Yatırım enstrümanlarının fiyatlarını incelerken grafiklerde inişli çıkışlı çizgiler görürüz. Bunları bir bütün olarak ele aldığımızda belli bir yönde ilerledikleri görünür.
Yukarı, aşağı veya yatay olarak göreceğimiz bu yönler, trendleri oluşturur. Doğru bir şekilde tayin edilmesiyle de kazançlı yatırım fırsatları yakalanır.
Bu kapsamda trend hakkında bilmeniz gerekenler aşağıda sizleri bekliyor.
Trend Nedir?
Finansal piyasalarda teknik analizcilere göre; fiyatlar genellikle belli bir eğilime göre hareket eder. Fiyatların belli bir zaman içinde ilerlediği yönü gösteren teknik analiz yöntemi trend adıyla anılır.
Eğilim, bir piyasa veya varlık fiyatının genel yönünü ifade eder. Teknik analizde ise fiyatın bir yükseliş için yükselişleri ve düşüşleri vurgulayan çizgilerdir.
İki veya daha çok uç noktanın birleştirilmesiyle bir trend çizgisi elde edilir. Bu çizgi kullanılarak fiyatın; yukarı, aşağı veya yatay ilerlediği anlaşılır.
Trendler fiyatın gittiği yönü gösterir. Bu nedenle yükseliş eğiliminde yukarı yönlü bir çizgi görülür. Tersi durumda da çizgi aşağı yönlü olacaktır. Eğer belirsiz bir yön varsa yatay çizgi oluşacaktır.
Eğilim; kısa, orta ve uzun vadeli olarak değişebilir. Aynı zamanda kısa vadede yükseliş görülse de birkaç aylık sürenin trendi düşüş gösteriyor olabilir. Tüm bunları doğru yorumladığınız zaman iyi sonuçlar elde edersiniz.
Trend Çeşitleri Nelerdir?
Trendler; vadelerine ve gösterdikleri yöne göre farklı isimlerle anılırlar. Vadeye göre olanları şu şekilde sıralayabiliriz:
- 1 aydan daha kısa süreli olanlar kısa vadeli,
- 1 ila 3 ay süreli olanlar orta vadeli,
- 1 yıl ve daha uzun süreli olanlar uzun vadeli şeklinde anılır.
Gösterdikleri yöne göre trendler ise yükseliş, düşüş ve yatay olarak isimlendirilir.
Takip edilen enstrüman fiyatının veya piyasanın her seviyesi bir öncekinin üzerinde tamamlanıyorsa yükseliş (yükselen – boğa) trendinden bahsedilir.
Ayrıca dip seviyeler bir önceki dibin üstünde kalıyorsa yükseliş eğilimi vardır. Burada dikkat edilmesi gereken konu ise fiyat değişim süresidir.
Eğer tepe ve dip kapanışları haftalık ile aylık bazda yüksek seviyelerde kalmaya devam ediyorsa o zaman yükseliş eğilimi teyit edilecektir.
Düşüş (alçalan – ayı) trendinde ise takip edilen ürünün fiyatında her seviye bir önceki tepenin altında kalır. Dip seviyesi ise bir önceki dipten daha düşüktür.
Günlük kapanışlardaki düşüş, haftalık ve aylık olarak desteklendiği zaman düşüş eğilimi doğrulanmış olur.
Bir diğer çeşit ise yatay veya horizontal adıyla anılmaktadır. Tepe ve dip seviyelerinde çok minimal hareketler olduğu zaman görülür. Yatay eğilim, yönün tam olarak belli olmadığı zamanlardır.
Başka bir çeşitlendirme ise Dow Teorisi üzerinden yapılır. Buna göre eğilimler 3 ana kategoride toplanır. Birincil (ana), ikincil ve üçüncül (küçük) isimleriyle anılırlar.
Teoriye göre ana trend en önemli eğilimdir. 1 yıldan daha uzun süreye kadar uzar. İkincil ise ana eğilime karşı yönde gelişir. Üç haftadan üç aya kadar devam eder.
İkincil genel olarak piyasada ana eğilimin 1/3’ü ile 2/3’ü arasında bir düzeltme hareketi görülmesine neden olur.
Üçüncül veya küçük eğilim ise 3 haftadan daha az sürede görülür.
Trend Çizgisi Nedir?
Fiyat grafiklerinde mum çubuklarının üzerine veya altına çizilen çizgilerdir. En düşük veya en yüksek fiyat seviyelerinin birleştirilmesiyle oluşurlar.
Fiyat değişiminin ne yönde ilerlediğini görmeyi sağlarlar. Fiyat hareketlerinin gerçekten de bir eğilim oluşturup oluşturmadığı bu çizgiler sayesinde belirlenir.
Kural olarak bu çizgiler, en az iki fiyat seviyesinin birleştirilmesiyle oluşur. Ancak bunlar, en düşük veya en yüksek seviyeler olmalıdır.
Çizgiler oluşturulduğunda gelecek fiyat seviyeleriyle ilgili öngörüde bulunulmasını sağlarlar. Ayrıca destek – direnç görevi görürler. Trendin bitişi ile devamı hakkında da bilgi verirler.
Trend Çizgileri Nasıl Çizilir?
Çizginin oluşturulabilmesi için en az iki ve üç noktanın birleştirilmesi gerektiğini söylemiştik. Bu noktalar, en yüksek veya en düşük olmalıdır.
Çizgileri oluşturmak için farklı zaman aralıklarında oluşan noktalar kullanılabilir. Bazıları 1 dakikalık barları kullanırken, bazıları günlük ve hatta haftalık noktaları tercih edebilir.
Bu takip edilecek periyoda göre değişiklik gösterir. Uzun vadeli eğilim izlenmek isteniyorsa daha büyük zaman dilimleri kullanılır. Ancak kısa vadede 5 dakikalık barlar izlenebilir.
Periyoda karar verildikten sonra en yüksek veya en düşük seviyeler belirlenerek eğilim çizgisi oluşturulur. İki veya üç tane en yüksek seviye birleştirildiği zaman eğilim elde edilir.
Genellikle yükselen eğilimde en düşük 3 nokta birleştirilir. Bu nedenle fiyat eğrisinin altında aşağıdan yukarı doğru bir çizgi görülür.
Alçalan eğilimde ise en yüksek 3 nokta birleştirilir. Fiyat eğrisinin üstünde yukarıdan aşağı doğru bir çizgi oluşur.
Bu çizgileri oluştururken dikkat etmeniz gereken bazı bilgiler vardır. Mesela 3 noktayı birleştirirken diğer fiyat barlarını kesmemesi gerekir. Ancak bu uzun vadeli eğilimlerde anlık ihlaller yaşandığında ihmal edilebilir.
Dikkat etmeniz gerekenleri sıralayacak olursak;
- Birleştirilen noktalar arasındaki diğer barlarla kesişme olmamalıdır.
- Çizgiyi oluşturmak için seçilen noktalar birbirine çok yakın veya çok uzak olmamalıdır. Birkaç çubuk ara ile oluşturulmalıdır.
- Yükseliş eğiliminde çizgi, fiyat çubuklarının altına çizilmelidir.
- Düşüş eğiliminde çizgi, fiyat çubuklarının üstüne çizilmelidir.
- Çizginin temas ettiği ne kadar fazla nokta varsa eğilim o kadar güçlü ve güvenilirdir.
- Çizginin kırılmadan devam ettiği süre ne kadar uzunsa eğilim o kadar güçlüdür.
- Çizgide anlık kırılma, eğilimin kalıcı olarak değişeceği anlamına gelmez.
- Çizginin açısı ne kadar dikse piyasada normalin üstünde alım veya satım var demektir. Güvenilir bir durum değildir.
- Çizginin açısı çok düşükse yatay bir hareket söz konusu olabilir.
Trend konusunda bilinmesi gereken bir diğer önemli nokta, Dow Teorisi ile açıklanmaktadır. Bu teoride 3 eğilimden bahsedilir. Bunlar ana, ikincil ve üçüncül olarak anılır.
Ana ve ara eğilimlerin varlığından da haberdar olmalısınız. Belli bir zaman aralığında birden fazla eğilim olabilir. Özellikle uzun süredir devam eden ana eğilim içinde ara eğilimler olabilir.
Örneğin; uzun süreli yükseliş ana eğilimken, bu sürede kısa süreli düşüş eğilimleri görülebilir. İşte bunlar Dow Teorisi ile açıklanmaktadır.
Trend Çizgileri Nasıl Yorumlanır?
Eğilimler, destek ve direnç konumunu görürler. Çizgiler; yükselişte destek, düşüşte direnç olarak değerlendirilirler.
Yükselişte destek görevi gören çizgi, düşüşte direnç görevi görmektedir. Yükselişte fiyat çizgiye yaklaşırsa alım yapılabilir. Çizgi kırıldığında ise pozisyon kapatılabilir.
Yükselişte trend yön değiştirirse satış yönünde pozisyon açılabilir. Düşüşte ise yön değişikliğinde alım yönünde pozisyon alınabilir.
Düşüşte fiyatın çizgiye yaklaşmasıyla satış yapılabilir. Eğer çizgi kırılırsa pozisyon kapatılabilir.
Bu çizgiler, varsayımsaldır. Gelecekteki hareketlerle ilgili beklentiyi gösterirler. Dolayısıyla gerçek destek – direnç olarak değerlendirilmezler.
Teknik analizde hiçbir araç, gelecek hareketleri hakkında kesin bilgiler taşımaz. Bu nedenle sadece bunlardan alacağınız bilgilere göre pozisyon almamalısınız. Durumu enine boyuna değerlendirmeli ve stratejilerinizi belirleyerek hareket etmelisiniz.
