Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

Yatırım dünyasının vazgeçilmez araçlarından biri olan altın, değerinde sürekli iniş – çıkışlar kaydeder. İçeriğimizde, fiyatları etkileyen faktörler hakkında bilgi verdik.

Yatırım yapmanın en klasik ve kolay seçeneklerinden birini oluşturan altın, aynı zamanda gelenekselleşmiş bir araçtır. Yatırımcılar sürekli olarak bu değerli madenin değerindeki değişimleri izler.

Fiyatlarda görülen değişimler, büyük – küçük tüm yatırımcıları ilgilendirir. Dolayısıyla hangi durumların fiyatları yükselteceği merak edildiği gibi, düşüşlerin nedeni de sorgulanmaktadır.

Çoğu finansal araçta olduğu gibi bu değerli metalin değerini belirleyen ana unsur arz – talep dengesidir. Aşağıda, bu dengeyi etkileyerek altında fiyat değişimi yaratan faktörleri inceledik.

Altın Fiyatları Nelerden Etkilenir?

En geleneksel yatırım aracımız olan altının sergilediği performans, büyük – küçük tüm yatırımcılar tarafından ilgiyle takip edilir. Bu değerli maden kimi zaman değerinde yükseliş yaşarken kimi zamansa düşüş trendine girebilir.

Yatırımcılar, meydana gelen bu dalgalanmalardan ötürü zaman zaman çekimser davransa da değerli maden, güvenli liman algısını uzun yıllardır korumayı başarmıştır.

Güvenli liman algısını kaybettiği düşünenler ise pozisyonlarını azaltmaktadır. Peki, bu madendeki değer değişimleri neye göre gerçekleşir?

Altın yatırımı yapanların temelde bilmesi gereken konu, elbette fiyatların arz ve talebe göre şekillendiğidir. Bir varlığa talebin artması ise değerlenmesi anlamına gelmektedir ve bu durum finansal varlıkların birçoğunda geçerlidir.

Altın fiyatlarını etkileyen faktörleri, arz ve talebini etkileyen faktörler olarak sınıflandırabiliriz. Yani altının arzı ve talebinde değişiklik yapan tüm faktörler, fiyatlar üzerinde etkili olacaktır.

Maden üretimi, istikrarsız finansal koşullar, belirsizlik, mücevher talebi, endüstriyel talep, yatırım kaynaklı talep, servet saklama, hedge etme, kolaylaşan altın yatırımı gibi nedenler en basit haliyle fiyatları etkileyen faktörlerdir.

Bu değerli madenin fiyatları üzerinde etkili olan durumları incelemek için arz ve talebini etkileyen faktörleri ayrı ayrı ele almak gerekir.

Altın Arz ve Talebini Etkileyen Ana Faktörler Nelerdir?

Genel olarak altın arz ve talebini etkileyen faktörlerden bahsettik. Bunların yanı sıra altın arz ve talebini etkileyen 4 ana faktör bulunmaktadır. Bu faktörler de genel olarak size altın fiyatları nasıl değişir, ne yönde etkilenir sonucunu vermektedir.

İşte, her bir faktör hakkında kısa bilgiler;

Küresel Enflasyon

Enflasyonun olduğu ortamda altın fiyatları genel olarak yükselecektir. Çünkü paranın alım gücü düşecektir ve yatırımcılar paralarını korumak için altına yönelecektir.

Küresel anlamda enflasyon düşüş yönünde olduğu zaman da para birimi güçlenecek ve yatırımcı paranın getirisine yönelecektir.

Altının sınırlı bir kaynak olduğu düşünüldüğü zaman ise artan likidite, altın fiyatlarının yükselmesine neden olacaktır. Para arzının artması ve talepten yüksek olması, altını daha değerli bir yatırım aracı yapar.

Küresel Likidite

Değerli madenin fiyatları, küresel likidite ile doğru orantılıdır denilebilir. Dolayısıyla nakit akışı arttığında fiyatlar da yükselişe geçer.

Neticede sınırlı bir varlık olan altın, nakit akışı arttığında bunu fiyatlarına artış olarak yansıtır. Parasını bu değerli madende değerlendirmek isteyen birinin küresel anlamda nakit akışına muhakkak dikkat etmesi gerekir.

Küresel Jeopolitik Riskler

Yatırımcıların güvenli limanı olan bu maden, tahmin edersiniz ki belirsizlik ve riskten hoşlanmaz. Böyle durumlarda yatırımcıların piyasalara duyduğu güven kırılır.

Diğer yatırım araçlarıyla kıyaslandığında oldukça kolay bir şekilde nakde çevrilebilen altın, tüm dünyada aynı ölçüde değer görür. Jeopolitik risk arttığında ise yatırımcılar genellikle döviz yatırımından uzaklaşmaktadır.

Bu durumla birlikte döviz yerine altını tercih eden yatırımcılar, kıymetli madende talep artışına neden olacaktır. Dolayısıyla fiyatlarda yukarı yönlü seyir görülür.

Küresel Reel Faiz Oranları

Altının yapısı gereği faiz getirisi yoktur ve yalnızca piyasadaki fiyat değişimlerinden kazanç elde edilir. Reel faiz oranlarının yüksek olduğu dönemlerde, paranın getirisi daha yüksek olacağı için de, altın yerine döviz tercih edilir.

Dolayısıyla altın fiyatları aşağı yönlü hareket eder. Reel faiz oranlarının düşmesi ise paranın getirisini düşürür ve altına talep artar.

Reel faiz oranlarının düşük olduğu dönemde bu madeni elde tutmanın maliyeti de düşer ve artan taleple fiyatlar yukarı yönlü hareket eder.

Bu ana faktörler dışında altın fiyatlarını etkileyen diğer faktörler şöyle açıklanabilir;

• Finansal sıkıntı, istikrarsızlık, belirsizlik durumları altının güvenli liman özelliği ön plana çıkarır ve talebin artmasıyla fiyatlar yükselir.
• Çin, Hindistan ve Orta Doğu gibi mücevher için altın talebinin yüksek olduğu ülkelerde yaşanan ekonomik durumun iyileşmesi veya kötüleşmesi, altın fiyatlarını etkiler. Ekonomik iyileşme altın mücevherine olan talebi arttırır ve fiyatlar yukarı yönlü hareket eder.
• Sektörlerde de kullanılan altın, endüstriyel talebinin artmasıyla birlikte değerlenir ve fiyatları yükselir.

Altının yatırım kaynaklı talebi ise yukarıda açıkladığımız dört ana faktörde meydana gelen değişikliklere göre artar veya azalır.

Portföylerinde güvenen isteyen yatırımcılar, piyasalarda yaşanan durumlara göre bu madeni tercih ederek güvenle yatırım yapabilir.

Altın Arzını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

En sade haliyle piyasaya sunulan dolayısıyla üretilen mal veya hizmet anlamına gelen arz, altın fiyatlarında kritik belirleyicilerden biridir.

Altın arzı denildiğinde yalnızca madenden çıkarılan altın değil, merkez bankalarının elinde bulunan altını satışı, altın cinsinden verilen krediler ve hurda altın da akıllara gelmelidir.

Genel olarak madenden çıkartılan altın, piyasa fiyatına göre değerlenmez. Rezervin kalitesi ve çıkarılma tekniği fiyatlar üzerinde etki yaratır.

Hurda altın ise kuyumculuk ve diğer endüstri alanlarından geri dönüşümü sağlanmış altını ifade eder. Genellikle geri dönüştürülerek imalatta kullanılırlar. Adından da anlaşılacağı üzere kullanılamaz durumdaki altın ürünler hurda olarak kabul edilir.

Tüm ülkeler için zenginlik göstergesi olan bu değerli maden, merkez bankaları için de benzersiz bir öneme sahiptir. Merkez bankaları ise altını en önemli rezerv olarak elinde bulundurmaktadır ve belli dönemlerde satışını gerçekleştirmektedir.

Altının arzını araştırırken, altın üretiminde lider olan ülkelerin ekonomileri hakkında da bilgi edinmek gerekir. Çünkü bu ekonomilerde meydana gelen değişiklikler, doğal olarak altın fiyatlarını etkiler.

Örneğin, günümüzün en büyük altın üreticisi Çin’dir. Daha sonra ABD, Güney Afrika, Avustralya, Rusya, Kanada, Endonezya ve Peru gelmektedir. (Konu hakkında daha fazla bilgi için ilgili içeriğimizi inceleyin.)

Değerli madenin arzında meydana gelen bir azalmaya karşın talebin yüksek olması, doğal olarak altının değerlenmesine ve fiyatların yükselmesine neden olacaktır.

Aynı şekilde altın üretiminde maliyetlerin yükselmesi de fiyatları etkilemektedir. Bununla birlikte altın madenciliğinde maliyetlerin artması, doğrudan fiyatlar üzerinde etki yaratacaktır.

Merkez bankaları ise karşılaşılabilecek ekonomik sıkıntılar ve uluslararası ödeme zorlukları gibi durumlar için rezerv bulundururlar. Bu rezerv, farklı para birimleri üzerinden sağlanabildiği gibi genel olarak altın tercih edilmektedir.

Aynı zamanda çeşitlendirmeye gitmek ve enflasyona karşı korunmak amacıyla da altın iyi bir rezervdir. Merkez bankalarının elindeki altın oranının artması da altın fiyatlarının yükselmesine neden olmaktadır.

Son 10 yıl incelendiği zaman altın üretiminin yani arzının kademeli olarak düştüğü görülmektedir. Altın çıkarma maliyeti yükselirken, madencilik endüstrisinde yeni kaynak bulma sıkıntısı da yaşanıyor. Tüm bu gelişmeler de altın arzının düşmesine neden olmaktadır.

Altının Talebini Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Altın; mücevher, endüstriler ve yatırım alanlarında yoğun bir şekilde kullanılan çok kıymetli bir madendir. Mücevher olarak talebi en büyük ve en önemli payını oluşturmaktadır.

Altın fiyatlarında birkaç ana faktör ön plana çıkar ve talebi etkiler. Fiziki altın talebi, güvenli liman özelliği, enflasyon beklentileri ve doların diğer para birimlerine karşı değeri, bu ana faktörleri oluşturmaktadır.

Mücevher talebi, altın fiyatlarını direkt etkilemektedir. Örneğin, 2013 yılı öncesinde aşırı yükselen fiyatlar nedeniyle talep son derece gerilemişti.

Düşen altın fiyatlarıyla birlikte de, tüketiciler kuyumculara koşarak yoğun bir alım gerçekleştirmişti. Bu talep ise altının düşen fiyatlarının bir miktar toparlanmasına neden olmuştu.

Aynı durum 2020 yılına damga vuran Covid – 19 pandemisinde de yaşanmıştı. Bu dönemde mücevhere olan talepte ciddi düşüşlerin görülmesi beraberinde fiyatlarda gerileme kaçınılmaz olmuştu.

2008 – 2009 yılları arasında yaşanan küresel kriz döneminde ise altına dayalı yatırım talebi büyük bir artış göstermiştir. Buradan da anlaşıldığı üzere güvenli liman olma özelliği nedeniyle kriz dönemlerinde talebi artmaktadır.

Altın talebinde en önemli iki ülke Çin ve Hindistan’dır. Dolayısıyla Çin ve Hindistan’da altın talebinde yaşanan azalma, düşen fiyatları tetikleyerek daha fazla düşüşe neden olabilmektedir.

Talep yönünde etki eden diğer önemli faktörlerden biri de hiç şüphesiz ekonomik sıkıntılar ve politik belirsizliklerdir. Piyasalar bu dönemleri hiç sevmez ve yatırımcılar da kendine güvenli yatırım araçları ararlar.

Güven anlamında ilk sırada gelen altın, talebin artmasıyla birlikte yükselişe geçer. Aynı şekilde ülkede para birimlerinin değerlenmesi, yatırımcıları daha hızlı nakit akışını tercih etmeye çağırır ve bu durumda talep ciddi anlamda azalır.

Piyasalarda oynaklığın, belirsizliğin ve endişelerin arttığı dönemlerde güvenli liman özelliği ile bu değerli madene olan talep artar. Buna bağlı olarak da fiyatlar yükselir.

Küresel açıdan enflasyonist beklentilerin arttığı dönemlerde de korunma amaçlı altın talebi ön plana çıkar. Aynı şekilde doların, diğer para birimleri karşısında değer kaybettiği dönemlerde korunma veya alternatif yatırım amacıyla bu metale olan talepte artış gözlenir.

Özellikle küresel ekonominin nabzını tutan Amerikan ekonomisinde meydana gelen gelişmeler, ülkenin merkez bankası FED’in varlık alım kararları ve izlediği politikalar bu değerli madenin fiyatlarında belirleyici olabilir.

ABD dışında İsviçre gibi diğer güçlü ülkeler ve o ülkelerin merkez bankasının aldığı kararlar, diğer yatırım araçlarında meydana gelen dalgalanmalar ve yatırımcıların tutumları gibi pek çok durum altın talebinde değişiklik yaratabilir.