Dolarda dur durak bilmeyen bir yükseliş görüyoruz. 4 lira sınırına yaklaşan dolar, Türkiye piyasalarında gerilimi had safhaya ulaştırırken, borsa tarafında ne gibi etkilerin görüleceği merak ediliyor. Hatırlayacağınız gibi ABD vize krizi sonrasında dolar yeniden yükselişe geçerken, borsa rekor seviyelerden sert bir düşüş göstermişti. Şimdi doların yeniden güçlenmesi, toparlanmak üzere olan borsa için olumsuz bir etki mi soruları sorulmaya başladı.
Geçmişte yaşananları gözlemlediğimiz zaman genel olarak borsanın, dolardaki yükselişle birlikte düştüğü gözleniyor. Ama bazı uzmanlar, dolar – borsa arasında bu tarz bir ilişki bulunmadığını düşünüyor. Ek olarak doların güçlenmesine neden olan etkenlerin önemi ortaya çıkıyor. Bu ilişkiyi tam anlamıyla yorumlamak için mevcut durumları iyice incelemek gerekiyor. Bu nedenle sizlerle bu yazıyı paylaşmak istiyoruz.
Doların sert yükselişi borsayı olumsuz etkiler mi, bir tehdit mi sorularının cevapları sizlerle:
Doların Yükselişini Tetikleyebilecek Gelişmeler
İlk olarak doların neden yükseldiğini bilmemiz gerekiyor. FED başkanlık seçiminin yaklaşması, başkanlığa aday olacak isimler, Aralık ayında güçlenen faiz artırım beklentisi, bütçenin onaylanması ve vergi indirimi beklentisi gibi birçok etken, doların hızlı bir yükseliş göstermesine neden oluyor.
Ayrıca Katalan krizi ve görece güvercin ECB desteği ile dolar endeksi % 1’den fazla yükselerek 94 seviyesindeki direncini kırdı. Böylece DXY, 94,8 seviyesine ulaştı. 10 yıllık ABD devlet tahvili faizleri ise % 2,40 seviyesindeki psikolojik seviyeyi geçti ve ayı piyasası eğilimi onaylandı. Bu durum da doların güçlenmesindeki ilk etkeni oluşturuyor.
Dolar endeksinin, FED başkan bahisleri öncesinde 96 direncini denemesi bekleniyor. Eğer denerse başkanlık bahisleri ile 98 seviyesine kadar bir yükseliş söz konusu olabilir. ABD devlet tahvili faizlerinde ise yılsonuna kadar 2,50 hedefi geçilirse bu seviyeler gerçekleşebilir.
Şimdilerde vergi indirimlerinin önündeki engellerin kaldırılması, güçlü ABD verileri, FED başkanlığı için Taylor ve Powell gibi güvercin olmayan adayların ön plana çıkıyor olması ise doların küresel alanda yükselmesini sağladı. Doların önündeki yeni yükseliş ihtimalleri ise yeni FED başkanı, bilanço küçültmenin başlaması, Aralık ayındaki muhtemel faiz artışından oluşuyor. Bu gelişmelerin, Türk varlıkları üzerinde de belirleyici olması bekleniyor.
FED başkanlık yarışında Powell’in ön plana çıkması, doların Türk lirası karşısında bir miktar gerilemesine neden oldu. Buna karşın kur hala yüksek olarak tanımlayacağımız 3,80 seviyelerinde seyrediyor. Powell’in Yellen’in politikalarını devam ettirmesi ve kademeli faiz artışını savunuyor olması nedeniyle piyasalarda daha az bir dalgalanma görülebilir.
Eğer daha şahin bir tutum sergilemesi beklenen Taylor’un başkanlığı ön plana çıkarsa dolarda ve piyasalarda daha sert dalgalanmalar meydana gelebilir.
Dolardaki değer artışının nedenlerinden birisi de parite etkisidir. Avrupa Merkez Bankası’nın Ocak ayından itibaren varlık alımlarını yarıya düşürecek olması şahin bir açıklama olarak görüldü. Buna karşın programın 2018 Eylül’üne kadar uzayacak olması, güvercin bir algı yarattı. Ek olarak Avrupa’daki Katalonya krizi ve diğer siyasi gelişmeler, Euro üzerindeki baskıyı arttırıyor. Bunların hepsi de EUR/USD paritesinin değer kaybetmesine neden oluyor.
Yurt İçinde Piyasaların Yönünü Belirleyecek Gelişmeler
Yurt içinde en önemli beklenti, enflasyon olarak görülebilir. Merkez bankası, beklentiler dahilinde faizlerde değişikliğe gitmedi. Buna karşın bazı uzmanlar, daha sıkı bir duruşu sergilenebileceğiniz ve politika faizinin yükseltilebileceğini düşünüyorlar. Bu durumun Türk lirası tarafında daha iyi algılanacağı belirtiliyor.
TCMB’nin son dönemde çekirdek enflasyonda görülen yükselişlere karşı önlem almaması ise Türk lirasında negatif etkilere neden oldu. Bankanın gelecek aylarda, baz etkisiyle beraber enflasyonda düşüş olacağını öngörüp böyle bir karar aldığı da uzman görüşleri arasında yer alıyor. Buna rağmen dolar kurunun mevcut seviyelerde kalmasıyla ve 2018 yılının ilk aylarında devreye girecek vergi artışlarıyla senaryo tamamen terse dönebilir.
Siyasi açıda ise ABD ve AB ile ilişkilerin iyi bir şekilde takip edilmesi gerekiyor. ABD ile yaşanan vize krizi, iki ülke heyetlerinin görüşmelerine rağmen bir sonuca bağlanamadı. Avrupa Birliği ise Türkiye’ye yapılan katılım öncesi mali yardımlardan 2018 yılında 80 milyon Euro kesecek. Bu gelişmelerin detayları, piyasaya yön verecek konuların başında geliyor.
Doların Yükselişi Borsa Üzerinde Olumsuz Etki Yaratır mı?
Birçok uzman; küresel büyümenin hızlandığı konjonktürde doların güçlenmesini ve 10 yıllık devlet tahvillerinin yükselişini, gelişmekte olan hisse senetleri için tehdit olarak görmüyor. Geçmiş veriler ise kanıt olarak gösteriliyor. Geçmişte doların yükseldiği ortamda, yerel para birimlerinin ve tahvillerin değer kaybetmesine rağmen gelişmekte olan hisse senetlerinin Wall Street ile doğru orantılı yükseldiği gözleniyor.
Ekim ayında Wall Street’te % 2,3 ve MSCI gelişmekte olan borsalarda % 2,6 yükseliş meydana geldi. Bu yükseliş, küresel risk iştahının bozulmadığının en yakın göstergesidir. Buna karşın endekste görülen yükselişin; Hindistan, Güney Kore, Tayvan, Çin gibi bazı Asya ülkelerinin liderliğinde meydana gelmesi rahatsızlık veren bir durum olarak değerlendiriliyor.
Meksika, Türkiye, Rusya ve Brezilya gibi gelişmekte olan borsalar ise Ekim ayında resmen kan kaybetti. Ekim ayında Türk lirası, devlet iç borçlanma senetleri, Euro-Tahvil ve hisse senedi gibi Türk varlıklarında meydana gelen satışlar, ekonomik verilerle maalesef açıklanamıyor. Çünkü büyüme, dış ticaret, bütçe gibi ekonomik verilerle şirket karları, tam da piyasaları destekleyecek cinstendi.
Türkiye piyasaları Ekim ayında; Ortadoğu’da yaşanan güç savaşı ve Batı ile yaşanan gerginlikler nedeniyle satıcılı seyretti. Türk lirasının erimesi ve hazine ihalelerine sınırlı talep gelmesiyle de devlet iç borçlanma senetlerin, Euro – Tahvil ve hisse senetleri, yılın en kötü performansını sergiledi. Ayrıca en kötü performans gösteren 5 piyasadan biri olmasına neden oldu.
ABD vize yasağı ve Almanya ile yaşanan gerginlik gibi ölçülemeyen riskler yüzünden Türk varlıkları, kısa vadede dünyanın gerisinde kalabilirler. Buna karşın küresel risk iştahının güçlü seyretmesi nedeniyle bir kalıcılık beklenmiyor. Orta vadede ise % 20’ye yakın FAVÖK büyüme beklentisi ile % 38 Fiyat/Kazanç iskontosu, Borsa İstanbul’a yabancı yatırımcı gelmesini devam ettirebilir. Bu gelişmeler ışığında dolarda meydana gelen yükselişlerin, borsa için kısa vadede bir tehlike olmadığı yorumu yapılabilir.
yararlı bilgiler için teşekkürler…