Döviz piyasalarında işlem yaparken karşınıza birbirinden farklı terimler çıkabilir. Belki acemi bir yatırımcının aklını karıştırırlar; ama mantığı anlaşıldığı zaman oldukça faydalı bilgiler içerdikleri anlaşılmaktadır. Baz ve karşıt döviz terimleri, bunlar arasında yer almaktadır. Paritenin yönünü belirlemek için kullanılan bu iki terim, nasıl hareket edeceğini anlamak için son derece önemlidir.
Özellikle forex gibi küresel döviz piyasalarında yatırım yapacak kişilerin sıklıkla karşılaşacağı terimlerden olan baz ve karşıt döviz, paritenin yorumlanması için oldukça önemli bilgiler taşımaktadır. Yatırım yapmaya başlamadan önce mutlaka bilgi sahibi olmanız, bu nedenle oldukça önemlidir. Bu terimleri öğrenmeniz, işlemlerdeki başarınızı doğrudan etkilemektedir.
Şimdi sizlere baz ve karşıt döviz nedir detaylarıyla birlikte anlatmak istiyoruz:
Baz Döviz Nedir?
Bir pariteyi iki ana yapı oluşturmaktadır ve bunlardan birisi baz dövizdir. Bir paritede ilk yazılan ve okunan döviz, baz dövizi temsil etmektedir. Alış veya satış yapılırken temel alınan dövizdir. Paritede baskın olan dövizdir ve yönün belirlenmesinde rol oynamaktadır. Ayrıca parite ile doğru orantılı hareket etmektedir. Yani baz döviz değer kazandığı zaman, parite yükselişe geçmektedir. Aynı şekilde baz döviz değer kaybettiğinde, parite düşmektedir.
Baz döviz konusunu bir örnekle anlatalım; EUR/USD paritesinde Euro, baz dövizdir. Paritenin yönü, Euro ile aynı yönde hareket etmektedir. Yani parite; Euro’nun değer kazandığı durumlarda yükselir, değer kaybettiği zamanlarda da düşer. Kısaca paritede baskın olan ve belirleyici olan döviz, Euro’dur. Bu nedenle de Euro, baz dövizdir.
Paritede ilk yazılan döviz baz olarak tanımlanırken, bazı dövizler her zaman baz döviz konumundadır. Bunlar; Avustralya doları, Yeni Zelanda doları ve İngiliz sterlinidir. Paritelerde; AUD, NZD ve GBP kısaltmaları, bazı durumlar dışında ilk yazılan olarak görürsünüz. İlk sırada yazılmadığı durumlara bakacak olursak;
- Avustralya doları için EUR/AUD ve GBP/AUD pariteleri,
- Sterlin için EUR/GBP paritesi,
- Yeni Zelanda doları için AUD/NZD, EUR/NZD ve GBP/NZD pariteleridir.
Bu paritelerde, ikinci sırada yazılmalarının nedeni ise karşılarında majör para birimlerinin olmasıdır. Ayrıca ülke ekonomilerinin canlılığı da bu noktada belirleyici olmaktadır. Ülkelerin para birimleri ve sembolleri hakkında bilgi almak için tıklayın.
Karşıt Döviz Nedir?
Paritede ikinci yazılan para birimi, karşıt dövizdir. Parite ile ters orantılı hareket eden karşıt döviz, kar veya zarar hesaplanırken kullanır. Çünkü paritenin değeri, karşıt döviz cinsinden ifade edilmektedir. Ayrıca parite; karşıt döviz değer kaybederken yükselir, değer kazanırken düşer.
Karşıt dövizi daha iyi anlamak için bir örnek vermek gerekirse; USD/TRY paritesinde karşıt döviz Türk lirasıdır. Buna göre; parite TRY değer kazandığı zaman düşer, kaybettiği zaman yükselir. Ayrıca paritenin değeri, TL cinsinden ifade edilir. Yani USD/TRY paritesinin değeri, 3,93 Türk lirası şeklinde okunur.
Genellikle karşıt dövizler, minör ve egzotik para birimlerinden oluşur. Eğer bir majör ve bir minör para biriminden oluşan pariteyle işlem yapıyorsanız; baz döviz majörken, karşıt döviz minördür. Bu konuları hatırlamıyorsanız “Parite Nedir” başlıklı yazımıza yeniden göz atın. Majör para birimleri içerisinde genellikle karşıt döviz olanlar ise Japon yeni, İsviçre frangı ve Kanada dolarıdır. Bu para birimlerini, majör paritelerin hepsinde karşıt döviz olarak görürsünüz.
Bu noktada 3 örnek verelim ve karışıklıkları giderelim:
Örnek 1
- USD/CNY paritesi, minördür. Çünkü Amerikan doları majör, Çin yuanı minör para birimidir. Bir majör ile bir minör para birimi, minör pariteyi oluşturur.
- Paritede USD baz, CNY karşıt dövizdir.
- Paritenin değeri ile kar ve zarar, Çin yuanı şeklinde ifade edilir.
- Parite, Çin yuanı ile ters orantılı hareket eder.
- Doların, Çin yuanı karşısındaki değeri şeklinde okunur.
Örnek 2
- EUR/JPY majör bir paritedir; çünkü iki para birimi de majördür.
- JPY her zaman karşıt döviz konumundadır
- Parite ile ters orantılı hareket eder.
- Paritenin değeri ile kar ve zarar, JPY cinsinden ifade edilir.
- Euro’nun Japon yeni karşısındaki değeri şeklinde okunur.
Örnek 3
- AUD/USD paritesi, majör bir paritedir. Çünkü iki para birimi de majördür.
- Paritede AUD baz, USD karşıt dövizdir.
- Paritenin değeri ile kar ve zarar, USD cinsinden ifade edilir.
- Parite, USD ile ters orantılı hareket eder.
- Avustralya doları, her zaman baz dövizdir. USD ise karşısında gelen dövize göre hem baz hem de karşıt olabilmektedir.
- Avustralya dolarının, Amerikan doları karşısındaki değeri şeklinde okunur.
Baz ve Karşıt Döviz Ne Anlama Gelir?
Bir döviz yatırımcısının baz ve karşıt döviz konusunu iyi bir şekilde bilmesi gerekmektedir. Çünkü yukarıdaki örneklerde de görüldüğü üzere yatırımcıya paritenin yönünden değerine kadar birçok bilgiyi vermektedir. Baz dövizde görülen hareketlere göre ilgili paritede alım veya satım yapmaya karar verirsiniz. İşlemin sonucunda ise kar – zarar oranı, karşıt döviz cinsinden hesaplanır.
Döviz ticareti yapmak isteyen bir yatırımcının, hem para birimlerini hem de işlem yapacağı piyasayı iyi bir şekilde tanıması gerekmektedir. Dövizleri iyi tanımayan bir yatırımcı, hangi yönde işlem yapılması gerektiğini de bilemez. Dolayısıyla kazanç elde etmesi söz konusu olmaz. Aynı zamanda hangi piyasada işlem yapacağını da bilmesi gerekmektedir. Çünkü işlem yapılan piyasaların özelliklerini bilmeden başarılı olunması mümkün değildir.
İnternette biraz gezinecek olursanız dövizler hakkında bilmeniz gerekenleri mutlaka görürsünüz. Bu konuda hazırlanan makalelerden, aracı kurumlar ve bankalar tarafından verilen eğitimlerden bilgi alabilirsiniz. Forex şirketlerinin verdiği ücretsiz eğitimler, bu konuda işinize fazlasıyla yarayacaktır. Aynı zamanda PDF dosyaları ve videolar da bulabilirsiniz. Tüm bunlar sayesinde dövizler ve yatırım işlemleri hakkında detayları öğrenebilirsiniz. Son olarak bu videoyu izleyerek, baz ve karşıt döviz konusunu pekiştirebilirsiniz.
