Sermaye artırımı, borsada işlem gören şirket hisselerinin fiyat değişimleri üzerindeki en önemli etkenlerden biridir. Yatırımcılar alış ve satış talimatları vermeden önce, sermaye artırımı durumunu göz önünde bulundururlar. Çünkü tecrübeli yatırımcılar, sermaye artırımının yatırım kararlarını etkileyeceğini bilirler. Peki, sermaye artırımı olarak adlandırılan durum nedir ve neden bu kadar önemlidir?
Sermaye artırımı, şirketlerin isteğe bağlı veya zorunlu nedenlerden dolayı yaptığı bir işlemdir. Hem şirketler hem de yatırımcılar için faydalıdır. Kısa vadede hissedeki belirsizlikten dolayı net bir şekilde etkileri görülemez. Ancak uzun vadede yatırımların başarılı olması durumunda bilançolardaki iyimser beklentiyle görülür.
İşte sermaye artırımı konusunda bilmeniz gerekenler:
Sermaye Artırımı Nedir?
Sermaye artırımı kısaca şirketin bilançosunda gözüken sermayesinin belirli bir miktar artırılmasını ifade eder. Bu işlem, zorunlu nedenlerle yapılabileceği gibi isteğe bağlı sebeplerden dolayı da yapılabilir.
Sermaye artırımının temelinde, şirketlerin yeni sermaye yaratma isteği yatar. Ayrıca şirketin bu sermayeyle yapabileceği olası yatırımlar da sermaye artırımının hedefleri arasındadır.
Ancak, eğer sermaye artırımı zorunlu nedenlerden dolayı yapılıyorsa sebepler çok daha farklı olabilir. Örneğin, şirketin sermayesinin kanunda belirtilen asgari sermaye sınırının altına düşmesi zorunlu nedenlerden birisi olabilir.
Bu sebeplerin dışında, şirketin yeni yatırımlar yapmak istemesi, bilançosunu güçlendirmek istemesi ve yeni kredi alarak daha büyük yatırımlar yapabilmesi sermaye artırımının arkasındaki önemli sebeplerden sayılabilir.
Sermaye Artırımı Çeşitleri Nelerdir?
Sermaye artırımı, farklı şekillerde yapılabilir. Yukarıda zorunlu ve isteğe bağlı sebeplere bağlı olarak yapılacağından bahsetmiştik. Hangi sebebe bağlı olarak yapıldığı ise farklı uygulama yöntemlerini beraberinde getirmiştir.
Sermaye artırımı ise bedelli ve bedelsiz olmak üzere iki şekilde yapılabilir.
Bedelli Sermaye Artırımı
Öncelikle bedelli sermaye artırımı dediğimiz olay; şirketin kendisine yeni kaynaklar yaratmak amacıyla piyasa değerini belirli bir oranda artırmasıdır.
Şirket hisselerini daha önceden elinde bulunduran ortaklar, yeni dağıtılan hisselere belirli bir bedel ödeyerek sahip olurlar. Bu şekilde şirketteki paylarını sermaye artırımı öncesine göre aynı düzeyde tutarlar.
Hissede daha önce ortaklığı bulunan yatırımcılar rüçhan haklarını kullanarak sermaye artırımına katılmış olurlar. Yeni yatırımcılarda eğer aksi bir durum yoksa sermaye artırımına katılabilirler.
Peki, şirketin sermayesi artarken hissedarların yüzde olarak ortaklığı nasıl sabit kalır?
Bir hisse senedi örneğinden devam edersek, bedelli sermaye artırımı yapan bir şirket, yatırımcılarına yeni hisselerden alma hakkı tanır. Sermayesi 1.000.000 TL olan bir şirket, %100 bedelli sermaye artırımıyla 1.000.000 TL’lik yeni hisse senedi arz eder.
Daha önceden o hisse senedine sahip olan yatırımcılar ise ellerindeki miktar kadar senet aldıkları durumda, ilk baştaki ortaklık yüzdesini korumuş olur. Örneğin 1000 lota sahip bir yatırımcı senet adedini 2000 lota çıkarır ve sonuç olarak yüzdesi korunur.
Rüçhan hakkının ne olduğunu anlayarak bedelli sermaye artırımına yatırımcıların nasıl katılacağı hakkında net bir fikir sahibi olabileceğimizi düşünüyorum.
Rüçhan sözlük anlamına göre öncelik demektir. Bedelli sermaye artırımının bir parçası olan rüçhan hakkı, daha önceden o hisseye sahip olan yatırımcılara, yeni arz edilen hisse senetlerini öncelikli olarak alma hakkı tanır.
Borsayı takip eden yatırımcıların mutlaka gördüğü, hisse senedinin kısaltılmış kodunun yanında “r” harfinin yazması, o payın bedelli sermaye artırımı yapmış olan hisse senedinin rüçhan hakkı olduğunu belirtir. Rüçhan hakkını sadece o hisse senedine daha önceden sahip olan yatırımcılar kullanabilir.
Rüçhan hakkının kullanılması için yatırımcılara belirli bir süre verilmesi gerekmektedir. Bu süre 15 günden kısa olamaz ve 60 gün süresini aşamaz. Bu sürenin bir alt sınırının olması, yatırımcılara verilen nakit temin etme süresi olarak düşünülebilir. Çünkü 15 günden daha kısa bir süre içerisinde rüçhan hakkının sona ermesi, yatırımcıların rüçhan hakkını kullanmaları için gereken nakit miktarını karşılayamamalarına sebep olabilir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı
Bedelsiz sermaye artırımının bedelli olandan farkı, şirketin piyasa değerinin değişmemesidir. Bu artırımda değişen durum, şirketin ödenmiş sermayesidir.
Piyasa değerinin değişmemesinin sebebi ise yatırımcılardan herhangi bir bedel istenmeden yeni hisselerin onlara verilmesidir. Dolayısıyla, bedelsiz sermaye artırımı sonucu şirketler kendilerine yeni finansman sağlamazlar.
Peki, hisse senedi sayısı artan bir şirketin piyasa değeri neden değişmez? Çünkü bedelsiz sermaye artırımının yapıldığı gün hisse senedinin fiyatı bedelsiz sermaye artırımının oranı kadar değer kaybeder.
Örnek vermek gerekirse; 5,00 TL fiyata sahip olan bir hisse senedi, %50 bedelsiz sermaye artırımıyla yeni güne yaklaşık 3,34 TL’den başlayacaktır. Daha önceden o hisse senedine sahip olan yatırımcıların senet sayıları iki katına çıkacaktır.
Bedelsiz sermaye artırımda amaç, biriken kaynakların şirketin ödenmiş sermayesine dâhil edilmesidir. Bu durumu şöyle anlatalım ki anlaşılır olsun; şirketin normalde bir piyasa değeri ve ödenmiş sermayesi vardır. Örneğin, şirketin piyasa değeri 2.000.000 TL ve bunun 500.000 TL’si ödenmiş sermaye ise bedelsiz sermaye artırımıyla şirketin piyasa değeri değişmez. Ancak ödenmiş sermayesi 500.000 TL’den bedelsiz sermaye artırımı oranı yüzdesince yükselir.
Sermaye Artırımı Nasıl Yapılır?
Sermaye artırımının yukarıdaki gerekçelerden dolayı yapıldığından bahsettik. Peki, şirketler sermaye artırımı sürecini nasıl işletirler ve nasıl yaparlar?
Borsada işlem gören şirketlerin anonim şirket olduğunu söylemekte fayda var. Anonim şirket, belirli bir sermayesi ve payları eşit şekilde bölünmüş olan şirketlerdir. Asıl konumuz borsa olduğu için anonim şirketlerdeki sermaye artırımından bahsetmek daha doğru olur.
Öncelikle sermaye artırımı yapmak isteyen şirketin genel kurulu toplanarak sermaye artırımı yapma durumunu tartışır ve gerekçeler gösterilerek oylamaya sunar. Türk Ticaret Kanunu’na göre belirtilen 2/3 çoğunluğun sağlanması durumunda ise sermaye artırımı yapılmasına karar verilmiş olur.
Genel kurulun karar alma süreci içerisinde, sermaye artırımı oranının ne olacağı, hangi kaynaklardan karşılanacağı, rüçhan hakkı kullanımının durumu gibi konularda tartışılarak karara bağlanır. Yapılması gereken işlemler yapılarak, sermaye artırımı süreci başlatılmış olur.
Sermaye artırımının yapılabilmesi için bir diğer önemli şart ise şirketin önceki sermayesinin ödenmiş olmasıdır. Ayrıca borsadaki şirketler halka açık olduğundan Sermaye Piyasası Kurulu’ndan gerekli izinler alınmalıdır.
Gerekli işlemler yapıldıktan sonra sermaye artırımı sonucunda çıkarılacak olan yeni hisse senetleri, Takasbank ve Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirilerek işlem gerçekleşmiş olur.
Bilinmesi gereken bir diğer önemli durum da sermaye artırımında kullanılacak olan iç kaynakların maddi değeridir.
Bedelsiz sermaye artırımında kullanılan gayrimenkuller gibi değeri kesin olmayan varlıkların bu sürece dâhil edilebilmesi için mahkemece atanmış bilirkişilerin devreye girmesi gerekir. Mahkemece atanmış bilirkişi, değeri net olarak saptanamayan varlıkların değerlerini belirleyerek, bu gayrimenkullerin sermaye artırımında kullanılmasına imkân tanır.
Ecilc ve Eczyt bedelsiz artimini 5 6 ay gecmeaine ragmen tamamalamadilir. Yasal bi surec var mi?
Merhabalar
Bir hisse bedelsiz bölünme yaptı hissenin fiyatı düştü. Bu hisse eski konumuna dönüş yaparmı. Bu hisseden düştüğü günkü fiyattan alınırmı. Örnek bugün petkim bölünme yaptı hisse fiyatı düştü alınırmı yoksa dahada aşagı inermi yardımcı olursanız teşekkürler
Ana pazara çıkmak için bazı şirketlere sermayeni yükselt yoksa pöip yada kottan çık denildi bizde Qnbfb veQnbfl var sermaye artırmaya giderlerse bedelli beselsiz yada halka arzdan hisse satmalarımı gerekiyor yada lot fiyatımı yükseltirler bunların dışında ky nin aleyhine başka bişey yapabilirlermi acaba yorumlarsanız sevinirim Saygılar.
yayla sermaye arttırımına gidiyor elimde hissesi var ne yapmalıyım
Malesef bu konuda şunu yapın diyemeyiz. Bu kararı kendiniz vermelisiniz.
Merhabalar peki hisse senedi %100 bedelsiz açıkladı ise 5 TL den ne kadar düşecek demek bu?
Ayrıca spk onay süreci nedir şirket başvurusu takibi kaç gün sonra spk incelemsini yapip onay verir bunun yasal bir süresi varmıdır
Merhabalar, bedelsiz sermaye artırımlarında hisse senetlerinin yeni fiyatı şu şekilde hesaplanır:
Hisse Yeni Fiyatı = Hisse Eski Fiyatı / (1 + %100)
Buna göre; 5 / (1+1) = 2,5 TL
Şirketin önceki sermayesinin ödenmiş olması ve borsadaki şirketlerin halka açık olması nedeniyle Sermaye Piyasası Kurulu’ndan sermaye artırımı öncesi izin alınmalıdır. Bu süreç SPK onay sürecidir. Ortalama 3 haftalık bir süreçtir.