyarsınız. Bunlar yalan değil, tamamen gerçektir. Zaten sorun yaşanan nokta, bu özellikler değildir; yatırımcının kendisidir!
Meclis komisyonunun yaptığı ön çalışmada ve SPK’nın daha önce yaptığı düzenlemelerde ele aldığı konuların ortak noktası, Türkiye’de finansal okur-yazarlığın düşük olmasıdır. Yani bireysel yatırımcıların, bilgi eksikliği ve deneyimsizliği bu mağduriyetin yaşanmasında en büyük etken. Alınan önlemler de yatırımcının bilgi edinmesi, deneyim kazanmak için zorunlu demo hesap kullanımı yönünde oldu.
Bilgi eksikliği dışında birkaç nedenden daha bahsedebiliriz. Örneğin yasal olarak işlem yaptırmayan lisanssız aracı kurumlar, bu nedenlerden birisidir. Bilmelisiniz ki ülkemizde aracı kurumlar SPK tarafından denetlenmektedir ve yayınlanan tebliğlere uyumlu olarak işlem yaptırmaları sağlanmaktadır. Bu tebliğlerin maddelerine uygun şekilde işlem yaptıran ve bu durumu denetimlerle kanıtlanan aracı kurumlara, yasal olduklarını belirten lisanslar veriliyor. Yani forex yatırımcısı olmak ve mağdur olmamak istiyorsanız, mutlaka bu kurumlardan bir seçim yapmalısınız.
Mağduriyet konusunda diğer bir neden olarak gerçekçi olmayan kar beklentilerini ele almalıyız. Çünkü forex piyasasının sunmuş olduğu işlem özellikleri, kişilere “birkaç işlem yaparak köşeyi dönerim” hissi verebiliyor. Yapılan en büyük hata ve mağduriyet nedenlerinden birisi budur. Forex piyasasından para kazanırsınız; ama birkaç işlem yaparak milyoner olamazsınız. Eğer böyle olsaydı, forex şirketlerinde çalışan müşteri temsilcileri sizlere dil dökmekle mesai harcamaz, kendileri forex işlemi yaparak milyoner olurlardı. Sizlere daha önce forex şirketlerinin ne kadar maaş verdikleri konusunda bilgiler vermiştik.
Forex piyasasında mağdur olmanıza neden olan bir diğer etken ise hırsınıza yenik düşmenizdir. Aslında bu konu gerçekçi olmayan kar beklentisiyle benzemektedir. Yatırımcılar, bekledikleri yüksek karı elde edebilmek için hırs yapmakta ve ardı ardına işlem yaparak kayıplarını artırmaktadır. Hırsına yenik düşen yatırımcı, bir süre sonra tüm teminatını kaybederek forex piyasasını suçlamakta ve para kazanmanın mümkün olmadığını düşünmektedir. Oysaki hatalarının farkına varamamış olan yatırımcı, hırsı nedeniyle tüm parasını kaybetmiştir.
Forex için TBMM ve SPK Düzenlemeleri Nelerdir?
TBMM’de kurulan inceleme komisyonu, Sermaye Piyasası Kurulu, MASAK ve Maliye yetkililerinden piyasanın işleyişi ve bireysel yatırımcıların uğramış olduğu zararlar ile ilgili yapılabilecekler konusunda bilgi alacak. Yapılan ön çalışmada ise SPK’dan forex piyasası ile ilgili önemli bilgilerin alındığı belirtiliyor.
Forex mağduriyeti ile ilgili daha önce SPK’nın koyduğu önemli tedbir, yatırımcıların gerçek hesap açabilmek için en az 6 iş günü deneme hesabı kullanmaları ve en az 50 işlem yapmaları zorunluluğu getirilmişti. Aracı kurumlar kapsamında ise reklamlarına kar/zarar oranlarının gösterilmesi zorunlu oldu. Yapılan bu düzenlemelere rağmen forex mağduriyetinde bir aşama kaydedilememesi nedeniyle meclis komisyonu devreye girdi. Şimdi yapılacak yeni düzenlemeler bekleniyor.
SPK’nın daha önce forex hakkında yaptığı düzenlemelere göz atmak isteyenler aşağıdaki linklerden ulaşabilirler:
- SPK’nın 2016’da Yürürlüğe Giren Yeni Forex Düzenlemesi için tıklayın.
- SPK’nın 2016 Kaldıraçlı Alım Satım Sistemi Değişikliği için tıklayın.
Yatırımcı Mağdur Olmamak için Nelere Dikkat Etmeli?
Sizlere daha önce forexte mağdur olmamak için ne yapmanız gerektiğinden bahsetmiştik. Şimdi yeniden bu konuyu kısaca ele almak istiyoruz. Forex mağduru olmamak için bir yatırımcının ilk dikkat etmesi gereken konu, lisanslı bir aracı kurum seçmektir. Yasal bir şekilde işlem yaptıran aracı kurumlarda, yaşanan sorunlarda muhatap bulabilir ve müşteri temsilcilerinden destek alabilirsiniz. Aynı zamanda eğitim olanağı gibi yatırımcıları destekleyen programlarından da ücretsiz bir şekilde faydalanırsınız. Daha öncede belirttiğimiz gibi aracı kurumlar SPK tarafından denetlenmektedir ve yürürlükte olan tebliğlere uyumlu olarak faaliyet göstermeleri sağlanmaktadır. Lisansları bu şekilde alabilmekte ve uygun olmayan koşullarla karşılaşıldığında lisanslarına el koyulabilmektedir.
Dikkat etmeniz gereken bir diğer önemli konu ise finansal okur-yazarlığınızı geliştirmektir. Yani forex hakkında tam anlamıyla bilgi sahibi olmadan, yatırım yapıp başarılı olmanız biraz şans işidir. Forex piyasasında para kazanmak için şansın yeterli olup olmadığı hakkında daha önce sizleri bilgilendirmiştik. Ayrıca forex piyasası şansa bırakılmayacak kadar ciddi bir yerdir. Bu nedenle nasıl yatırım yapıldığını ve kaybetmemek için nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda bilgi edinmeli, kendinizi geliştirmeli, deneyim kazanmalısınız.
İnternette forex hakkında bir şeyler görmüşseniz, mutlaka eğitimler hakkında da duyurular görmüşsünüzdür. Gerek kitaplar, gerekse deneme hesapları hakkında bilgi reklamlara eklenmektedir. Forex piyasasında yatırım yapmak istiyorsanız, bu eğitimlere katılarak bilgi edinmelisiniz. Eğer bu eğitimler yeterli gelmezse, piyasada kendinizi geliştirecek kitapları bulabilirsiniz. Aynı zamanda internet üzerinden birçok uzman, yatırımcı ve forex bilgisine sahip olan kişi, yayın yaparak bilgiler paylaşmaktadır. Kısaca internette araştırma yaparak birçok forex bilgisine ulaşabilirsiniz. Ama bu bilgilerin doğruluğundan emin olmanız gerektiğini de unutmamalısınız.
Yatırım yaparken hemen hepimiz iyi bir kazanç elde etmenin hayalini kurarız. Ama bu hayali kurarken, gerçekçi olmaya da dikkat etmelisiniz. Yani yüksek bir kar elde ederek birkaç işlem yapıp köşeyi dönmeyi hayal etmemelisiniz. Forex piyasasında elde edeceğiniz kar, yaptığınız işlemlere orantılı olacaktır. Kaldıraç sistemi bu noktada birçok kişinin gözünü döndürmektedir. Yüksek kazanç elde edebilmek için yüksek kaldıraç oranları kullanmak doğru değildir. Aynı zamanda size yüksek kaldıraç öneren müşteri temsilcilerine de itibar etmemelisiniz.
Yüksek kaldıraç oranları ile işlem yapmak, risklerinizi de artırmanız anlamına gelmektedir. Forex piyasasında kaldıraçlı işlemlerin bu riski, önlenmesi için çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Teminat miktarınıza uygun oranlarda kaldıraç kullanımına izin verilmektedir. Aynı zamanda kaldıraçlı işlemlerde kayıp durumunda tüm paranızı kaybetmemeniz için bilgilendirme yapıldığı gibi işlemin durdurulması da söz konusudur. Forex piyasasında para sıfırlanır mı, eksiye düşülür mü konusu daha önce sizlerle paylaşmıştık.
Forex piyasasında başarılı olmak için demo hesapları da önemsemelisiniz. Demo hesaplar, sanal para ile gerçek piyasa verileri üzerinden işlem yapmanızı sağlamaktadır. Bir oyuna benzetebilirsiniz; ama ciddiye almalısınız. Çünkü demo hesaplar sayesinde forex piyasasını iyi bir şekilde tanıyabilir, işleyişini ve nasıl yatırım yapıldığını öğrenebilir, riskleri nasıl önlemeniz gerektiğini anlayabilirsiniz. Edindiğiniz teorik bilgilerin uygulamada nasıl işlediğini öğrenir ve deneyim kazanabilirsiniz. Daha önce de belirttiğimiz gibi mağduriyetin en önemli nedenlerinden birisi, deneyim yetersizliğidir. Demo hesaplar sayesinde bu eksikliği giderebilirsiniz.
Demo hesap kullanırken dikkat etmeniz gereken bir konu, psikolojidir. Demo hesaplarda işlem yaparken herkes rahat davranır. Çünkü kaybettiğinde, gerçek bir kayba uğramayacağını bilir ve bu psikoloji ile işlem yapar. Gerçek hesaba geçtiğinde ise demo hesapta yaşadığı rahatlığı yaşayamaz. Bu nedenle demo hesaplarda elde ettiğiniz başarıda, rahat davranmanızın etkenini de göz önünde bulundurmalısınız. Gerçek hesaba ilk geçtiğiniz zaman, panik yaşayabilir ve buna bağlı olarak hata yapabilirsiniz. Mümkün oldukça sakin olmaya dikkat etmeniz de mağdur olmanınız için oldukça önemlidir.
SPK aracı kurumlarla iş birliği yapmış Aracı kurumları hep idare etmiştir Aracı kurumlar da SPK nın adını kullanarak insanları forex tuzağına çekip daha veletin bile yeni yeni farkına vardığı fırıldak (tuzak) bir oyunla vatandaşı yalan yanlış bilgilerle kandırıp el birliğiyle soyup madur etmişlerdir bazı medya haberleri meclisteki tutanakları okumadan madurların lehine servis etmektedir