Yatırım fonu endüstrisinde bir efsane olan Peter Lynch, önerileriyle yeni yatırımcıları aydınlatmaktadır. Yönettiği fon 13 yılda yaklaşık %30 getiri sağlamıştır. Böylece tüm zamanların en büyük yatırımcılarından olmuştur.
Sektöre olan katkıları, kitapları ve tavsiyeleri yeni yatırımcılar tarafından hala dikkate alınmaktadır. One Up on Wall Street, Beating the Street ve Learn to Earn isimli borsa kitapları, piyasa yatırımcılarına yol gösterici olmuştur.
Peter Lynch’in başarılı bir yatırımcı olmanızı sağlayacak tavsiyeleri ise aşağıda sizi bekliyor.
Bildiğiniz Şeye Yatırım Yapın
Bu, en ünlü Lynch tavsiyesidir. Ancak çoğu zaman yanlış anlaşılmaktadır. Burada anlatmak istediği, en sevdiğiniz ürün veya hizmeti üreten şirketin hissesine yatırım yapmamanızdır. En azından sırf bu nedenle satın almamalısınız.
Bir hisseye yatırım yapmadan önce işlemin rekabetçi pozisyonuna, finansal durumuna ve büyüme beklentilerine de bakılmalıdır.
Lycnh bildiklerinizi satın almanızı söyleyerek, yetkinlik çevrenizde kalmasından ve iyi anladığınız sektörlere yatırım yapmanızdan bahsediyor. Kısaca en iyi anladığınız sektörlere yatırım yapmanızdan bahsediyor.
Hisselere Değil, Şirketlere Odaklanın
Lynch’e göre hisseler, sadece bilgisayar ekranındaki kağıt parçalarıdır. Gerçek işletmelerin kısmi mülkiyetini temsil ederler.
İşte bu nedenle hisse senedinin değerini belirleyecek olan işletmenin temel itici güçleridir. Bunlar; gelir, kâr ve nakit akışları bir örnektir.
Borsa Gözünüzü Korkutmasın
Hisse senedi yatırımlarının sizi korkutmasına izin vermek kolaydır. Sonuçta işin içinde biraz matematik var. Ancak matematiğin çoğu o kadar karmaşık değil.
Örneğin; fiyat kazanç oranı sadece bir orandır. Hisse senedinin cari fiyatının, hisse başına yıllık kazancına bölünmesiyle elde edilir. Dört işlemden öteye geçen bir oran değildir.
Temettü getirisi, hisse senedinin yıllık temettü tutarının mevcut hisse senedi fiyatına bölünmesiyle elde edilir. Yine bir bölme işlemiyle sonuca ulaşırsınız.
Hisse Fiyatlarındaki Dalgalanma Dikkat Dağıtıcıdır
Peter Lynch’e göre hisse fiyatının bugün, yarın veya gelecek hafta yapacağı şeyler sadece dikkatinizi dağıtacaktır.
Uzun vadeli bir yatırımcı için volatilite ve risk, çok farklı iki şeydir. Bir hisse senedinin günlük hareketleri konu dışıdır. Yatırımcılara yatırım süresi boyunca riski azaltmaya çalışarak daha ii hizmet verilebilir.
Bu bağlamda, üç ayda bir faaliyet ve mali sonuçlara daha keskin bir odaklanma işinize yarayacaktır. Bu, çoğu zaman yanıltıcı günlük manşetlere üstünkörü bir bakış atmaktan daha yararlıdır.
Kazançlı Yatırım Genellikle Üç İla On Yıl Sürer
Hayatınızı değiştirecek yatırımlar genellikle yıllarca sürer. Bu yüzden yatırımcıların kazançlarını en üst düzeye çıkarmak için uzun vadeli yatırımlar yapması gerekiyor.
Lynch yatırımcının kendini uzun vadeli yatırımlara hazırlaması gerektiğini ifade eder.
Hisselerden Para Kazanmanın Gerçek Anahtarı Onlardan Korkmamaktır
Hisseleri elde tutmanın en büyük zorluğu, korkudur. Korkunç manşetler ve korkutucu uzmanlar, ateşli boğaların bile görüşlerini sorgulamasına neden olabilir.
Bu nedenle hisse senetlerine neden sahip olduğunuzu bilmek için önemlidir. Lynch’in dediği gibi şirketin temel hikayesi değişmediği sürece hisselerinizin yanında durabilirsiniz.
Üstün Şirketlerin Hisselerine Sahip Olduğunuzda ‘Zaman’ Sizin Tarafınızdadır
Lynch’e göre; üstün işletmelere yatırım yapmak size değerli bir avantaj sağlayabilir. Güçlü rekabet avantajlarına sahip şirketler, zayıf rakipleri ortadan kalktıkça zamanla daha da güçlenir.
Seçkin işletmeler onlarca yıl boyunca bol kazançlar elde edebilir. Ayrıca kazançlarınızı birleştirmek için size bolca zaman verebilir.
Düzeltmeler Para Kaybettirir
Büyük şirketlerde hisse senedi sahibi olduğunuz zaman, piyasa döngülerini denemek ve zamanlamak için hiçbir neden yoktur. Lynch’e göre bir durgunluğun ne zaman gerçekleşeceğini bilmek neredeyse imkansızdır.
İşler en kasvetli görünme eğilimindeyken, geri satın almak da son derece zordur. Daha iyi bir strateji ise hisse senetlerinizi piyasanın gelgitleri boyunca tutmaktır. Bu şekilde tarih boyunca olduğu gibi piyasa sonunda düzeldiğinde kendinizi kâr etmek için konumlandırırsınız.
Yatırımda %100 Doğruluk Yoktur
Bir yatırımcı olarak başarılı olmak için mükemmel olmanıza gerek yok. Hisselerin güzelliğinin bir kısmı asimetrik risk profilleridir.
Bir hisse senedi değerinin %100’ünü kaybedebilirken, en iyi hisseler zamanla %1000 veya daha fazla artabilir. Böylece birkaç büyük kazanan, kayıplarınızı telafi etmekten daha fazlasını yapabilir.
Artılar Eksileri Alt Eder
Tek bir büyük yatırım hayatınızı değiştirebilir. Ancak küçük küçük biriken yatırım başarıları, tüm zenginliğinizi yaratmanıza yardımcı olur.
Sadece bir yatırım yaparak hayatınızın değişebileceğini inanmak yerine düzenli bir yatırımı tercih etmelisiniz. Bir anda gelen başarı bir anda yok olabilir.
İstikrarlı olun ve “damlaya damlaya göl olur” sözünü unutmayın.
Araştırmanızı Yapın
Birçok kişi, hisse senetleri hakkında bir makale okuyarak almaya karar verir. Daha kötüsü bir arkadaşından veya tanıdığından biraz dinleyerek alır.
Ancak en iyi sonuçlar için bir şirketin mali tablolarına göz atmanız gerekiyor. Ne kadar nakit ve borcu olduğunu, kâr marjlarının seviyesini, gelirinin ve kazançlarının ne kadar arttığını ve bunun gibi diğer rakamları kontrol etmelisiniz.
Hayatınızı İhmal Etmeyin
Peter Lynch kariyerinin zirvesinde yatırım fonu sektöründen uzaklaştı. Yıllarını daha fazla para peşinde koşmak yerine yarattığı serveti dolu bir yaşam sürmek için kullandı.
Her şeyiniz hatta aldınız nefes yatırımlardaki kazanca odaklanırsa diğer şeyleri geri plana atmış olursunuz. Belki başarılı ve çok paranız olur; ancak yalnız kalırsınız.
Borsada En Önemli Organ Midedir, Beyin Değil
Borsalarda artan volatilite, Lynch’in bu sözlerini doğrulamıştır. Volatilite beklemeyen ve bununla başa çıkamayanlar, bir servet oluşturmak için başka yerlere bakmalıdır.
Hisselerin uzun vadede etkili yatırım araçları olduğunu unutmamalısınız. Eğer amacınız yatırımlardan bir servet elde etmekse buna göre davranmalısınız.
Eğer piyasadaki düşüşler panik içinde satış yapmanıza veya piyasa dalgalanmaları açgözlülükle aşırı değerli hisseleri kapmanıza neden oluyorsa duygular gerçek bir performans katili olabilir.
En iyi yatırımcılar bunun tersini yapacaktır. Warren Buffett’ın söylediği gibi diğerleri açgözlü olduğunda korkak, diğerleri korkak olduğunda açgözlü olun.
Gri Alanlar Olduğunu Anlayın
Lynch’e göre yatırım sadece sayılar ve matematikle ilgili değildir. Burada Nobel ödüllü bir hedge fonu yöneticisini örnek veriyor ve 1998 yılında patladığını anlatıyor.
Bireysel hisse senetlerine yatırım, şirketlerin nasıl performans göstereceğine dair eğitimli tahminler yapmayı içerir.
Birkaç akıllı ve yetenekli insan aynı şirkette çalıştığında, makul bir şekilde farklı tahminler ve bakış açıları bulabilirler. Örneğin; Tesla şirketinin büyük destekçileri olduğu gibi hakaret yağmuruna tutanlar da var.
Bariz Olanın Arkasına Bakın
Açık bir şekilde umut vaat eden hisse senedi fikirlerini görmek kolaydır. Ancak diğerleri genellikle bunları fark etmiş ve hisse fiyatlarını artırmıştır. Çoğu zaman gölgelerde çalışan ve bu şirketleri destekleyen birçok başka şirket vardır.
Örnek vermek gerekirse; Apple çılgın bir başarıya sahiptir. Ancak tek başına başarılı olamaz. Universal Display gibi donanım için birçok parça tedarikçisiyle çalışıyor.
Aynı şekilde e-ticarette yükselişe geçen bir şirket için çok sayıda teslimat gerçekleştiren nakliye şirketi var. Alibaba gibi bir devin yanı sıra onu destekleyen şirketleri de inceleyin.
Yatırım Fonlarını Düşünün
Şirketleri incelemenin şimdi veya her zaman yapabileceğiniz bir şey olmadığını fark etmenize neden olabilir. Bunu yapmak ve hatta şimdi öğrenmek için zamanınız, ilginiz veya beceriniz olmayabilir.
Yatırım fonları, çeşitlilik ve sağlam bir portföy konusunda avantajlı ürünlerdir. Birçoğu anapara garantilidir. Farklı çeşitleri bulunan bu fonları inceleyerek, hisse senedinden altına kadar birçok enstrümana dayalı olanlardan tercih edebilirsiniz.
Hayatınız Boyunca Sadece Birkaç Hisseye İhtiyacınız Olacak
Yatırımda çeşitlendirilmiş bir portföyün önemli olduğunu söyleriz. Ancak kazanmak için portföyünüzde yer alan her hisseye ihtiyacınız olmayacak.
Sadece belli hisselere yatırım yapabileceğinizi unutmayın. Çok fazla çeşitlendirilmiş portföy, piyasa takibini zorlaştırır. Bu durum ise sizi riske sokar. Dolayısıyla takibini yapabileceğiniz kadar enstrümanı aynı portföye koyun.
Hisseler Cazip Olduğunda Satın Alırsınız
Hisse senedi değerleri düşmeye başladığında birçok yatırımcı aşırı düşünme eğilimine girer. Düşük fiyattan satın almak ve uygulamak için iyi bir stratejidir.
Ancak bazı insanlar, cazip bir fiyattan çok en düşük fiyattan almak için uğraşırlar. İşte bu büyük bir hataya neden olur.
Zenginlik artışı söz konusu olduğu zaman, önemli olan hisse senetlerinin daha da düşüp düşmeyeceği değildir. Onları satın aldığınız fiyattan değerinin artıp artmayacağıdır.
Hazırsanız Borsa Düşüşü Size Zarar Vermez
Durgunluklar ve piyasa düzeltmeleri ekonomik döngünün doğal bir parçasıdır. Bu nedenle hisse alacaksanız portföyünüzün bir noktada darbe almaya meyilli olduğunu bilin.
Kısa vadeli giderleri karşılamaya yetecek kadar nakit hazırlarsanız bu durum geçici olarak kalabilir. Böylece yatırımlarınız zarar görmeyecektir.
Unutmamanız gerekiyor ki; hisse senetleri sadece ödediğinizden daha düşük bir fiyata sattığınızda kaybettirir.
Hisse yatırımı bir roller coaster yolculuğuna benzer. Ancak buna bilet almaya değer bir yolculuktur. Uzun vadede size iyi hizmet edecek sağlam bir portföy oluştururken bunu unutmamanız gerekiyor.
Büyük Şirketlerin Küçük, Küçük Şirketlerin Büyük Hareketleri Vardır
Lynch, One Up On Wall Street isimli kitabında bu durumdan bahseder. Küçük perakendecilerin genellikle büyük olanlara göre daha iyi hisse senedi alımları olduğunu belirtir. Çünkü daha çok kazanacaklarını söyler.
Sahip olduğunuz her hisse, gerçek bir işletmedeki mülkiyet payını temsil eder. Piyasa, mevcut hisse fiyatı üzerinden o şirketin değerini zaten hesaplar. Bu nedenle şirketin değer kazanmasını bekliyorsanız şu üç şeyden biri gerçekleşmelidir:
- Şirket büyümesi; bir perakendecisinin satışlarının artması ve mağaza büyümesi.
- Şirket performansı; kazançlar, kâr marjları ve satış iyileşmesi.
- Piyasada hissenin değerinin düşmesi veya kalitesinin tam olarak takdir görmemesi.
Küçük perakendeciler genellikle bu kriterlerden ikisine uyarlar. Çok fazla organik büyüme potansiyeline sahip olurlar. Müşteriler kişiselleştirmelerinden dolayı onları sever. Bu yüzden yıllarca genişleyebilirler.
Bu şirketler, analistler tarafından yoğun şekilde takip edilmezler. Bu nedenle onların değerlerinin düşürülme şansı da yüksektir.
Kurumsal yatırımcılar genellikle yıllarca küçük hisselerden kaçınır. Çünkü kârlarını etkilemek için yeterli hisse satın almazlar. Sonucunda görece az sayıdaki hisseyi toplamaya başladıkları zaman küçük sermayeli bir perakendecinin fiyatı aniden yükselebilir.
Kaynaklar:
- https://www.fool.com/investing/2019/04/07/10-investing-tips-from-peter-lynch-that-you-should.aspx
- https://www.fool.com/retirement/2020/04/07/9-investing-tips-from-peter-lynch-that-you-shouldn.aspx
- https://www.fool.com/investing/2020/06/29/4-important-pieces-of-investing-advice-from-peter.aspx
- https://www.thebalance.com/peter-lynch-quotes-2893040
