Forex piyasasında yaptığınız işlemin kaç birimlik olduğu, lot olarak gösterilmektedir. İşlem birimi olarak kullanılan lot, bölüştürmek, pay etmek gibi anlamlara sahiptir. Forexte yatırım yapmak için belirleyeceğiniz işlem büyüklüğü lot ile ifade edilir ve işlem sisteme lot olarak alınır. Forex piyasasında 1 lot, 100.000 birimlik işlem büyüklüğünü göstermektedir. Önceden yalnızca hisse senedi miktarını belirtmek için kullanılan lot, günümüzde finans piyasalarında yapılan alım – satım işlemlerinde her yatırım aracının miktarını belirlemek için kullanılmaktadır.
Lot kavramı her piyasada farklı büyüklüğü temsil etmektedir. Forex piyasasında yatırımcıların, tüm enstrümanlara erişimini sağlamak ve küçük miktarlardaki birikimlerini değerlendirebilmesine olanak tanımak için standart lot büyüklüğü mini ve mikro gibi alt birimlere ayrılmıştır. Forex piyasasının sunmuş olduğu avantajlı yatırım fırsatlarını, küçük veya büyük yatırımcı fark etmeksizin değerlendirebilmektedir. Önemli olan forex piyasası hakkında bilgi ve deneyim sahibi olmaktır.
Şimdi lot kavramı ile ilgili birkaç konuya yer verelim:
Lot Nedir, Çeşitleri Nelerdir?
Daha önce belirtmiş olduğumuz gibi yatırımcıların, istediği yatırım aracına ulaşabilmesi ve küçük birikimlerini değerlendirebilmesi için standart lot kavramı mikro ve mini lot gibi alt birimlere bölünmüştür. Küçük tasarrufları da avantajlı şekillerde değerlendirebilmek ve para kazandıracak yatırımlar yapabilmek için forex piyasasının avantajlarından biri olarak gösterilebilir. Dilerseniz standart, mini ve mikro lot hakkında biraz detaylı bilgi verelim:
Standart Lot: Forex piyasasında yatırım aracı çeşitlerine bağlı olarak lot ölçü birimleri farklılık göstermektedir. Örnek vermek gerekirse; döviz kontratlarında 1 lot, 100.000 birim hacmi ifade etmektedir. Altın işlemlerinde ise 1 lot, 100 birimlik hacimdir.
Mini Lot: Standart lotun bir kademe altıdır ve lotun % 10’unu temsil etmektedir. Mini lot, 0,1 olarak gösterilir ve döviz kontratlarında 1 mini lotluk pozisyon 10.000 birimlik işlem demektir. Altın ürünlerinde 1 mini lot ise 10 birimlik işlemdir.
Mikro Lot: En küçük lot miktarıdır ve standart lotun % 1’ini (0,01 lot) ifade eder. 1000 birimlik işlem yapıldığını göstermektedir ve aracı kurumunuz mikro lot desteği sunuyorsa, küçük tasarruflarınızı değerlendirirken kullanabilirsiniz.
Forex piyasasında hangi yatırım aracıyla işlem yaptığınız fark etmeksizin mini lot emri verdiğiniz zaman, standart lot büyüklüğünün %10’u ya da 0,1 birim büyüklüğünde işlem hacmi yaratırsınız. Mikro lot emri verdiğinizde ise lotun % 1’i ya da 0,01 büyüklüğünde işlem hacmi yaratmış olursunuz.
Lot Nasıl Hesaplanır?
Lot hesaplamasını örneklerle anlatmak en anlaşılır yoldur. Forex piyasasında en çok işlem yapılan parite olarak EUR/USD paritesini ele alalım. Paritenin ortalama spot piyasa fiyatının 1.1400 olduğunu varsayalım. Parite fiyatının artacağını düşünelim ve 1 lotluk alım işlemi yapalım. Bu işlemde, 1.1400*100.000 = 114.000 dolar satılır ve 100.000 Euro işlem büyüklüğü alınır. Paritede alım emri verilen taraf, Euro’dur ve 100.000 birimden (1 lottan) oluşmaktadır.
Örnekte dikkat etmeniz gereken konu; 100.000 Euro büyüklük, elde edilen gerçek bir miktarı temsil etmemektedir. Belli bir miktar teminat ve tercih ettiğiniz kaldıraç oranının etkisiyle kar veya zarara ortak olunan işlem büyüklüğünü temsil etmektedir.
Aynı işlemin standart lot yerine mini lot ile yapıldığını düşünelim. Mini lot, 0,1 yani 10.000 birim demektir. EUR/USD paritesinde 1.1400 değerinin yükseleceğini tahmin ettiğinizde ve 0,1 lotluk alım işlemi yaptığınızda; 10.000*1.1400 = 11.400 dolar büyüklüğünde işlem yapmış olursunuz.
Mikro lotluk yani 0,01 lotluk alım işlemi yaptığınızda ise 1000 birim eşitliğinde işlem yapılır. EUR/USD paritesinden örnek verecek olursak; 1000*1.1400 = 1140 dolar büyüklüğüne eşit alım işlemi yaparsınız.
Lot büyüklüğünün teminat miktarına etkisi ise şu şekilde örneklendirilebilir. Kaldıraç oranı ve parite fiyatı sabitken, lot miktarını artırırsanız daha fazla teminat yatırmanız gerekecektir. Lot miktarınızı düşürürseniz, daha az miktar teminatla işlem yaparsınız. Örnek verecek olursak; 1’e 100 kaldıraç oranı ve 1.1400 seviyesindeki paritede 1 lot EUR/USD alım işlemi yapmak için yatırmanız gereken teminat şu şekilde hesaplanır:
- Teminat = (1.1400*100.000*1)/100 = 1140 dolar.
Eğer lot miktarınızı azaltır ve 0,1 lot seçerseniz teminat miktarınız:
- Teminat = (1.1400*100.000*0,1)/100 = 114 dolar olacaktır.
Kaldıraç oranının teminat üzerine etkisi ise seçtiğiniz lot miktarı ve paritenin fiyatı sabitken, kaldıraç oranınızı artırmanız daha az teminatla aynı işlemi yapmanız demektir. Örnek vermek gerekirse; 1 lot alım işlemi yapmak istiyorsunuz ve 1’e 100 kaldıraç kullanacaksınız. Hesaplama şu şekilde olacaktır:
- Teminat = (1.1400*100.000*1) / 100 = 1140 dolar.
Kaldıraç oranını 1’e 100 yerine 1’e 10 seçtiğinizde ise;
- Teminat = (1.1400*100.000*1) / 10 = 11.400 dolar.
Kaldıraç oranını artırdıkça yatırımlarınızda risk seviyesi de artacaktır. Lot miktarınız aynı kaldığı sürece yatırmanız gereken minimum teminat ise azalmış olacaktır.
Lot Hesaplamasında Kar – Zarar Durumu
Forex piyasasında lot kavramı oldukça önemlidir. Çünkü yaptığınız işlemler sonucunda kar ve zarar miktarınız, lot miktarına göre hesaplanmaktadır. İşleminizin sonucunda elde edeceğiniz pozitif veya negatif pip değeri, kullanılan lot büyüklüğüne göre farklı değerler almaktadır. Örnek vermek gerekirse; Amerikan dolarının karşıt döviz olduğu durumlarda (EUR/USD), pip değeri hesabını lot belirlemektedir. Mikro lotlu bir işlemse 1 pip, 0,1 dolar; mini lotlu bir işlemse 1 pip, 1 dolardır. Standart lotlu işlemde ise 1 pip değeri 10 dolara eşittir.
EUR/USD paritesinin 1.1400 olan değerinin yükseleceğini düşündüğünüz için alım pozisyonu oluştuğunuzu varsayalım. Değer 1.1500’ye yükseldiğinde 100 pip artış yaşanmış olur ve işlem büyüklüğü 115.000 dolara yükselir. İlk başta 114.000 dolar olan işlem büyüklüğünüzden bu sayede 1000 dolar kar etmiş olursunuz.
Eğer EUR/USD paritesinin değeri beklediğinizin aksine düşüş yaşar ve 1.1300 dolar gerilerse kayıp yaşarsınız. 100 piplik düşüş yaşandığı zaman pozisyon büyüklüğü 1 lotta 113.000 dolar olacaktır ve ilk baştaki pozisyon büyüklüğü olan 114.000 dolara göre 1000 dolar kaybedersiniz.
Forex piyasasının en iyi özelliklerinden birisi, bakiyenizin eksiye düşmemesi ve sıfırlanmamasıdır. Kaybetmeye başladığınız zaman sistem tarafından uyarı alırsınız ve buna göre pozisyonunuzu sonlandırır veya revize ederek kayıplarınızı telafi edebilirsiniz.
