Hisseleri borsada işlem gören şirketler, söz konusu hisse senetlerini satışa çıkardığını duyurarak yatırımcıların dikkatini çeker. Çünkü bu aslında yatırımcılara hissedar olabilmeleri için yapılan bir davet ya da çağrıdır.
Halka arz olarak adlandırılan hisse senetlerini satışa sunma işlemi, şirketlere pek çok fayda sağlar. Bunların tamamını burada açıklayamasak da kısaca şirketlerin ihtiyaç duyduğu nakit ihtiyacının giderilmesini sağlayabileceğini söyleyebiliriz. İşlemin yatırımcıya getirisi ise para kazancıdır.
Finans dünyasında yankı uyandıran bazı halka arzlar vardır ki miktarlarıyla adeta dudak uçuklatır. Elbette bunlar önde gelen şirketlerce yapılanlardır. Aşağıda, tüm zamanların en büyük 10 halka arzını sizler için listeledik;
Saudi Aramco
Gerçekleşme Tarihi: 4 Aralık 2019
Tutar: 25.6 milyar dolar
Suudi Arabistan’ın dev petrol şirketi Saudi Aramco, 2019 yılı sonlarına doğru yaptığı halka arzla büyük yankı uyandırmıştır.
Başkent Riyad’da gerçekleştirilen söz konusu halka arzda ilk hisse senedi satışını gerçekleştiren şirket, 25,6 milyar dolarlık satış ile tüm zamanların en büyük halka arz rekorunu elinde tutmaktadır.
Aramco böylelikle dünyanın en değerli şirketi konumuna ulaşmıştır. 2019 yılının son günlerindeki bu halka arzla şirketin ülke borsasındaki piyasa değeri 2 trilyon dolara yükselmiştir. Bu rakam, Apple ve Microsoft gibi dünya devlerinin piyasa değerlerini dahi geride bırakmıştır.
Alibaba Group Holding
Gerçekleşme Tarihi: 18 Eylül 2014
Tutar: 25 milyar dolar
Saudi Aramco’nun ardından gelmiş geçmiş en büyük halka arz Çinli teknoloji devi Alibaba’ya aittir. New York Menkul Kıymetler Borsası’nda “BABA” koduyla gerçekleşen halka arz işlemi yapılmadan önce dahi 25 milyar doları aşkın miktar ile tarihin en büyük borsa açılımı olacağı söyleniyordu.
Şirketin hisseleri New York borsasında işlem görmeye başlamasının ardından %38 artış kaydetmiş ve bunun yanında %15’lik ek satış opsiyonu uygulanması söz konusu olmuştu. Böylelikle 25 milyar dolarlık halka arz ile diğer dev şirketlerin rekoru yakalanmıştı.
68 dolardan işleme başlayan hisseler, günü 92,70 dolardan kapatmıştı. Şirketin o yılki değeri ise yaklaşık 168 milyar dolar olarak belirlenmişti.
O dönemde şirketin yönetim kurulu başkanı olan ve 2019’da yerine Daniel Zhang’ın geçtiği Jack Ma, küresel bir şirket olma yolunda atılan bu adımın hızla büyümeye katkı sağlayacağını belirtmişti.
Öte yandan söz konusu halka arzda sağlanan başarı dışında hisselerinin gün geçtikçe değerlenmesi, şirketin artan karlılığı gibi birçok nedenle popülerliğini koruyor.
Birçok girişimci şirkete ilham kaynağı olan Alibaba, dünyanın en kalabalık ve en hızlı büyüyen ülkesinde bir pazar lideri olmayı sürdürüyor.
SoftBank
Gerçekleşme Tarihi: 10 Aralık 2018
Tutar: 23.5 milyar dolar
Tokyo merkezli telekomünikasyon şirketi SoftBank, 2018 yılının sonlarına doğru bağlı bulunduğu ülke olan Japonya’nın en büyük halka arzını gerçekleştirmişti. Fakat buna rağmen arzın gerçekleştiği gün şirketin hisselerinde meydana gelen %12’lik düşüş hayal kırıklığına neden olmuştu.
Alibaba Group’un 2014 yılında gerçekleştirdiğinden sonraki en büyük halka arz olarak listeye adını yazdıran SoftBank, yöneticilerinin arz gerçekleşmeden önce tahmin ettiği 18 milyar dolarlık sınırı geride bırakmayı başarmıştı.
Çin Tarım Bankası (Agricultural Bank of China)
Gerçekleşme Tarihi: 17 Ağustos 2010
Tutar: 22.1 milyar dolar
2010 Ağustos’unda yaptığı halka arz ile 22.1 milyar dolarlık gelir elde eden Çin Tarım Bankası, böylelikle dünyanın en büyük halka arzlarından birini gerçekleştirmiştir.
Bankanın hisselerinin halka arzdan önce 126 milyar dolarlık piyasa değeri olduğu belirtilmiştir. Banka ayrıca, 2011 – 2015 yılları arasında dünyanın en büyük bankaları arasında ilk 10’da yer almıştır.
Çin Endüstri ve Ticaret Bankası (ICBC)
Gerçekleşme Tarihi: 20 Ekim 2006
Tutar: 21.9 milyar dolar
2010’da hisse senetlerinin %10’luk kısmını halka arz edeceğini duyuran ICBC, dünyada büyüklüğüyle ses getiren hal arzlardan birine hazırlanıyordu. Arz gerçekleşmeden önceki beklentiler 22 milyar dolar seviyelerine işaret ediyordu ki tutar 21.9 milyar ile buna yakın kaydedilmiştir.
ICBC hisse senetlerinin 27 Ekim 2006 tarihinde Hong Kong ve Şanghay borsalarında işlem görmeye başlayacağı halka arzın ardından duyurulmuştur.
Healthier, Longer, Better Lives (AIA Healthy Living)
Gerçekleşme Tarihi: 21 Ekim 2010
Tutar: 20.5 milyar dolar
Asya-Pasifik’te geniş bir faaliyet alanına sahip olan AIA Group, gerçekleştirdiği halka arz ile hedeflediği geliri elde etmeyi başarmıştır. Böylelikle hem hayat sigortası şirketleri içinden en büyük hem de Çin Tarım Bankası’ndan sonra 2010 yılının en büyük halka arzını yapan şirket olmuştur.
General Motors
Gerçekleşme Tarihi: 17 Kasım 2010
Tutar: 20.1 milyar dolar
ABD’nin çabaları sayesinde finansal krizde aldığı derin yaraları saran General Motors, yalnızca iyileşmeyle kalmayarak en büyük halka arzlardan birini gerçekleştirmeyi başarmıştır.
Şirketin iflas tehlikesini atlattıktan kısa süre sonra yaptığı bu halka arz, şirkette pay sahibi olan ABD hükümetinin payının %33’e gerilemesine neden olmuştu.
NTT DoCoMo
Gerçekleşme Tarihi: 22 Ekim 1998
Tutar: 18.4 milyar dolar
Bundan 22 yıl önce Borsa İstanbul’un (eski adıyla IMKB) büyüklüğünün üzerinde bir halka arz gerçekleştiren NTT DoCoMo (Nippon Telegraph & Telephone Corp.), bu hamlesiyle oldukça konuşulmuştu.
Öyle ki o dönemlerde IMKB’de 1996 yılı başlangıcından bu yana yapılan halka arzların toplam geliri bile bu tutara denk gelmiyordu.
VISA
Gerçekleşme Tarihi: 18 Mart 2008
Tutar: 17.8 milyar dolar
Önde gelen kredi kartı ve ödeme sistemi şirketlerinden VISA, tüm dünyayı etkisi altında bırakan yıkıcı finansal kriz yılında halka açılma yolunda büyük bir adım atmıştır.
Özellikle 2008 yılının sonbahar aylarında etkisini artıran ekonomik kriz dönemi şirketler, yatırımcılar ve insanlar açısından oldukça zor durumda bırakmıştı. VISA, 17 milyar üzerindeki halka arzında hisselerini 44 dolardan fiyatlandırmıştır.
Günümüzde hala bu başarısından söz ettiren VISA, çok sayıda kredi kartının kullanıma açılmasını sağlamış ve gelirlerini ciddi oranda artırma başarısını göstermiştir. Ayrıca ABD’de o döneme kadarki en büyük halka arzı gerçekleştiren şirket unvanını almıştır.
ENEL Spa
Gerçekleşme Tarihi: 1 Kasım 1999
Tutar: 17.4 milyar dolar
Dünyaca ünlü ENEL, ödemekle yükümlü olduğu borcun altından kalkabilmek için oldukça cesaretli bir adım atarak halka açılmaya yönelmiştir. Şirketi iflasın eşiğinden döndüren bu hamle, günümüzde hala konuşulmaktadır.
Dönemin en güçlü halka arzlarından birini gerçekleştiren şirket, aradan geçen 21 yıla rağmen tüm zamanların en büyükleri arasında kalmayı başarmıştır. Fakat şirket 2007 yılında New York borsasından çıkarılmıştır.
