Günümüzün ek sık işlem yapılan finans piyasalarından biri olan forex, yatırımcıların ilgi odağı olmuştur. Hal böyle olunca buraya ait tüm kavramlar hakkında bilgi sahibi olmalı, bu sayede daha başarılı işlemler yapabilir hale gelmelisiniz.
İşlem yaparken bilmeniz gereken ise döviz kurunu aldığınız fiyattan daha yükseğine satmanız gerektiğidir. Ele alacağımız kavram da buraya devreye girer.
En sade biçimiyle kurların alım – satımları arasındaki farkı ifade eden spread, forexin önemli terimlerinden biridir. Aynı zamanda avantajlı bir piyasa olan forexte katlanacağınız tek maliyeti ifade eder. Aşağıda, spread nedir, nasıl hesaplanır gibi konuları inceleyeceğiz;
Spread Ne Demek?
Yukarıda kısaca ne olduğunu anlatmaya çalıştık. Daha iyi anlamanız açısından spread için detaylı bir tanımlama yapacağız: “Kullanıcının işlem yaptığı finansal varlık, menkul, gayrimenkul, döviz, emtia veya kısaca parite üzerinde alım ve satım esnasında oluşan fiyat farkı.” Bazen “kur makası” adıyla da anılabilir.
Biliyorsunuz ki, piyasada hiçbir döviz kuru aynı fiyattan alınıp satılamaz. İlgili döviz kuru için piyasada alış ve satış fiyatları ayrı ayrı belirlenir.
Spread, hangi üründe işlem yaptığınıza göre farklılık gösterebilir. Yani, sabit olduğunu asla söyleyemeyiz. Kendinizi bir yatırımcı olarak düşünürseniz, yeni bir işleme girerken katlandığınız zarar spread oranı kadar olacaktır.
Söz konusu oran, ilgili ürünün likidite durumu ve forex piyasasındaki hareketliliğe göre değişkenlik gösterebilir. Eğer piyasa durgun yani likidite az ise alış ve satış fiyatı arasındaki fark artar. Durum böyle olunca da spread oranı yükselir. Likidite yükseldiğinde yani piyasa canlandığında tam tersi durum meydana gelir.
Aşağıdaki durumlarda spread oranlarında ciddi değişimler görülebilir;
- Piyasalar açısından önemli bir veri açıklanmadan önce,
- Veri açıklandığı an,
- Veri açıklandıktan sonra,
- Piyasaların açılış-kapanış saatlerinde olabilir.
Forex piyasalarında dinamik spread uygulaması standartlaşmıştır. Fakat bazı aracı kurumların belirli araçlar için sabit spread uyguladıklarını görebilirsiniz.
Pip (price interest point) türünden hesaplanır. Bu noktada sizlere pip kavramını açıklamalıyız; Örneğin USD/Try kuru için alış fiyatının (ask) 5,98 ve satış fiyatının (bid) ise 5,96 olduğunu varsayalım. Aradaki farkı 2 pip olarak hesaplarız. Bu konuda daha detaylı bilgi için ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.
Spread, her koşulda yatırımcının kar-zarar durumunu etkiler. Özellikle çok deneyimli olmayan ve pazar kurmaya yeni karar vermiş olan yatırımcılar buna karşı dikkatli olmalıdır.
Şunu da belirtmeliyiz ki, forex yatırımcısı bir ürünü her aldığında veya her sattığında spread ödemek durumunda kalacaktır. Bu sebeple de oranı ne kadar düşük tutarsa o kadar iyi olacaktır.
Sözünü ettiğimiz kavramın önemini bilmeyen bir yatırımcının zarara uğraması kaçınılmazdır. Yatırımcıysanız ve pozisyonunuz kara yönelmişse, muhakkak karınızın spread oranını aşmasını beklemelisiniz.
Eğer konu hakkında yeterli bilgiye sahip değilseniz enstrümanların fiyat hareketlerini bir süre takip etmenizi öneririz. Alım veya satım yaptığınız ürünün değerlerinde meydana gelen değişimler aracı kurumların kazancının önünü açmaktadır.
Örnek Üzerinden Spread Hesaplama
Piyasada opsiyonlar için “strike price” veya “exercise price” adı verilen bir kullanım fiyatı vardır. Kullanım fiyatı dikkate alınarak herhangi bir opsiyon, alış veya satış için kullanılabilir. Spread, opsiyonlar için kullanım fiyatı ve satış fiyatı arasında oluşan farkı ifade eder.
Şimdi, bir örnekle ne demek istediğimizi daha net anlatalım;
Bir yatırımcısınız USD/TRY (dolar/TL) paritesi için şimdiki satış fiyatı 6.0126 ve alış fiyatı 6.0226 olsun.
Bu durumda 1 birim için spread oranını; 6.0226 – 6.0126 = 0.01 olarak buluruz.
Pip, bir paritedeki en küçük fiyat değişimi anlamına geliyorsa; her zaman virgülden sonraki son basamak ona karşılık gelir. Yani spread oranı 1 piptir.
Spread Çeşitleri
Yukarıda bu konuya kısaca değinmiştik. Sabit ve dinamik (değişken) olmak üzere iki çeşidi olduğunu bilmeniz yeterlidir.
Sabit Spread
Her türlü piyasa ortamında belirli aralıkta kalabilen orana denir. Piyasada likidite artsın veya azalsın, sonuç değişmez; oran belli aralıklarda kalmaya devam eder.
Dinamik (Değişken) Spread
Spread piyasadaki duruma göre şekillenir. Likiditede artışlarda daralır ve likiditede azalışlarda genişler. Bunu kullanmak yatırımcılar için daha avantajlıdır. Çünkü eğer değişimi doğru tahmin ederseniz, kazanç sağlarsınız.
İşlem yapılan ürüne göre oranlarda değişim görebileceğinizi unutmamalısınız. Spread oranları her zaman istediğiniz veya beklediğiniz oranlarda gerçekleşmeyebilir.
Spread Niçin Kullanılır?
Öncelikle forex piyasasının olmazsa olmaz kavramlarından biridir. Bu durumda döviz bürolarında ya da bankalarda döviz alım-satım esnasında kullanılabileceğini söyleyebiliriz. Forex şirketleri de bu oranın kullanım alanlarından biridir.
Forex piyasasındaki aracı kurumların komisyon almadığını söylemiştik. Peki, nasıl para kazanırlar? Duruma göre değişkenlik gösteren dinamik spreadler arasında oluşan farktan kazanç elde ederler. Buradan hareketle, sözünü ettiğimiz oranların forex aracı kurumlarının kazanç kaynağı olduğunu söyleyebiliriz.
Spread Neden Önemlidir?
Sizlere bu noktada önemli olanın “düşük spread” olduğunu belirtmek isteriz. Yazımızın başlarında belirttiğimiz gibi bir yatırımcı forex piyasasında işlem yaparken bu oran kadar maliyete katlanır. Hiçbir yatırımcı katlandığı maliyetin fazla olmasını istemez.
Farklı forex firmaları yatırımcılarına rekabetçi ve avantajlı oranlar sunar. Yüksek miktarlarda kazanç elde etmek isteyen yatırımcılar mutlaka bu ayrıntıya dikkat etmelilerdir. Forex piyasası doğru değerlendirmelerle birlikte yatırımcılara bolca avantaj sunar. Kar-zarar oranınızın istediğiniz gibi olabilmesi için sözünü ettiğimiz oranın yeri ve önemi azımsanamaz.
