Borsa Nasıl Oynanır, Nasıl Para Kazanılır?
  1. AnaSayfa
  2. VİOP

Futures ve Forward Nedir? Arasındaki Farklar Nelerdir?

Türev piyasa kavramlarından olan futures ve forward birbirine sıklıkla karıştırılır. Bu yazıda iki araç hakkında bilmeniz gerekenleri sıraladık.

Futures ve Forward Nedir? Arasındaki Farklar Nelerdir?Herhangi bir finansal varlıktan türetilen enstrümanlar türev araç olarak anılır. Futures, forward, opsiyon ve swap ise bunların en fazla bilinenleridir. Ancak futures ve forward birbirine sıklıkla karıştırılırlar.

Belli nitelikleri olan futures ve forward sözleşmeleri, birkaç önemli noktada birbirinden ayrılırlar. Bu farkları bildiğiniz zaman işiniz kolaylaşır. Örneğin ülkemizde faaliyet gösteren Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda işlem gören sözleşmeler, futures olarak anılır.

Şimdi bu iki türev piyasa daha yakından tanıyalım ve aralarındaki farklara göz atalım:

Futures Nedir?

Futures Nedir?Dayanak varlığı, spot piyasada işlem gören bir enstrümandır. Bu enstrümanın; miktar, kalite ve vade gibi unsurları önceden belirlenmiştir. Bu şekilde belirlenen bir dayanak varlığın, ileri bir tarihte teslim edilmek üzere bugünden alım satımının yapıldığı piyasa futures olarak anılır.

Bu piyasada işlem gören enstrümanlar ise futures sözleşme olarak tanımlanırlar. Bu sözleşmelerin değeri, dayanak varlığın değerine doğrudan bağlıdır. Aynı zamanda daha önceden belirlenmiş koşullar üzerinden işlem görürler.

Futures Piyasaların Özellikleri Nelerdir?

Futures Piyasaların Özellikleri Nelerdir?Futures işlemleri mutlaka futures piyasada gerçekleşmektedir. Ayrıca gün içi en yüksek ve en düşük fiyat limitleri belirlenir. Bu nedenle tavan ve taban fiyat limitleri aşılmamaktadır.

Sözleşmeler taraflar arasında takas odası adı verilen yerlerde gerçekleşir. Burası aracı görevi gören bir yerdir.

Bu piyasaya en iyi örnek, Borsa İstanbul çatısı altında faaliyet gösteren Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’dır. Dünyadan vereceğimiz örnekler ise CBOT, CME ve ICE olarak sıralanabilir.

Futures Sözleşmelerin Özellikleri Nelerdir?

Futures Sözleşmelerin Özellikleri Nelerdir?Futures sözleşmelere konu olan dayanak varlık, spot piyasada işlem gören herhangi bir yatırım aracıdır. Sözleşmeye konu olması için miktar, kalite ve niteliği açıkça belirtilmelidir.

Bu sözleşmelerin en temel özelliği, fiyat dışındaki unsurların standart olmasıdır. Yani bir ons altına dayalı futures sözleşmesinde; ons altının hangi miktar ve kalitede olduğu belirtilmelidir.

Standart unsurlar şu şekilde sıralanabilir:

  • Malın kalitesi
  • Malın miktarı
  • Teslim şartları
  • Teslim tarihi
  • Gerçekleşebilecek minimum fiyat dalgalanmaları
  • Günlük fiyat limitleri

Futures sözleşmelere konu olan yatırım araçları da oldukça çeşitlidir. Bunlar; dövizler, pariteler, kıymetli madenler, emtialar, borsa endeksleri, pay senetleri ve faiz oranları şeklinde sıralanabilir.

Futures Piyasa Yatırımcıları Kimlerdir?

Futures Piyasa Yatırımcıları Kimlerdir?Bu piyasayı tercih eden yatırımcıları 3 grupta toplarız. Bunlar;

  • Riskten korunma
  • Kâr etme
  • Arbitraj yapma

Futures işlemleri, riskten korunma amacıyla işlem yapan yatırımcılar için en iyi yerlerden birisidir. Mevcut ve gelecekteki riskler, sözleşme şartları ile sınırlandırılmaktadır.

Kâr amaçlı işlem yapan yatırımcılar da risklerini azaltarak, kazanç oranlarını artırmak için bu işlemleri tercih ederler.

Arbitraj amacıyla tercih edenler ise risk almaksızın, fiyat veya faiz oranlarında meydana gelen dengesizliklerden faydalanabilirler. Farklı sözleşmelerin ve işlemlerin, eş zamanlı olarak yapılması yoluyla her türlü şartta belli bir kârın risksiz bir şekilde elde edilmesi mümkün olmaktadır.

Futures İşlemlerinde Teminatlandırma Nasıldır?

Futures İşlemlerinde Teminatlandırma Nasıldır?Futures sözleşmelerinin el değiştirebilmesi için aracı kurumdan açtırdığı yatırım hesabına teminat verme zorunluluğu bulunur. Çünkü vadesi geldiği zaman işlemin gerçekleşmesi için gerekli olacak nakit varlık olmak zorundadır.

Sözleşmelere ait teminat tutarları, borsa tarafından güncellenmektedir. Belirlenmesi ise 3 aşamada gerçekleşmektedir. Bunlar:

Başlangıç Teminatı: Belirlenmesinde en önemli unsur, günlük hareketlilik seviyesidir.

Sürdürme Teminatı: Mevcut açık pozisyonun devam edebilmesi için gerekli olan tutardır. VİOP’te bu tutar eskiden başlangıç teminatının yüzde 80’i kadardı. Ancak daha sonra başlangıç teminatının tamamı olarak belirlendi.

Teminat Tamamlama Çağrısı: Zarar durumunda başlangıç teminatının altına inildiği zaman, teminatın tamamlanması için yapılan çağrıdır. Eğer bakiye tamamlanmazsa işlem otomatik olarak sonlandırılır.

Futures İşlemlerin Avantajları Nelerdir?Futures İşlemlerin Avantajları Nelerdir?

Futures piyasa işlemlerinin en büyük avantajı, spot piyasa risklerini ortadan kaldırmasıdır. Ayrıca bu risklerin yönetilmesi amacıyla kullanılan bir piyasa olduğu unutulmamalıdır.

Futures piyasalarında, gelecekteki fiyat dalgalanmalarına karşı bugünden işlem yapılır. Bu sayede bu dalgalanmalardan doğacak risklere karşı korunma sağlanmış olunur.

Geniş ürün yelpazesine sahip olması da buranın avantajlarından birisidir. Birçok farklı ürün grubuna dayalı düzenlenmiş futures sözleşmesi işlem görmektedir.

Kaldıraç oranları ile işlem yapılabilir olması da bir avantajdır. Ülkemizde belli sınırlar dahilinde VİOP ile kaldıraçlı alım satım yapmanız mümkündür. Bu sayede 1’e 30’e varan oranlarda kazancınızı artırmanız mümkündür.

Çift yönlü işlem imkanı sunan bir piyasadır. Bu sayede fiyatların yükselişinden kazanç sağlayabildiğiniz gibi düşüşünden de faydalanabilirsiniz.

Yatırım aracının fiyatına göre daha düşük teminatla işlem yapabilirsiniz. Örneğin; ons altının spot piyasadaki fiyatı 1500 dolar olsun. Siz ons altına dayalı futures sözleşmesine 75 dolar ödeyerek yatırım yapabilirsiniz.

Futures İşlemlerin Dezavantajları Nelerdir?

Futures İşlemlerin Dezavantajları Nelerdir?Taraflar istediği nitelik ve miktarlar üzerinden işlem yapamazlar. Sadece sözleşmede belirtilen koşullara göre işlem yapılır.

Futures sözleşmelerindeki vade standardı, riskleri minimum düzeyde tutmak isteyen yatırımcıların bu amaçlarını kısıtlayabilir. Buna bağlı olarak taraflar baz riski ile karşı karşıya kalabilirler.

Bunlara en olarak, piyasada bir avantaj olarak görülen kaldıraç oranları da bir risktir. Beklenmedik bir durumla karşılaşıldığı zaman kaldıraç oranları, kaybın artmasına neden olmaktadır.

Forward Nedir?

Forward Nedir?Bir finansal varlığın bugünden üzerinde anlaşılan fiyattan gelecek bir tarihte satışının gerçekleştirildiği piyasadır. Bir başka deyişle; miktarı ve fiyatı bugünden belirlenmiş olan dayanak varlığın, ilgili vadede alım satımının gerçekleştiği yerdir.

Futures ile birbirine karıştırıldığı için bir tanım daha yapalım. Forward işlemlerinde alıcı taraf, vade geldiği zaman ücreti ödeyip dayanak varlığı satın alır. Satıcı taraf ise dayanak varlığı vadede belirlenmiş şartlar üzerinden teslim eder. İşte bu forward piyasayı oluşturur.

Sözleşmeleri ise forward sözleşmesi olarak anılır. Aynı zamanda alivre sözleşmesi de denir. Futures gibi riskten korunma araçlarından birisidir. Genellikle borsada işlem görmezler ve tezgahüstü sözleşme olarak kabul edilirler.

Forward Piyasalarının Özellikleri Nelerdir?

Forward Piyasalarının Özellikleri Nelerdir?Tezgahüstü piyasa olarak kabul edildikleri için sözleşmeleri borsada işlem görmez. Bankalarla müşterileri arasında gerçekleşen işlemler olarak tanımlanırlar.

Sözleşmeleri standart değildir. Bu nedenle sözleşme taraflarının malla ilgili tüm ayrıntıları çok iyi belirlemesi gerekir. Aynı zamanda karşılıklı güvenin çok önemli olduğu işlemlerdir.

Forward sözleşmelerinin de en önemli özelliği, riski en aza indirmektir. Ayrıca bir malın fiyatındaki olumsuz dalgalanma ihtimali minimuma indirilebilir. Dolayısıyla emtia üreticileri ve çiftçiler tarafından sıklıkla tercih edilir.

Piyasa çok büyüktür. Bunun nedeni, dünyanın en büyük şirketlerinin birçoğunun faiz risklerinden korunmak için kullanmasıdır. Faiz riskinin giderilmesine karşın zarar etme olasılığı da bulunmaktadır.

Forward sözleşmelerinin detayları, alıcı ile satıcı arasında belirlendiği için pazarın büyüklüğü tam olarak tahmin edilememektedir.

Forward Sözleşmeleri Nelerdir?

Forward Sözleşmeleri Nelerdir?Bu piyasanın işlemlerinde; döviz, faiz ve emtiaya dayalı sözleşmeler işlem görmektedir.

Dövize dayalı forward sözleşmeleri; belli tutardaki dövizin, belli bir tarihte, üzerinde anlaşılan kur üzerinden belirlenen dövize çevrilmesini ve teslimini garanti eder.

Faize dayalı forward sözleşmeleri ise tarafların belli bir süre anapara tutarına uygulanacak ve garanti edilmiş bir faiz sağlarlar.

Emtiaya dayalı forward sözleşmeleri de bir malı, ileri bir tarihte belirlenmiş bir fiyattan almaya ve satmaya mecbur bırakır.

Bu sözleşmelerin fiyatını etkileyen bazı faktörler vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Dayanak varlığın spot piyasa değeri,
  • Dayanak varlığın faiz oranı
  • Vadeye kalan gün sayısı.

Forward Piyasa Yatırımcıları Kimlerdir?

Forward Piyasa Yatırımcıları Kimlerdir?Daha önce de belirttiğimiz gibi bu işlemler büyük şirketler tarafından riskten korunma amacıyla yapılır. Bu kapsamda yatırımcıları şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Bilançolarında kur riski taşıyan ithalatçı ve ihracatçı müşteriler,
  • Bilançolarındaki yabancı para nedeniyle nakit akışlarını aktif olarak yönetme isteyen şirketler,
  • Kurdaki artış veya azalış öngörüleri olan, piyasanın yönünü kestirmek isteyen kişiler.

Forward İşlemlerinin Avantajları Nelerdir?

Forward İşlemlerinin Avantajları Nelerdir?Vadeli işlemler genellikle riskten korunma amacı taşır. Forward işlemlerinin de en temel avantajı, riskleri kontrol edip korunma sağlamasıdır.

Bu işlemler özellikle kur riskini kontrol etmek isteyen şirketler tarafından avantajlar taşır. Kurdaki belirsizliğin ortadan kaldırılmasına izin verir. Bunlara bağlı olarak nakit akışına düzen getirir.

Yatırımcılar arasında ithalatçı ve ihracatçı firmalar olduğunu söylemiştik. Bu firmalar forward işlemleri sayesinde kur değerini önceden belirlemiş olurlar. Böylece kurda meydana gelebilecek dalgalanmalardan korunurlar.

Forward İşlemlerinin Dezavantajları Nelerdir?

Forward İşlemlerinin Dezavantajları Nelerdir?Elbette diğerlerinde olduğu gibi bu işlemler için bazı riskler söz konusudur. Bunların başında herhangi bir garantör bulunmaması gelir.

Forward işlemlerinde güven çok önemlidir. Çünkü futures sözleşmelerinde olduğu gibi bir standardizasyon söz konusu değildir. Bu kapsamda kredi riskinin de en büyük risklerden olduğunu söyleyebiliriz.

Eğer taraflardan birisi taahhüdünü yerine getirmezse sözleşmeye uyulmadığı için temerrüt riski doğar. Bu şekilde büyük bir zarar ortaya çıkar.

Forward işlemlerinde anapara korunmaz. Bu nedenle gerçekleşebilecek zarar yatırılan para kadar olabilir.

Dezavantajlardan birisini de futures sözleşmelerinde olduğu gibi üçüncü bir tarafın bulunmamasını söyleyebiliriz. Yani işlemler alıcı ve satıcı arasında yapılır. Şartlar da sadece iki taraf arasında belirlenir. Yani işlemlerin gerçekleşmesi için bir garanti söz konusu değildir.

Futures ve Forward İşlemleri Arasındaki Farklar

Yukarıdaki tanımlardan da anlaşılacağı üzere futures ve forward işlemleri arasında bariz farklar bulunmaktadır. Bu farkları temel özelliklerine göre şu şekilde gösterebiliriz:

Futures ve Forward İşlemleri Arasındaki FarklarTablodan da anlaşılacağı üzere iki işlem de riskten korunma amacı sağlıyor. Ancak bunu temel açıdan farklı şekillerde sağlıyorlar. İki işlem türüyle ilgili bu farkları iyi bir şekilde incelemenizi tavsiye ederiz.

Sponsorlu | 2023/4Ç Kar/Zarar %36.13/63.87%
Doviz Yatırımı
Sponsorlu | 2023/4Ç Kar/Zarar %36.13/63.87%
Doviz Yatırımı
AL SAT
Sponsorlu | 2023/4Ç Kar/Zarar %36.13/63.87%