Piyasalarda en çok işlem gören para birimi olarak doların aslında birçok çeşidi bulunmaktadır. Bu nedenle de yalnızca dolar demek yanlış olmakla birlikte genel olarak Amerikan dolarına yalnızca dolar denilmektedir, diğerleri ise tam isimleri ile telaffuz edilmektedir. Sembolü $ ve uluslararası kodu USD’dir.
Amerikan doları piyasaların en güçlü para birimidir ve birçok emtianın karşılığı da Amerikan dolarıdır. Dolara yatırım yapmak döviz yatırımları arasında birçok parite ile en yüksek işlem hacmine sahip olarak yüksek kazançlar elde etmektir. Dolar finans piyasalarında tarihi anlamda da büyük bir yere sahip olan para birimidir. Bretton Woods Anlaşması ile dolar – altın dönüştürülebilirliği üzerinden uluslararası ticaret sağlanmıştır.
Şimdi dolar yatırımı nasıl yapılır ve tarihsel gelişimi konusunda detaylı bilgilere göz atalım:
Amerikan Dolarının Tarihi Gelişimi
İspanya Krallığı’nın Amerika’yı işgal etmesinin ardından türeyen bir para birimidir ve ilk defa 16. yüzyılda Alman para birimi olan ”thaler” kökenlidir. Gümüşten üretilen para anlamına gelen ve İspanya Krallığı tarafından sömürgenin etkisi ile “Dolare” adını almıştır. 18. Yüzyıla gelindiğinde ise Amerika’nın resmi para birimi olmuştur.
Amerikan dolarının tarihçesi yaklaşık olarak 2 yüzyılı aşkın bir sürece sahiptir. Amerika kıtasında kağıt para ilk defa 1600’lü yıllarda İngiliz kolonisinin askeri masraflarının karşılanması amacıyla basılmıştır. İlk banknotun 1690 yılında Massachusetts Körfezi Kolonisi’nde basılıp kullanılmaya başladığı bilinmektedir.
1739 yılına gelindiğinde ise Benjamin Franklin’in Philadephia’daki matbaasında doğa manzaralı dolarların basıldığı bilinmektedir. Aynı zamanda sahte para basımını engellemek için de özel kabartmaların kullanıldığı bilinmektedir. Bu sistem de 1764 yılına kadar devam etmiştir. 1775 yılında ise Kıta Kongresi, Amerikan Özgürlük Savaşı’nı finanse etmek için kağıt para basmaya başlar. Bu yılda basılan paralar tırtıklı İspanyol dolarına benzer basılır ama yeterli karşılığı olmadığı, kolay taklit edilebilirliği nedeniyle de değer kaybeder. Bu süreçte de “bir Kontinental bile etmez” deyimi ortaya çıkar.
The Bank of North America, 1781 yılında ABD Kongresi tarafından hükümetin mali operasyonlarına destek olması amacıyla ilk ulusal banka ilan edilir. 1785 yılında ABD Kongresi, doları ABD resmi para birimi olarak kabul eder. 1791 yılında da ilk merkez bankası olan “The Bank of United States” kurulur. Kongre bu merkez bankasını 20 yıllık bir süre için ABD Hazinesi’nin mali temsilcisi ilan eder. Aynı zamanda bu merkez bankası hükümet adına görev yapan ilk bankadır ve 5 senelik bir kopukluk dışında 1913 yılına kadar hizmet vermiştir.
Ardından 1792 yılında Tedavüle Para Çıkarma Kanunu ile ABD Darphanesi kurulur. Burada da federal para sistemi çerçevesinde değerleri altın, gümüş veya bakır üzerinden belirlenen madeni paralar basılmaya başlanır.
Kurulan federal hükümet dolaşıma çıkan ilk kağıt parayı 1861 yılında basmıştır. Çıkan iç savaşı finanse etmekte zorlanan Kongre ABD Hazinesi faiz getirisi olmayan vadesiz banknot ihraç etme yetkisi verir. Bu banknotların rengi yeşildir ve adları da yeşil olur. 1861 yılından bu zamana kadar basılmış olan tüm ABD banknotları geçerlidir ve üzerlerinde yazan değer karşılığında kabul edilmektedir.
1862 yılında banknotlara ince gravürler, karmaşık geometrik desenler ve Hazine Bakanlığı’na ait mühür ve gravürlü imza basılır. 1863 yılında da kongre tarafından ulusal bankacılık sistemini kurması, ulusal banknotların basımını denetlemesi için hazineye yetki verilir. Ardından 1865 yılında kalpazanlığı kontrol altına alabilmek adına hazineye bağlı olarak çalışan denetim kurumu Amerikan Gizli Servisi kurulur.
1913 yılına gelindiğinde Amerikan Merkez Bankası Kanunu, Amerikan Merkez Bankası olan Federal Reserve Bank’ı ülkenin merkez bankası ilan eder ve banka Amerikan Merkez Bankası Banknotları adlı yeni bir para dolaşıma sunulur.
1929 yılında üretim maliyetinin düşürülmesi amacıyla %30 oranında banknotlar küçültülür ve farklı değerlere sahip olan paraların belirli desenleri olmaya başlar. Amaç dolaşımdaki tasarım fazlalığını azaltmak ve standartlaştırmaktır. Amerikan dolarının üzerinden bulunan “In God We Trust” (Tanrıya Güveniyoruz) ibaresi de 1955 yılında çıkarılan bir kanunla tüm banknotlara basılmaya başlamıştır. İlk olarak da 1 dolarlık 1957 Serisi Gümüş Sertifikaların tedavüle çıkarılması sırasında görülmüştür.
1996 yılında sahte para üretimini caydırmak amacıyla alınan önlemler Amerikan banknotlarının tasarımında 67 yıl sonra ilk defa önemli bir değişiklik yapılmıştır. İlk yeni banknotta 100 dolarlık banknottur. 1997 yılında 50 $, 1998 yılında 20 $, 2000 yılında 10$ ve 5$ banknotlar bu sisteme göre basılmıştır. Gravür ve Baskı Dairesi, sahte para basımını önlemek amacıyla her 7 – 10 yılda bir tasarım değişikliği yapacağını açıklamıştır.
2010 yılı Nisan ayında ABD Merkez Bankası 2011 yılı Şubat ayında tedavüle konulacak yeni 100 dolarları “Yeni Benjaminler” olarak tanıttı.
Bretton Wood Sistemi
1944 yılı Temmuz ayında, 2. Dünya Savaşı sırasında ABD’nin küçük bir kasabası olan Bretton Woods’da Birleşmiş Milletler Para ve Finans Konferansı düzenlenmiştir ve Bretton Woods Sistemi ortaya çıkmıştır. Uluslararası ticaretin yapılmaya başlaması sırasında yaşanan para birimlerinin birbirine dönüştürülme sorununu çözmek amaçlanmıştır.
Sistemi, dünyanın önde gelen devletleri arasındaki ticari ve finansal işlemlerde uyulması gereken kuralları kapsamaktadır. Sistemin bir diğer önemi de dünya tarihinde ilk kez bağımsız ulus ve ülkelerin kendi aralarında ortak bir parasal düzen üzerinde anlaşma sağlamıştır.
Parasını ticarette Amerikan dolarına çevirmeyi kabul eden ülkeler dolar – altın dönüşümünü içeren bu sistemde yer almıştır. Sisteme göre 1 ons altın = 35 dolara eşittir. Daha sonraki düzenlemelerde 1 ons altın 38 dolara eşitlenmiştir ve şartlardan en önemlisi ülke paraları devalüe edilemezdir.
Dolar Çeşitleri
20’den fazla bilinen dolar çeşidi olduğu varsayılmaktadır. Bu para birimleri ise;
- Amerika Birleşik Devletleri, Zimbabwe, Porto Riko, Palau, Mikronezya Federal Devletleri, Marshall Adaları, Ekvator, El Salvador, Doğu Timor’da Amerika Birleşik Devletleri Doları, USD
- Antigua ve Barbuda , Dominik, Grenada, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadinler’de Doğu Karayip Doları, XCD
- Avustralya, Nauru’da Avustralya Doları, AUD. Ayrıca Kiribati’de, Avustralya Doları ve Kiribati Doları, N/A/AUD; Tavalu’da Tavalu Doları ve Avustralya Doları, N/A/AUD kullanılmaktadır.
- Bahamalar’da, Bahama Doları, BSD
- Barbados’da, Barbados Doları, BBD
- Belize’de, Belize Doları, BZD
- Bermuda’da, Bermuda Doları, BMD
- Brunei’de, Brunei Doları, BND
- Kanada’da, Kanada Doları, CAD
- Cayman Adaları’nda, Cayman Adaları Doları, KYD
- Fiji’de, Fiji Doları, FJD
- Guyana’da, Guyana Doları, GYD
- Hong Kong’da, Hong Kong Doları, HKD
- Jamaika’da, Jamaika Doları, JMD
- Liberya’da, Liberya Doları, LRD
- Namibya’da, Namibya Doları ve Güney Afrika Randı, NAD
- Yeni Zelanda’da, Yeni Zelanda Doları, NZD
- Singapur’da, Singapur Doları, SGD
- Solomon Adaları’nda, Solomon Adaları Doları, SBD
- Surinam’da, Surinam Doları, SRD
- Tayvan’da, Yeni Tayvan Doları, TWD
- Trinidad ve Tobago’da, Trinidad ve Tobago Doları, TTD
Kanada Doları
Avustralya Doları
Dolara Yatırım Yapmak
Finans piyasalarında bulunan 7 major paradan 3 tanesi dolardır ve bunlar; Amerikan doları (USD), Kanada doları (CAD), Avustralya doları (AUD)’dır. Amerikan doları en büyük işlem hacmine sahip para birimidir ve diğer para birimleri ile oluşturduğu paritelerde diğer paritelere göre daha büyük bir işlem hacmine sahiptir. Aynı zamanda Amerikan doları diğer para birimlerine göre de daha baskın bir trende sahiptir.
Forex piyasasında ve borsa piyasasında Amerikan doları ve diğer dolar çeşitleri ile işlem yapmak mümkün olmakla birlikte, Dolar Borsa Yatırım Fonları ile de işlem yapılmaktadır. Ülkemizde Finansbank tarafından kurulan fonla birlikte, Türkiye’de ilk defa bir para piyasası aracı, sermaye piyasası aracına dönüşmüştür.
Kısa vadeli yatırımlar yaparak günlük kazanç elde etmek isteyen yatırımcılar özellikle de forex piyasası aracılığıyla dolara yatırım yapabilirler ve yüksek işlem hacminin, işlem özelliklerinin etkisiyle yüksek kazanç elde edebilirler. Dolar yatırımı yapmak isteyenlerin diğer yatırım araçlarında olduğu gibi iyi bir piyasa takipçisi olması ve hangi piyasada işlem yapıyorsa o piyasayı iyi bir şekilde tanıması gerekmektedir.
Eğer Türkiye’de yaşıyorsan sadece dolar alıp satarak zengin olabilirsin. Zaten ülke her ay bir kaosa giriyor ve dolar hep fırlıyor. Her fırlamadan para kazanabilirsiniz
Merhaba gunumuzdeki siyasi olayları ve ırak bolgesindeki petrol bolgelerının ıllegal gruplar tarafından ele geçirilmesi dolar fiyatı üzerinde nasıl bir etki yaratır acaba ?
Bu arada alacaksanız altın alın. Mayıs ayına girdik her an düsücek dolar altında düsebilir en iyisi almayın 🙂
Bayağı bi Dolar çeşidi varmış gerçekten. Ancak şu dönemde dolara yatırım yapmak biraz stresli olur. Piyasalar hiç belli olmuyor.
Ülkemizdeki karışık siyasi ortam nedeniyle nereye yatırım yapacağımızı şaşırdık. Küçük yatırımcılar olarak son zamanlarda parayı yastık altında tutmak en iyisi olacak gibi duruyor.
ilk önce bu konulardaki düşüncelerinizi ve fikirlerinizi bizimle paylaştığınız için teşekkür ederim . benim şöyle bi sorum olacak size. birini x bankasında döviz hesabı var ve bu hesapta mesela 3000 doları var ve interaktif şifresi falanda var ve gün içerisinde bilgisayarın başından dolar tl paritesindeki küçük değişimleri takip ederek bu dalgalanmalara göre al sat işlemi yaparak küçük hesaplarlada olsa para kazanma şansı varmı acaba böyle bişey olabilirmi merak ettimde.sorum bu teşekkür ederim kolay gelsin
Peki bilgisayar başında doların, euro altının şu kadar olduğunu saatlerce beklemeyip şu fiyat olunca al veya sat talimatı verebileceğimiz bir yer var mı?
Merhabalar, tam olarak bu şekilde olmasa bile VİOP’ta bahsettiğiniz şekilde işlem yapabilirsiniz.
Yorumunuz için bende teşekkür ederim Yücel Bey. Elbette sizin anlattığınız şekilde al – sat yaparak kazanç elde edebilirsiniz. Ama bir aracı kurum üzerinden yapılmıyorsa bu normal döviz bürosundan al -sattır ve çok kazanç elde edilemez. 3000 dolar ile forex ve borsa piyasası aracılığıyla yaptığınız yatırımdan daha iyi kazançlar elde edebilirsiniz.
aysun hanimsizden ricam beni bira z aydinlatirmisiniz bu konuda zamaninizi caliyorum cok ozurdilerim ama anlatirsaniz cok memnun olurum benim 15 bin dolarim var nasil bir yol izlemeliyim araci kurum nedir ilk adimim ne olmali kendim online yapamazmiyim tskrler iyigunler saglicakla kalin