Borsa Ne Zaman Çıkar? Neden ve Ne Kadar Yükselir?

Yatırımcıların ortak amacı borsadan para kazanmaktır. Fakat piyasalarda fiyatlar oynaktır. İçeriğimizde, borsada fiyatların neden değiştiğini ve ne kadar yükselebileceği konularını ele aldık;

Çeşitli yatırım araçlarının işlem gördüğü borsada fiyatlar oynaktır. Herhangi bir zaman veya durumda paranızı yatırdığınız enstrümanın fiyatında ani çıkış ya da yükseliş görebilirsiniz. Zaten borsanın riskli bir piyasa olması da bu durumdan kaynaklanmaktadır.

Borsada fiyatlar arz ve talep gibi iki önemli değişkenden etkilenir. Örneğin bir ülkede yaşanan ekonomik veya siyasi bir olay arz – talep dengesi üzerinde etkili olacak, bu da fiyatların düşmesine ya da yükselmesiyle sonuçlanacaktır.

Dünyanın en büyük aynı zamanda en güçlü ekonomileri dahi yaşanan durumlardan etkilenir ve bu da borsasına yansır. Peki, yatırımcının fiyat değişimlerini öngörebilmesi mümkün müdür Aşağıda, borsa ne zaman çıkar ve hisse senetleri neden yükselir konularını ele aldık;

Makroekonomik Veriler

Borsanın yükselmesi, ekonomik büyüme ile birebir ilişkilidir. Borsadaki düşüşler, yükselişlere göre daha kolay gerçekleşmektedir.

Borsa, ekonominin mevcut durumuna göre yatırım araçlarını fiyatlandırır. Bir ülkenin ekonomisi hem yatırımcıları hem de arz – talep unsurunu önemli ölçüde etkiler. Dolayısıyla zaman zaman borsanın yükseldiğine tanık olabilirsiniz.

Birikimlerini borsada değerlendirecek bir yatırımcının mutlaka açıklanan makro ekonomik verileri takip etmesi gerekir. İşsizlik rakamları, enflasyon, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) ve faiz oranları gibi veriler belli aralıklarla açıklanır ve bunların her biri ülkenin mevcut ekonomisi hakkında fikir verir.

Sözünü ettiğimiz tüm bu veriler, ekonominin birinci dereceden göstergeleri olarak kabul edilir. Bunları takip ederek borsada meydana gelebilecek yükselişleri önceden anlamak mümkün olabilir. Fakat borsanın yükselmesi, bir ülke ekonomisinin iyi bir şekilde işlemesi ile gerçekleşecektir.

Örneğin, Amerika gibi dünyanın güçlü ekonomilerinin ne durumda olduğu borsanın olumlu veya olumsuz etkilenmesine neden olabilir.

Borsada başarılı işlemler yapmak isteyen ve anlık yükselişleri yakalayarak kazanç elde etmeyi amaçlayan kişilerin sürekli dünyada meydana gelen olayları ve yapılan açıklamaları izleyerek kendine bir yol belirlemesi gerekmektedir.

Yine bir örnek verecek olursak, bazı dönemlerde uluslararası derecelendirme kuruluşları ülkemiz ve diğer ülkelerin notunu düşürebilir veya yükseltebilir. Çeşitli faktörlere bağlı olarak gelişen bu durum, özellikle ülkenin notu yükseltildiğinde borsada çıkışlara neden olabilir. Çünkü puan arttıkça o ülkede yatırım yapmak isteyenlerin o bölgeye duyduğu güven de artar.

Ekonomilerde Kaydedilen Büyüme

Ülke ekonomisinin büyüme kaydedilmesi, borsada işlem gören hisse senetlerinde fiyat artışına neden olur. Güçlü bir ekonomide şirketler gelişimini sürekli kılabilir ve sürekli büyür. Böylelikle yüksek karlılık elde eden şirkete yatırım için talep artar.

Yatırımcıların rağbet ettiği şirketin hisselerinde fiyatların arttığı görülür. Bu durumda yatırımcıların büyük bölümü işlemlerinde hisse senedini tercih eder. Böylelikle diğer enstrümanlara olan talep azalabilir.

Ülkelerin Siyasi Durumları

Yatırım araçlarının seyrini etkileyen bir diğer önemli faktör de ülkelerin siyasi durumlarıdır. Ülke siyasetinde yaşanan olumlu veya olumsuz bir gelişmeden dolayı borsa yükselebilir veya düşebilir.

Dünya üzerinde pek çok ülkede siyasette kaydedilen her gelişme anında ekonomi üzerinde etki eder. Ülkemizi düşünecek olursak, geçmişte meydana gelen siyasi gelişmelerden dolayı borsada sert yükseliş ve çıkışların olduğunu anımsarız.

Siyasi krizler, devlet büyükleri ve partiler arasında anlaşmazlıklar, cumhurbaşkanı ve başbakan seçimleri, görevden alınmalar ya da istifa gibi durumlar borsayı etkiler. Dolayısıyla siyasi gelişmelere dair şüphe ve söylentiler dahi yatırımcıların cesaretini kırabilmektedir. Bu dönemlerde yatırımdan uzak kaldıkları görülebilir.

Merkez Bankalarının Kararları

Ülkelerin içinde bulunduğu ekonomik durum, merkez bankalarının alacağı kararları doğrudan etkiler. Örneğin, ekonomik çöküş kapıdaysa merkez bankası harekete geçerek buna yönelik önlemler alır.

En basit örneği yine ABD üzerinden verebiliriz. 2013 yılının başında Amerika ekonomisinde meydana gelen iyileşme nedeniyle ülkenin merkez bankası FED varlık alımlarını sonlandırma kararını açıklamıştı. Bu karar sonrasında dolar değer kazanırken, altın gibi emtialarda büyük düşüşler meydana gelmişti.

Doların değer kazanmasıyla birlikte ABD ve Avrupa hisse senetlerinde de yükselişler görülmüştü. Beraberinde ABD borsaları yükselirken, Asya, Avrupa borsalarında düşüşler meydana gelmişti.

Yani herhangi bir olumlu bir olay borsayı yükseltebilir de, düşürebilir de. Bu nedenle açıklamaların doğru bir şekilde yorumlanması gerekmektedir.

Devlet Büyüklerinin Açıklamaları

Her yatırımcı, borsada dalgalanma olacağını kabul eder ve yatırım süresince bunun bilincinde olarak hareket eder. Arz – talep dengesini etkileyen unsurlardan biri de devlet büyüklerinin kaydettiği açıklamalar olabilir.

Gündeme dair önemli bir konu, ekonomik durum, yeni alınan kararlar, siyasi gelişmeler gibi konular devlet büyüklerinin açıklama konusunu oluşturabilir. Yerli ve ulusal haber kanalları aracılığıyla kısa sürede detaylarına ulaşılan bu açıklamaların içeriğine göre borsada fiyat değişiklikleri görülebilir.

Bir açıklama öncesi yatırımcıların işlem yapmaktan uzak durması, borsa başta olmak üzere birçok yatırım aracının düşmesine neden olabilir.

Açıklamanın olumlu bir şekilde yapılması sonrasında da yatırım araçlarında ani yükseliş meydana gelebildiği gibi bu yükselişler kalıcı olmayanları da ifade edebilir. Özellikle deneyimsiz bir yatırımcı büyük kayıplar yaşayabilir.

Açıklamaların ve ekonomik verilerin fiyatlanması ile yükselişler meydana gelebileceği gibi ani tepki alımları nedeniyle bir süre sonra düşüş de meydana gelebilir.

Borsada yükselişlerin kalıcı olup olmadığını belirleyebilmek için piyasa takibini etkili bir şekilde yapabilmenizin yanı sıra iyi bir analist de olmanız gerekmektedir.

Şirketlerin Durumu

Bilindiği gibi borsada işlem gören yatırım araçları arasında bazı ünlü şirketlerin hisseleri de bulunmaktadır. Şirketle ilgili olumlu – olumsuz her türlü gelişme, hisse fiyatlarını da etkileyecektir.

Türkiye’nin ve dünyanın borsada işlem gören en ünlü şirketleri, bazı zamanlarda borsada sert çöküşlere neden olabileceği gibi yükselişe de sebep olabilir.

Söz konusu şirketlerin yaşadığı büyük sıkıntılar, iletişim içinde olduğu diğer küçük şirketleri de etkileyeceğinden bu durum borsada düşüşe neden olabilir. Özellikle hisse senetlerine yatırım yapmayı düşünenlerin şirketlerin performanslarından bihaber olmamaları gerekir.

Hemen her sektörden önde gelen şirketlerin karını artırması, yatırımcı sayısını artırması ve hisselerinin yatırımcılara genellikle kazandırması olumlu gelişmeler olarak gösterilebilir. Bu gibi durumların da borsaya olumlu yansıması beklenir.

Küresel Gelişmeler

Dünyada en gelişmiş ekonomiye sahip olan bazı ülkeler, açıkladığı verilerden aldığı kararlara kadar tüm gelişmeleriyle borsadaki fiyatları etkileyebilme potansiyeline sahiptir.

Küresel gelişmeleri yalnızca ekonomik anlamda düşünmemek gerekir. Tüm dünyayı etkileyebilecek bir salgın hastalık, siyasi durum veya doğal afetler de bu grup içinde yer alır.

Deprem, sel ve tsunami gibi felaketlerin ülke borsaları üzerinde olumsuz etkiler yarattığı bilinmektedir. Örneğin, ülkemizi derinden etkileyen 1999’daki Marmara Depremi’nin ardından borsada düşüş meydana geldiği kaydedilmiştir.

Borsa Ne Kadar Yükselir?

Yukarıda belirttiğimiz durumlar veya bunların dışında kalanlar borsada fiyatların yükselmesine neden olabilir. Bu yükselişlerin zamanı net olarak tahmin edilemediği gibi yükseliş miktarında da aynı durum söz konusudur.

Ekonomist ve ünlü borsacıların analiz ve yorumları gelecek için izleyeceğiniz strateji açısından size yol gösterebilir. Borsa, riskli bir piyasadır ve her şey planladığınız gibi gitmeyebilir.

Borsada fiyatların gelecekteki seyri için doğru tahminlerde bulunmak başarılı bir yatırım açısından önemlidir. Profesyonel yatırımcılara hitap eden bazı analiz türleri, önemli fırsatlar sunar.

Sonuç

Yukarıda, borsada işlem gören yatırım araçlarının fiyatlarını etkileyen faktörleri ele aldık. Öncelikle her olumlu verinin borsada yükseliş meydana getireceğini düşünmenin yanlış olacağını belirtmek isteriz.

Olumlu veri sonucunda yatırımcılar emtialar veya dövize yönelebilir. Borsanın göstergesi hisse senetleri ve endeksler olduğu için de borsanın seyrinde değişiklik meydana gelmeyebilir. Bunu anlamanın en iyi yolu da teknik analiz bilgisidir.

Fiyat grafiklerinin analiz edilmesi ile trend hakkında bilgi sahibi olunabilir ve bunlar piyasa verileri ile birlikte yorumlanarak bu verilerin doğruluğu test edilebilir.

Son olarak, borsanın durumu hakkında en doğru bilgileri edinebilmeniz için iyi bir piyasa takipçisi olmanız, analiz bilgisi edinmeniz ve piyasalar ile ekonomileri iyi bir şekilde yorumlayabilmeniz gerekmektedir. Yine de en deneyimli yatırımcıların bile nokta atışı tahminler yapmasının her zaman mümkün olmadığını unutmamak gerekir.