Borsa İstanbul’da yaşanan düşüşlerin yanı sıra piyasalarda artan belirsizlik, yatırımcıların hisse senedi değişikliğine gitmesine neden olacak. Seçim takviminin belirlenmesi ile yatırımcılar uzun vadeli düşünerek yeni pozisyon açmanın peşinden gidecek ve cazip fırsatları kovalayacak. Borsa İstanbul’da işlem gören şirketler, 2015 yılı ilk altı aylık konsolide finansal raporlarını da geçtiğimiz hafta açıkladı.
Açıklanan veriler sonrasında analistler, borsada alınacak yeni hisse senetlerini ve pozisyonları bilançolara göre belirlenmeye başladı. Yatırımcılara da bu konuda iyi bir değerlendirme yapmaları tavsiye ediliyor. Borsada yeni pozisyon almak isteyen yatırımcının bilançolarla ilgili değerlendirme yapması gerekiyor.
Peki, yatırımcılar bilançoları nasıl okumalı ve değerlendirmeli? Bu yazımızda bunlara yer vereceğiz…
Bilanço Kalemleri Nelerdir?
Bir yatırımcının şirketlere ait hisse senetlerini yalnızca kar – zarar oranlarına göre değerlendirmemesi ve pozisyonunu bu şekilde almaması gerekiyor. Bilançoları iyi bir şekilde okuyarak gelir tablosu kalemleri arasında yapılan oranlamaları değerlendirmelidir. Şirketlerin genel durumunu en iyi şekilde ortaya koyacak rasyo ve kalemleri incelemelidir.
Şirketin likidite durumu, karlılığı, borç ödeme gücü, finansman kaynakları, faaliyetlerinin verimliliği gibi birçok sonuç bilanço kalemlerini oluşturmaktadır. Bu kalemlerin neler olduğu araştırılması ve açıklanan raporlara göre değerlendirmesi yapılmalıdır. Hisse senedi yatırımı yapacak kişilerin, şirket ve hisse ile ilgili genel durumu gösteren oranları, önceki dönemlerle ve şirketin bulunduğu sektörde faaliyet gösteren diğer şirketlerle ortalamaları karşılaştırması gerekiyor. Şirketlerin likidite ve borçluluk oranları, genel olarak kabul görmüş değerlerle de karşılaştırılmalıdır.
Hisse senedi tercih edilecek şirketin, satış gelirleri, faaliyet karı ve net borç pozisyonu da büyük bir öneme sahiptir. Özellikle ithalat yapan şirketlerde, günümüz koşulları da göz önüne alındığında net borç pozisyonlarına dikkat edilmesi gerekiyor. Faaliyetlerini döviz üzerinden gerçekleştiren şirketler için döviz kurlarında yaşanan yükseliş, finansallar, kar rakamı ve rasyolar üzerinde baskı yaratma gücüne sahiptir. Bu durum da doğal olarak şirketin birim olarak satışlarının artmasına rağmen karının azalmasına neden olacaktır.
Günümüz koşulları göz önünde bulundurulduğunda net döviz varlığı olan şirketlerin, döviz kurlarında yaşanan yükselişlerden olumlu etkilendiğini görüyoruz. Uzmanlara göre gelir tablosunda net karın tek başına artması yanıltıcı olabiliyor. Satışlar, faaliyet karı ve net kar beraber artıyorsa, kardaki yükselişin daha güvenli olduğu söyleniyor. Uzmanlar şirketin, kısa ve uzun vadeli yükümlülüklerinin, dönen – duran varlıklara kıyaslanması gerektiğine de dikkat çekiyor. Şirketin net borcunun fazla olmaması ve net döviz borcunun bulunmaması, net döviz varlığının olması hisse performansı açısından olumlu görüldüğü değerlendiriliyor. Aynı zamanda şirketin öz kaynaklarının ödenmiş sermayeden yüksek olması da yatırımcı açısından büyük bir önem taşıyor.
Hisse senedi seçiminde hem bilanço hem gelir tablosu hem de bilanço dip notlarına bakmak gerektiğini de uzmanlar tarafından söyleniyor. Gelen rapordaki rakamların, bir önceki dönemle ya da bir önceki senenin aynı dönemi ile karşılaştırılmasının önemli olduğu da belirtiliyor. Bu sayede şirket verileri ile ilgili olarak iyileşme veya gerileme olup olmadığı daha net bir şekilde görülecektir. Şirketin gelir tablosunda hem gelirin hem de karlılığın artıp artmadığı incelenmelidir. Bilançoda ise likidite durumuna, borçluluk ve öz sermaye durumları izlenmelidir. Uzmanlar esas kalemleri ise satış gelirleri, brüt kar, brüt kar marjı, operasyonel kar, operasyonel kar marjı, finansal gelirler ve giderler, net kar olarak sıralandırıyor.
Uzmanlar banka bilançolarının beklentilerin üzerinde geldiğine ve diğer sektörlerde emtialara bağlı olarak kar marjlarının geliştiğine dikkat çekiyor. Petrol fiyatlarının düşmesi, Tüpraş, PETKİM ve Aygaz gibi şirketlerin talepteki artışla kar marjlarında yükselişe neden oldu. Elektrik şirketlerinin operasyonel karlılığı artarken, gıda şirketlerinin yeni mağaza açılışı, fiyat artışı gibi etkenlerle bilançoları iyileşti. Havacılık sektöründe ise yolcu başına düşen gelirin azalması nedeniyle karlılıkta gerileme yaşanıyor.
Bilanço Analizinde Kullanılan Veriler
Teknik ve temel analizin birlikte kullanılması gerektiği notunu düşerek bilanço analizinde kullanılan belli başlı veriler hakkında bilgi vermek istiyorum:
- FAVÖK: Açılımı, finansman giderleri, amortisman giderleri ve vergi öncesi kardır. Şirketin esas faaliyetinden kar elde edip etmediği ve ekonomik toparlanmadaki yeri bu veriyle anlaşılmaktadır. FAVÖK verisinin artı olması, analistler için en önemli kriterlerden birisidir.
- Net Kar Marjı: [Net Kar/Net Satışlar]X100
- Aktif Karlılık: [Net Kar/Aktif Toplam]X100
- Esas Faaliyet Dışı Finansal Gelirler: Esas geliri oluşturan finansal gelirler dışındaki araçlardan kaynaklanan faiz, kur farkı, alım – satım kar/zararı, değer artışı, temettü gibi finansal gelir ve giderlerdir.
- Satış Karlılığı: [Net Kar/Satışlar]X100
- Cari Oran: Dönen varlıkların kısa vadeli borçlara oranını vermektedir. Dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar, şirketin kısa süreli borçlarını ödeyebilme gücünü ve net işletme sermayesinin yeterli olup olmadığını göstermektedir.
bilanço özeti zor iş ya
çok bilgim yok fakat ilgimi çeken bir konuydu bilanço analizi bilgilendiren yazılarınız çok beğeniyorum.