Elde ettiğiniz gelirin bir türlü ihtiyaçlarınıza yetmediğini ve bu nedenle geleceğe umutlu bakamadığınızı düşünüyor olabilirsiniz. Özellikle ekonomide meydana gelen riskler nedeniyle planlarınızı sürekli erteliyor ve para kazanmanın her geçen gün daha da zorlaştığını düşünerek karamsar bir hal alıyorsanız yatırım yapmanın vakti geldi demektir.
Elinizdeki para yetmiyorsa tasarruf etmeniz gerekmektedir. Eğer tasarruf edecek bir noktanız olmadığını düşünüyorsanız yanılırsınız. Çünkü hayatınızı biraz incelediğiniz zaman en azından birkaç noktadan tasarruf edebileceğinizi görürsünüz. Aynı zamanda gelirinizi artırabilecek yollar da bulabilirsiniz. Elbette yapacaklarınız bununla da sınırlı değil, birikim yapmalı ve bu parayı değerlendirmelisiniz.
En iyi yatırım neye yapılır sorusunu daha önce yanıtlamıştık. Ayrıca 1000 lira ile yapılacak yatırımlar hakkında da bilgiler vermiştik. Şimdi ise geleceğe daha umutla bakmak için paranızı değerlendirmenizi sağlayacak kazançlı yatırım araçlarını sizler için listeledik.
Dövizler
Paranızı değerlendirmek için tercih edebileceğiniz ve akıllara ilk gelen enstrüman, dövizlerdir. En çok bilinen enstrüman olan dövizler, farklı yatırım şekilleriyle her türden yatırımcıya hitap etmektedir. Dolar, Euro, İngiliz sterlini gibi yüzlerde döviz bulunur ve istediğiniz herhangi birisine işlem yapabilirsiniz.
Döviz işlemlerini yapacağınız birçok yer vardır. Bankalar, döviz büroları, borsa, forex gibi kendinize uygun bir yöntem bulabilirsiniz. Mesela ‘ben finans piyasalarıyla ilgilenmek istemiyorum’ diyorsanız bankada dövize dayalı bir mevduat hesabı açtırabilirsiniz. Eğer daha fazlasını istiyorsanız VİOP ve forex gibi finans piyasalarında işlem yapmayı tercih ederek kapsamlı yatırımlar yapabilirsiniz.
Hangi Dövizlerle Yatırım Yapılır?
Döviz, yabancı ülke paraları için kullanılan genel bir isimdir. Zaten döviz dediğimizde hepimizin aklına dolar, Euro gibi para birimleri gelmektedir. Türkiye’de en çok tercih edilen dövizler; Amerikan doları ve Euro’dur. Bunlar dışında; İngiliz sterlini, Rus rublesi, Japon yeni, Kanada doları, Avustralya doları, İsviçre frangı gibi dövizler de tercih edilmektedir.
Dövizler işlem yapılan piyasaya göre de çeşitlenmektedir. Küresel bir piyasada işlem yapıyorsanız oturup düşündüğünüzde aklınıza gelmeyen para birimleriyle işlem yapabilir, tatmin edici bir kazanç da elde edebilirsiniz.
Genellikle parite dediğimiz şekillerde işlem gören bu dövizler, Amerikan dolarına veya Euro’ya karşı oldukça cazip olanaklar sunar. Örneğin; NZD/USD paritesi, Yeni Zelanda dolarının Amerikan dolarına karşı değerini gösterir ve buna göre yatırım yapılır. Dünya genelinde en çok işlem yapılan döviz çiftidir ve yatırımcısına güvenli bir kazanç sunar. Bu nedenle nasıl ve nerede işlem yapmak istediğinizi belirledikten sonra birçok döviz paranızı kazançlı şekilde değerlendirmenize yarayacaktır.
Döviz Yatırımı Hangi Şekillerde Yapılır?
Dövizlerle işlem yapmak istiyorsanız birçok alternatife sahipseniz. En basiti döviz bürosu iken en kapsamlısı forex ve VİOP olarak karşımıza çıkmaktadır. Siz nasıl bir yatırımcı olmak istiyorsanız onu belirlemeli ve o şekilde harekete geçmelisiniz.
Döviz bürolarından cebinizdeki Türk lirasına karşılık belli bir miktar döviz alarak biriktirebilirsiniz. Bankalarda döviz cinsinden mevduat hesapları açtırarak, hem paranın değerlenmesinden hem de faiz getirisinden faydalanabilirsiniz. Katılım bankalarını tercih ederek dini inancınıza uygun şekilde yatırım yapabilir, faiz yerine kar payı alabilirsiniz.
Forex piyasasında döviz yatırımı ise küresel çapta gerçekleştirirsiniz. İnternet üzerinden 5/24 işlem yaparsınız ve birçok avantajdan yararlanırsınız. Ama forex piyasasında yatırım yapabilmek için bilgi ve deneyim sahibi bir yatırımcı olmalısınız. Aynı zamanda ülkemizde yapılan düzenlemeler sonrasında minimum 50 bin lira ile yatırıma başlayabilirsiniz. Eğer bu büyüklükte bir parayla işlem yapacaksanız forexin avantajlarını değerlendirebilirsiniz.
VİOP’ta yapacağınız döviz işlemi ise vadeli işlem sözleşmeleri üzerinden gerçekleştirilir. Dolar/TL, Euro/TL, EUR/USD, GBP/USD, CNH/TRY ve RUB/TRY pariteleri üzerine düzenlenmiş vadeli işlem sözleşmelerine yatırım yapılmaktadır. Bu sözleşmelerin büyüklükleri ve teminatları bellidir. Gelecek risklerinden korunarak sözleşmeleri alıp satabilirsiniz. Kaldıraç ve iki yönlü işlem avantajı da bulunmaktadır.
Altın
Yatırım dediğimiz zaman akla gelen ilk enstrümanlardan birisi de altındır. Büyükannelerimizden bizlere ve gelecek nesillere taşınacak olan altın yatırımı, genellikle fiziki olarak yapılıyor. Ama günümüzde artan hırsızlık olayları nedeniyle bankalarda değerlendirilmeye başlandığını da söyleyebiliriz. Gram ve ons bazında yapılan altın işlemleri, daha kompleks piyasalarda da yapılmaktadır.
Altın da tıpkı dövizlerde olduğu gibi farklı işlem şekilleri ile her türden yatırımcıya uygundur. İster kuyumcudan ister VİOP’tan alabilirsiniz. Bilmeniz gereken ise sizin nasıl bir yatırım yapmak istediğinizdir. Buna karar verdikten sonra kazançlı işlemler gerçekleştirebilirsiniz.
Hangi Altın Türlerine Yatırım Yapılır?
Altın dediğimizde herkesin aklında farklı bir tür canlanabilir. Kimisi çeyreklikle kimisi bilezikle yatırım yapmayı tercih edebilir. Bu kapsamda en çok işlem yapılan türler; gram ve ons olarak iki tanedir. Buna karşın çeyrek, tam, Cumhuriyet, 22 ayar bilezik ve Ata lira gibi türlerin de fiziki olarak tercih edildiği görülmektedir.
Altın yatırımı yapacağınız piyasaya göre belli türler öne çıkmaktadır. Mesela finans piyasalarında gram ve ons bazında yatırım yapılmaktadır. Bankalarda ise elinizdeki her türden altını değerlendirebilir ve hesabınıza dahil ettirebilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken en önemli konu, işçilik maliyetidir.
Fiziki olarak aldığınız altınların birçoğunda işçilik ücreti bulunmaktadır ve bozduracağınız zaman bu maliyet düşüldükten sonra hesaplama yapılmaktadır. Dolayısıyla baştan belli miktar kayıp yaşarsınız. İşçilik maliyeti düşük olan veya olmayan altın türleri ile yatırım yapmak daha mantıklıdır. Bu türler ise gram, çeyrek, 22 ayar düz bilezik, ata lira ve Cumhuriyet altınlarıdır.
Altın Yatırımı Hangi Şekillerde Yapılır?
Altın yatırımı yapmak için dövizde olduğu gibi birçok seçeneğe sahipsiniz. Kuyumcularda, bankalarda, VİOP’ta, forexte altın yatırımı yapmanız mümkündür. Kuyumculardan alacağınız herhangi bir tür altını yastık altı denen şekilde saklarsınız ve ihtiyacınız olduğunda satarak nakde çevirirsiniz. Bu işlem kar sağlamaktan daha çok parayı saklama anlamı taşımaktadır.
Bankalarda altın hesabı açtırmak diğer bir yöntemdir. Elinizdeki altınları bankalara getirip bir değer biçtirdikten sonra hesabını açtırabilir ve bundan sonraki yatırımlarınızı doğrudan hesabınıza aktarabilirsiniz. Eğer elinizde birikmiş bir altın yoksa da bankada altın hesabı açtırabilirsiniz. Altın mevduat hesabı adıyla sunulan bu ürün, fiziki yatırıma göre daha güvenilirdir.
Altın yatırımını VİOP’ta da yapabilirsiniz. Borsa İstanbul çatısı altında faaliyet gösteren Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda altına dayalı vadeli işlem sözleşmeleri üzerinde birikimlerinizi değerlendirebilirsiniz. Diğer yöntemlere göre daha kazançlı sonuçlar sunduğu bilinen bu işlemleri, gram veya ons bazında gerçekleştirirsiniz. Vadeli işlemlerde doğrudan altına yatırım yapmak yerine, değeri ona dayalı olan sözleşmelere yatırım yaparsınız.
Forex piyasası ise altın yatırımı için bir diğer yöntemdir. Fiziki olmayan şekillerde, internet üzerinden gerçekleştirilen işlemlerde günlük 7 trilyon dolarlık işlem hacmine sahip bir ortamda işlemlerinizi gerçekleştirirsiniz. Kısa vadede ve hatta günlük kazanç sağlayabilirsiniz. Kaldıraç ve iki yönlü işlem özelliğinden de faydalanabilirsiniz. Ama forex piyasası iyi bir deneyim gerektirir ve minimum giriş teminatı 50 bin lira kadardır.
Emtialar
Ticarete konu olan malların genel adı emtiadır. İyi birer yatırım araçlarıdır. Riskli dönemlerde güvenilir liman özelliğine sahiptirler. Uzun vadeli yatırımların olmazsa olmazıdırlar. Emtialar da birçok çeşide sahiptir ve farklı şekillerde işlem görürler. Siz hangi yöntemi kendinize daha yakın buluyorsanız o şekilde işlem yapmalısınız.
Günlük hayattan bildiğimiz birçok ürün, aslında birer emtiadır ve finans piyasalarında işlem görürler. Mesela canlı sığır, portakal suyu, kahve gibi emtialara yatırım yapmak ilginç bir deneyim olabilir.
Hangi Emtia Türlerine Yatırım Yapılır?
Emtialar; kıymetli madenler, sanayi metalleri, gıda maddeleri, tarım ve enerji ürünleri, kimyasallar, hammaddeler gibi birçok alt gruba ayrılmaktadır. Bu grupların içinde yer alan emtialardan en çok işlem görenleri; altın, gümüş, bakır, alüminyum, buğday, pamuk, petrol, çelik, kakao, mısır, kahve gibi ürünlerdir.
Günümüzde emtialara fiziki olmayan şekillerde yatırım yapılmaktadır. Bu sayede muhafaza etme, depolama gibi ihtiyaçlarınız olmadan, yalnızca fiyatlarında görülen değişikliklere göre yatırım yapar ve kazançlı sonuçlar elde edersiniz.
Emtia Yatırımı Hangi Şekillerde Yapılır?
Emtialara genel olarak finansal piyasalarda yatırım yapılmaktadır. Yani bir depodan buğday alıp yükseldiğinde satmak meşakkatli bir iştir ve bir yatırımcı böyle işlerle uğraşmak istemez. Finans piyasalarında ise fiziki olmayan şekillerde, yalnızca fiyatlarında görülen dalgalanmalara göre pozisyon alınmaktadır.
Emtia yatırımı genel olarak forex ve VİOP’ta yapılmaktadır. Forex piyasasına 50 bin liralık başlangıç teminatını yatırdıktan sonra aracı kurumun desteklediği emtialara al – sat emri vererek fiyat değişimlerden kazanç sağlarsınız. Forexte emtialar, CFD – Contract for difference (fark kontratları) denen şekillerde yatırım yapılmaktadır. Bu kontratlar sayesinde de sadece fiyat değişikliklerine göre kar etmiş olursunuz.
VİOP’ta ise emtialara vadeli işlem sözleşmeleri aracılığıyla yatırım yapabilirsiniz. Buğday, pamuk, baz yük elektrik, İskenderun Çelik Hurdası gibi emtialar işlem görmektedir. Bu emtiaların dayanak varlık olduğu sözleşmeleri, avantajlı koşullarda alıp satarak kar edebilirsiniz. Ama VİOP ve forex gibi piyasalarda kar etmek için donanımlı bir yatırımcı olmanız gerektiğini unutmamalısınız.
Hisse Senetleri
Hisse senetleri de en iyi yatırım alternatiflerindendir ve onlara uzun yıllardan beri aşinayız. Belki kötü bir deneyiminiz olmuş olabilir veya etrafınızda herhangi birisi hisse senedi alıp parasını batırmış olabilir. Ama sizin de böyle olacağınız söyleyemeyiz. Bu tamamen sizin nasıl bir yatırımcı olduğunuza başlıyor.
Sermaye şirketlerinin ortaklarına verdikleri bu pay senetleri, halka arz edilerek tüm yatırımcılara ortaklık hakkı vermektedir. Dolayısıyla sizler de bu hisse senetleri ile paranızı değerlendirebilir ve kazançlı sonuçlar elde edebilirsiniz.
Hangi Hisse Senetlerine Yatırım Yapılır?
Borsa İstanbul bünyesinde 600 civarında hisse senedi işlem görmektedir. Bu hisse senetlerden hangilerine yatırım yapmak gerektiğini merak ediyor olabilirsiniz. Hatta direkt hangi hisse senedine yatırım yapılacağının cevabını araştırırsınız. Ama bunun kesin bir cevabı olmamakla birlikte çeşitli kriterlere göre alınacak hisse senetleri belirlenmektedir.
Hangi hisseye yatırım yapılacağını belirlemek için önce ilgi alanlarınızı belirlemeli ve bu sektörü bir süre takip etmelisiniz. Öne çıkan şirketleri takip ederek gelecekte nasıl bir değişim sergileyeceği hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Ayrıca BIST 100 ve 30 endekslerine konu olan hisse senetlerini de inceleyebilirsiniz.
Borsa İstanbul’da işlem gören hisselere ek olarak, dünyaca ünlü olanlara da yatırım yapabilirsiniz. Forex piyasasında Apple, Microsoft, Google, Coca-Cola, Facebook, Amazon gibi dev şirketlerin hisse senetleri CFD grubu altında işlem görmektedir.
Hisse Senedi Yatırımı Hangi Şekillerde Yapılır?
Hisse senedi yatırımı dendiği zaman akla ilk gelen yer borsadır. Yıllardır alışılagelmiş bir şekilde borsadan alınan hisse senetleri alınıp satılarak kazanç sağlanmaktadır. Aracı kurumlar üzerinden açtıracağınız bir yatırım hesabı ile elektronik ortamda bu alım – satım işlemleri gerçekleşmektedir. Elbette işleminizin başarılı olması için birçok kritere dikkat etmeniz gerekmektedir.
Forex piyasasında dünyaca ünlü şirketlerin hisseleri işlem görmektedir. CFD ürün grubunda bulunan bu hisse senetlerine daha yüksek likiditeli bir piyasada internetten 5/24 yatırım yaparsınız. Birçok kişiye göre bu şirketlerin hisselerine yatırım yapmak, Borsa İstanbul’da işlem gören bir şirket hissesine yatırımdan daha kolaydır. Bu şirketler hakkında daha fazla bilgi alınabilmesi nedeniyle böyle bir düşünce hakimdir.
VİOP’ta da hisse senedi yatırımı yapılmaktadır. Hisselerin konu olduğu pay vadeli işlem sözleşmeleri aracılığıyla borsaya göre daha kazançlı sonuçlar elde edilebildiği de söylenmektedir. Ama her iki piyasada da başarılı olmak için donanımlı bir yatırımcı olmak gerekmektedir. Türev bir piyasada hisse senedi yatırımı yapmanın mantığının, borsadan daha farklı olduğunu da bilmelisiniz.
Borsa Endeksleri
Belli zaman dilimlerinde, belli verilerin göz önüne alınarak oluşturulan endeksler, borsalar için de oluşturulmaktadır. Sektörleri, en büyük şirketlerin piyasa değerlerini ve performansını takip etmek için borsa endeksleri kullanılır. Bu endekslere doğrudan yatırım yapmak da mümkündür. Aynı zamanda günümüzde birkaç farklı şekilde endekslerler işlem yapabilirsiniz.
Hangi Borsa Endekslerine Yatırım Yapılır?
Yatırım yapabileceğiniz endekslerin başında, Borsa İstanbul’da işlem gören endeksler gelmektedir. BIST 100, 50, 30 ismiyle listelenen borsa endekslerin yatırım yaparak, tek tek hisselerle uğraşmadan paranızı değerlendirebilirsiniz. Aynı zamanda BIST Banka ve BIST Sınai endeksleri de yatırımcıların işlemlerine açıktır.
Dünyada ünlü borsa endeksleri de yatırım yapabileceğini türdendir. S&P 500, Stoxx 600, FTSE 100, Nasdaq 100, Dax 30, Dow Jones, CAC 40 gibi endekslere, forex piyasasında CFD grubu altında yatırım yapabilirsiniz.
Borsa Endeksi Yatırımı Hangi Şekillerde Yapılır?
Eskiden yalnızca Borsa İstanbul’da işlem gören endeksler, günümüzde forex ve VİOP’ta da işlem görmektedir. Doğrudan borsada bir endekse yatırım yapmak zor olsa da diğer piyasalarda daha avantajlı şekillerde işlem yapabilirsiniz.
Forex piyasasında internet üzerinden gerçekleştireceğiniz işlemler sayesinde tüm dünya yatırımcıları ile aynı olanaklardan yararlanırsınız. Basit bir şekilde alım – satım emri verebilir ve yaşanan değişikliklerden kar edersiniz. Aynı zamanda CFD grubunda bulunmaları nedeniyle daha düşük teminatlarla işlem yapabilirsiniz.
VİOP’ta ise hem yerli hem de yabancı borsa endekslerin yatırım yapabilirsiniz. BIST 30, BIST Banka ve BIST Sınai endekslerine dayalı vadeli işlem sözleşmeleri ile birikimlerinizi değerlendirebilirsiniz. Kaldıraç avantajı sayesinde daha düşük bir teminatla yatırım yapmanız mümkündür. Bugünden anlaşılan fiyattan gelecekte alma veya satma hakkına bu sözleşmelerle sahip olabilirsiniz.
Tahviller
Hisse senetlerine göre daha az risk içeren tahviller, portföy çeşitliliği anlamında iyi bir alternatif olarak işlem görürler. Yüksek getiri sağlamaları ile dikkat çekerler. Şirketler veya devletler tarafından vadesi 1 yıldan uzun olarak basılan borçlanma senetleridir. Kupon ve anapara vadesi geldiği zaman borçlu olan taraf, borcunu faiziyle geri ödemektedir.
Hangi Tahvillere Yatırım Yapılır?
Genel olarak tahviller, özel sektör ve devlet olarak 2 farklı şekilde basılırlar. Özellikle devlet tahvilleri yoğun ilgi gören risksiz yatırım araçları olarak görülmektedir. Özel sektör tahvilleri ise şirketler tarafından çıkartılır ve diğerine göre biraz daha riskli oldukları belirtilir. Çünkü devlet, borcunu ödeme konusunda bir şirkete göre daha güvenilirdir. Aynı zamanda şirketin iflas etmesi, devletten daha kolay ve alışıldık bir durumdur.
Tahvil Yatırımı Hangi Şekillerde Yapılır?
Devlet tahvilleri, düzenlenen ve daha önceden açıklanan ihale tarihleri ile Hazine tarafından satışa sunulmaktadır. Aracı kurum özelliği bulunan bankaların birinde yatırım hesabınız varsa bu ihale tarihi geldiği zaman alım emtia vererek tahvil sahibi olabilirsiniz.
Hazine Müsteşarlığı tarafından düzenlenen ihaleleri takip ederek, gerekli koşulları sağladıktan sonra paranızı bu enstrümanlara yatırmanız mümkündür. Sabit getirili ve risksiz yatırım araçları olarak görülen bu tahviller, güvenli bir şekilde kar etmenizi sağlayacaktır.
Hazine Bonosu
Tahvillere benzer şekilde borçlanma senetleri olan bonolar, risksiz ürünler arasındadır. Devlet güvencesi altında paranızı Hazine bonolarına yatırabilirsiniz. Tahvillerin aksine vadeleri 1 yıldan kısadır ve vade sonunda yatırdığınız parayı faiziyle geri alırsınız.
Hazine bonoları, Türk lirası ve döviz cinsinden devlet iç borçlanma senetleri olarak bilinirler. Devletin kısa sürede fon elde etmek için satışa çıkarttığı ürünlerdir. Yatırımcılar bu bonoları alarak hem paralarını korurlar hem de vade sonunda faiz getirisi elde ederler. Hazine bonosu almak için de düzenlenen ihaleleri takip etmeli ve uygun koşulları sağlayarak alım emri vermelisiniz.
Düşük vergi avantajı, risksiz işlem gibi avantajlardan yararlanmanızı sağlarlar. Hisse senetleri gibi aracı kurumlar ve bankalar vasıtasıyla alınıp satılabilirler. Belli bir vadeleri bulunsa da bir gün içinde alım – satım yatırımcıları da bulunmaktadır.
Varantlar
Bir dayanak varlığı, belli bir vade sonunda veya o tarihe kadar alıp satma hakkı veren yatırım araçlarıdır. Bir hak vermesine karşın yatırımcıya sorumluluk yüklememektedir. Bu sayede de yatırımcı vade sonunda yön değiştirebilir ve riskten kaçınabilir.
Riskli yatırım araçları olarak görülen varantlar, aslında borsanın sigorta ürünleridir. Bir dayanak varlığı belli bir fiyattan alma veya satma hakkı vererek, o tarihteki beklenti dışı hareketlerden korunma sağlamaktadır. Yatırımcı almış olduğu hakkı istediği zaman satarak, piyasanın yönüne işlem yapma imkanına sahiptir. Risk ise varanta ödenen prim ile sınırlıdır.
Menkul kıymetleştirilmiş opsiyonlar şeklinde de tanımlanan varantlar, Borsa İstanbul Pay Piyasası Kurumsal Ürünler Pazarı altında işlem görmektedir. Bir seans içinde yatırdığınız tüm parayı kaybedebileceğiniz gibi, katbekat üstünü kazanmanız da mümkündür.
Varantlara konu olan yatırım araçları, döviz, hisse senedi veya bir endeks olabilir. Doğrudan bu enstrümanlara yatırım yapmak yerine beklentilere göre yatırım yapılmaktadır. Kaldıraçlı işlem yapabilme olanağı da sunan varantlar, borsa tarafından belirlenen ve izin verilen piyasa yapıcılar tarafından ihraç edilirler.
Vadeli İşlem Sözleşmeleri
Borsa İstanbul çatısı altında faaliyet gösteren Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda işlem gören yatırım araçlarıdır. Türev araç olarak tanımlanırlar ve belli yatırım araçlarının konu olduğu sözleşmelerdir. Döviz, emtia, pay senedi, borsa endeksi gibi birçok enstrüman bu sözleşmelere konu olmaktadır ve bunlar dayanak varlık olarak anılırlar.
Futures ismiyle de bilinen bu sözleşmeler; sözleşmenin taraflarına, standartlaştırılmış miktar ve kalitedeki bir malı, belirlenen gelecek bir tarihte bugünden üzerinde anlaşılan fiyattan alma veya satma hakkı verirler. Dört ana unsuru bulunur ve bunlar; nitelik, fiyat, miktar, vade şeklinde sıralanır. Bu asgari unsurlar, borsalarda işlem gören vadeli işlem sözleşmeleri için standardize edilmiştir.
VİOP’ta işlem gören vadeli işlem sözleşmeleri; hisse senetleri, döviz, kıymetli maden, emtia, endeks, yabancı endeks, yatırım fonu gibi birçok yatırım aracına dayalı şekilde oluşturulmuşlardır. En yüksek işlem hacimleri ise Dolar/TL ve altın sözleşmelerinde toplanmıştır.
Kripto Paralar
2017 yılının ikinci yarısında gösterdikleri hızlı çıkış ile isimlerinden sıkça bahsettiren kripto paralar, kazançlı yatırım araçları olarak görülmeye başlanmıştır. Dijital para, sanal para, kripto coin gibi birçok isimle anılan bu enstrümanlar, henüz yasal olarak bir piyasa tarafından kabul edilmemişlerdir. Ama ülkemizde yasak olduğunu gösteren bir ibare de bulunmaktadır.
Bitcoin ile hayatımıza giren kripto paralar, dijital ortamda geliştirilen, yazılım uzmanları tarafından yüksek performanslı bilgisayarlar ile üretilen, bir merkez bankasına veya aracı kuruma ihtiyaç duymaksızın transfer edilen alışveriş araçlardır.
İlk olarak 2008 yılında hayatımıza giren bu paralar, günümüzde alternatif yatırım araçları olarak işlem görmektedir. Bitcoin, ethereum, ripple, litecoin gibi 1000’den fazla kripto para bulunmaktadır. Bunların bazıları başarısını kanıtlamıştır ve genellikle bu türlere yatırım yapılmaktadır. Bazı küçük coinler ise henüz tam anlamıyla güven vermemektedir.
Kripto paralar, kendi borsalarında işlem görmektedir ve buralarda açacağınız hesaplar aracılığıyla yatırım yapılmaktadır. Paribu, BTC Türk, Koineks gibi borsalar üzerinden bu paralarla da birikimlerinizi değerlendirme imkanına sahipsiniz.
Gayrimenkuller
En çok tercih edilen yatırımlardan birisi de gayrimenkullerdir. Tarla, arsa, konut ve iş yeri olarak sıralayabileceğimiz gayrimenkuller, kısa veya uzun vadede yatırımcısına kazanç sağlayabilmektedir. Elbette değerlenecek bölgelerde gayrimenkul sahibi olmak son derece önemlidir. Örneğin; zamanla değer kaybetmesi beklenen bir yerden arsa aldığınız zaman, kar etmek yerine zarar edersiniz.
Gayrimenkul yatırımının çeşitli zorlukları da bulunmaktadır. Çeşitli nedenlere bağlı olarak değer kaybı yaşanması söz konusu olabilir. Konutta ise DASK gibi sigortaların yaptırılması belli bir maliyettir. Aynı zamanda yıpranma ve tadilat gibi konuları da göz önünde bulundurmalısınız. Dolayısıyla karınızı hesaplarken bu masrafları da hesaba katmayı ihmal etmemelisiniz.
Gayrimenkul yatırımı için alternatif başka yollar da bulunmaktadır. SPK tarafından düzenlenen gayrimenkul sertifikaları ve borsa kotuna alınarak pay piyasasında işlem gören gayrimenkul yatırım fonları bulunmaktadır. Bunlar da kazançlı enstrümanlar olarak bilinmektedir.
SPK tarafından düzenlenen gayrimenkul sertifikaları; ihraççıların inşa edilecek veya edilmekte olan gayrimenkul projelerinin finansmanında kullanılmak üzere ihraç ettikleri, projenin belirli bağımsız bölümlerini veya bağımsız bölümlerin belli bir alan birimini temsil eden, nominal değeri eşit sermaye piyasası aracıdır. Borsada işlem gören bu sertifikalar, ihraççılarına sermaye piyasası aracılığıyla finansman seçeneği sunmaktadır.
Gayrimenkul yatırım fonu katılma payları ise fon izahnamesinde veya ihraç belgesinde hüküm bulunması kaydıyla SPK tarafından izahnamenin veya ihraç belgesinin onaylanmasını takiben fon kurucusu tarafından yapılacak başvuru üzerine borsa kotuna alınarak pay piyasasında işlem görebilirler.
Vadeli Mevduat Hesapları
Birikimlerin belli bir süreliğine faiz kazanması temeline dayanan vadeli mevduat hesapları, bankalarda açtırılarak faiz getirisi elde edilebilir. En çok tercih edilen yöntemlerden birisidir. Vadeli hesaplara ne kadar getiri sundukları konusunda araştırmalar yaparak, size en avantajlı seçenekleri sunan bankada hesabınızı basitçe açtırabilirsiniz.
Türk lirası veya döviz cinsinden açtırılabilen vadeli mevduat hesaplarında vade süreleri çok çeşitlidir. 1, 3, 6, 12 ve 24 ay gibi seçenekler bulunmaktadır. Bu vadeler için ödenen yıllık faiz oranları ile yatırdığınız paraya yönelik faiz oranları bulunur. Açtırdığınız hesapta anaparanız ve işleyen faiz birlikte çalışmaktadır. Vade sonunda ise hesapta bulunan para tamamen çekilebilir, bir kısmı bırakılabilir veya otomatik olarak vade yenileme talimatı verilerek birikmesi sağlanabilir.
Katılım Hesapları
Bankaya yatırdığınız paradan faiz getirisi elde etmek istemiyorsanız katılım veya katılma olarak anılan hesaplardan açtırabilirsiniz. Katılım bankacılığını destekleyen bankalardan bu hesapları açtırarak, tıpkı vadeli mevduat hesaplarında olduğu gibi paranızı değerlendirebilirsiniz. Katılım hesaplarının vadelilerden farkı, faiz getirisi yerine kar payının bulunmasıdır.
Katılım hesapları, kar – zarar ortaklığı için geliştirilen ve faizsiz bankacılık hizmeti sunan bir hesap türüdür. Bu hesaba yatırılan paralar; ticaret, sanayi ve hizmet sektörünün finansmanında kullanılır. Daha sonra da kar – zarar ortaklığı çerçevesinde getiriler paylaşılır. Getirilerin paylaşılmasına ise kar payı denmektedir.
Ülkemizde birçok banka katılım hesabı ile hizmet vermektedir. Döviz, Türk lirası ve kıymetli madenler üzerine bu hesaplar açılabilmektedir. Açtırılan hesabın türüne göre kay paylaşım oranları değişirken, her bankanın uyguladığı politika bilinmelidir.
Aynı zamanda birikimli katılma hesapları açtırabilir ve küçük birikimlerinizle uzun vadeli yatırımlar yapabilirsiniz. Asgari 3 yıl ve azami 10 yıl gibi vadelerde hesabınızı açtırabilirsiniz. Aylık veya 3 aylık periyotlarda birikimlerinizi değerlendirebilirsiniz.
Yatırım Fonları
Müşterilerden toplanan fonlar karşılığında, hisse senedi, kira sertifikası gibi sermaye piyasası araçlarından ve altın ile diğer kıymetli madenlerden oluşan portföyleri yöneten araçlara, yatırım fonu denir. Yatırımcılar fonun sahip olduğu portföyün bir kısmını temsil eden katılma payını satıl alırlar ve bu şekilde fona katılım sağlarlar.
Normal şartlarda kendiniz bir portföy oluşturmak yerine halihazırda güvenilir ve profesyonel kişilerin oluşturduğu yatırım fonlarıyla işlem yapabilirsiniz. Böylece risk dağılımı sağlanmış bir portföyde paranızı güvenli bir şekilde değerlendirmiş olursunuz.
Yatırım fonları, profesyonel yöneticiler tarafından yönelirler ve sizin yapmanız gereken birçok işi onlar yaparlar. Aynı zamanda riskin dağıtılması konusunda da yatırım fonlarının avantajı büyüktür. Farklı yatırım araçlarıyla işlem yaparak hem gelir artırılır hem de risk minimum düzeyde tutulabilir. Yatırım fonları kolay bir şekilde nakde çevrilebilir olmalarıyla da avantajlıdırlar. Büyük ölçekli yatırım avantajı sunan bu fonlar, vergi avantajı da sağlamaktadır.
Borsa Yatırım Fonları
Bir fon türü olan borsa yatırım fonları (BYF), bir endeksi baz alır ve bunun performansını yatırımcılara yansıtmaya yarar. Melez bir finansal varlık olarak tanımlanır. SPK tarafından, halktan katılma belgeleri karşılığında toplanan paralarla, belge sahipleri hesabına riskin dağıtılması ve diğer inançlı mülkiye esaslarına göre sermaye piyasası araçları, altın ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek amacıyla kurulan mal varlığı tanımı kullanılmaktadır.
BYF’ler, tüzel kişilikleri bulunmayan ve mal varlığı, kurucunun mal varlığından farklı olan araçlardır. Yatırım ortaklığı ve hisse senetlerinin özelliklerini bir araya getirmektedir. Yatırım fonlarına benzer şekilde çeşitlendirilmiş hisse senedi sepetine yatırım yapılmaktadır. Ama yatırım fonlarından farklı araçlardır.
BYF’ler bir hisse senedi gibi işlem görmektedir. Aynı zamanda yüksek likidite ve kolay alım – satım özellikleri ile de hisse senetleri ile benzerdirler. Tek bir enstrüman satın alarak, çeşitli enstrümanlara yatırım yapılmış olunmasıyla da avantajlıdırlar.
Bireysel Emeklilik Sistemi
BES kısa adıyla bildiğimiz bireysel emeklilik sistemi, düzenli birikimler yaparak emekliliğin rahat geçmesi için tasarlanan özel bir emeklilik sistemidir. Gelir elde edilen dönemde sahip olunan hayat standartlarını, emeklilik döneminde de sürdürebilmek ve ihtiyaç duyulan ek harcamaları rahatça yapabilmek için BES iyi bir yatırım şeklidir.
Ülkemizde belli şartlara göre zorunlu hale getirilen BES, belli bir süre birikim yaptıktan sonra devlet katkısıyla birlikte size geri ödenmektedir. Ya da maaş olarak almayı da tercih edebilirsiniz. Hazine, SPK ve Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından denetim altında tutulan bir faaliyet olması da güven vermektedir.
Geleceğe iyi bir yatırım şekli olan BES’e ilişkin fonlar da bulunmaktadır. Bireysel emeklilik sözleşmeleri çerçevesinde çalışanların maaşlarından kesilen katkı paylarının, emeklilik şirketi tarafından yatırıma dönüştürüldüğü fonlardır. Bu şirketler tarafından kurulan ve portföy yönetim şirketleri tarafından uzun vadeli yatırım stratejileri ile yönetilen bu fonlar da iyi birer alternatiftir.
BES yatırım fonları, portföy içeriğine göre sınıflandırılmaktadır. Bunlar; hazine tahvili, hisse senedi, para piyasaları, kıymetli madenler, grup BES fonları olabildiği gibi karma, faiz içermeyen ve standart fonlar olarak da isimlendirilir.
Repo
Yabancı bankaların öncülüğünde kullanılmaya başlanan repo, kısa vadede sabit getiri avantajına sahiptir. Geri alma taahhüdü ile yapılan satış işlemleri şeklinde tanımlanırlar. Kısa vadeli bir menkul kıymetin, belirli bir dönem sonunda ilk satıcısı tarafından geri alınmasını öngören bir işlem türüdür. Bir menkul kıymetin gerçek vadesinin alıcı ve satıcının ihtiyaçlarını karşılaması amacıyla kısaltması en önemli özelliklerindendir.
Repo işlemine konu olan enstrümanlar; devlet tahvili, hazine bonosu, banka garantili bono, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Toplu Konut İdaresi’nce ihraç edilen borçlanma senetleri, borsada işlem gören borçlanma senetleridir. Repo işlemlerinde ise menkul kıymetler müşteriye teslim edilmeden, merkez bankasının bloke hesaplarında veya BIST Takas ve Saklama A.Ş’de depo edilirler. Teslim yerine bir makbuz düzenlenir ve müşteri vade dolduğu zaman makbuzu sayesinde ödemesini alır.
Kısa vadede güvenli bir kazanç sağlamak isteyen yatırımcılar için uygun işlemlerdir. Repo işlemlerinde kısa vadeli faiz geliri elde edilmektedir. Yatırımcı ile banka arasında yapılan anlaşmaya göre işlem gerçekleşir. Özellikle enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde repo, iyi bir getiri sunmaktadır.
Eurobond
Avrovil adıyla da bilinen Eurobondlar, alternatif enstrümanlardandır. Ülkeler dış borçlanma için yüksek işlem hacimli dövizler cinsinden borçlanma senedi ihraç ederler. Eurobond bu enstrümanlardan birisidir. Devlet veya şirketlerin kendi ülkeleri dışında kaynak sağlamaları için geliştirilen ürünlerdir.
Uzun vadeli olan Eurobondlar, uluslararası piyasalarda yabancı para birimleri üzerinden satışa sunulmaktadır. Büyük miktarlı işlemlerde alımı, düşük riskleri ve vergi avantajı ile tercih edilmektedir. Dikkat edilmesi gereken en önemli konu ise değerinin satış işleminin gerçekleştiği gün piyasa değerleri üzerinden hesaplanıp, son faiz ödeme gününden satış işleminin gerçekleştiği güne kadar biriken faizin göz ardı edilmemesi gerektiğidir.
Türkiye’de Eurobondlar; Japon yeni, dolar veya Euro cinsinden borçlandırmaktadır. Cazip enstrümanlardır ve getirilerinin yüksek olması nedeniyle tercih edilirler. Yabancı paranın getirdiği avantajları da beraberinde getiren enstrüman, bankalar tarafından satışa çıkarılmaktadır. Ülkemizde birçok banka üzerinden Eurobond yatırımı yapılabilmektedir.
Opsiyon Sözleşmeleri
İki taraf arasında yapılan ve alıcıya, ödediği belirli bir tutar karşılığında, belli bir vadeye kadar bugünden belirlenen bir fiyat üzerinden opsiyona dayanak teşkil eden bir dayanak varlığı, alma veya satma hakkı veren sözleşmelerdir. Bu özellikleri ile varantlara benzetilirler. Satıcıya ise alıcının bu sözleşmeden doğan hakkını kullanması durumunda sözleşmeye konu olan dayanak varlığı satma veya alma yükümlülüğü getirmektedir.
Ülkemizde Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası aracılığıyla işlem gören opsiyon sözleşmeleri; pay, pay endeks ve Dolar/TL cinsindendir. Opsiyonlar söz konusu üründe yatırımcıya alım veya satım hakkı verirken, bu işlem iki taraf arasında yapılmış bir anlaşmadır.
Kira Sertifikaları
Sukuk ismiyle de bilinen kira sertifikaları, bir varlığa sahip olmayı veya ondan yararlanma hakkını gösteren, yatırımcısına belirli periyotlarda sabit ya da değişken getiri sağlayan, ikincil piyasalarda alım – satıma konu edilebilen faizsiz sermaye piyasası ürünleridir. Varlık Kiralama Anonim Şirketleri (VKŞ) tarafından ihraç edilirler.
VKŞ, kendi nam ve sertifika sahiplerinin hesabına ve yararına, satın almak veya kiralamak suretiyle devralınan varlıkların finansmanını sağlamak için düzenlenen ve sahiplerinin bu varlıklardan elde edilen gelirlerden payları oranında hak sahibi olmalarını sağlayan menkul kıymetler şeklinde de tanımlanmaktadır.
VKŞ tarafından yurt içinde ihraç edilen kira sertifikaları, Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde elektronik ortamda kayden hak sahipleri bazında izlenir. Kira sertifikaları halka arz edilmek suretiyle tahsisli olarak veya nitelikli yatırımcılara satılmak üzere ihraç edilirler.
Bende forexte yatırım yapmaya başlayacağım, şimdilik deneme hesabı açtım bir firmadan, ancak bir soru sormak istiyorum demo hesaplar yanıltıcı mıdır?
Türk milleti olarak altın düştüğü zaman altına abanmaktan ve dolar çıktığı zaman “keşke geçen ay altın yerine dolar alsaydık” demekten başka bir yatırım statejimiz olduğunu düşünmüyorum.
verdiğiniz önemli bilgiler için teşekkürler, ben altın almayı düşünüyorum 4bin TL gibi bir param var, sizce iyi bir yatırım mı şu sıralar?
Muazzam bir makale olmuş, twitter da konunuzu görüp sitenizi ziyaret ettim, diğer köşe yazılarınızı da en kısa sürede okuyacağım.
Merhaba nefis bir derleme olmuş. Yazıyı incelerken içimden keşke bende piyasalara giriş yaparken böyle bilgiler alabilecek bir kaynağım olsaydı diye geçirdim. Makalelerinizin devamını bekliyorum. İyi çalışmalar…
Son zamanlarda okuduğun en kaliteli içeriklerden bir tanesiydi. Sitenizi yeni buldum, bundan sonra sıkça takip edeceğim bir site olacak.
Çok uzun olmasına karşın zevkle okudum içeriğinizi. Aslında biz tamamen kendimizi dövize ve altına şartlamış durumdayız. Birçok kazançlı yatırım aracı bulunmakta bunlar dışında, düşünülmesi gereken bir konu.
Harika bir yazı olmuş sizlere tebrik ederim. Bana göre 2014 senesi genelinde en çok kazandıran DOLAR olacaktır.
Sizce 2014 senesinde en kazançlı yatırım araçları hangileri olacak.
2013 senesinde benim bildiğim kadarıyla gümüş tüm emtiaları sollamıştı.
Ben döviz yatırımlarını şu sıralar hiç sağlıklı bulmuyorum. Makro ekonomik veriler sürekli değişkenlik gösteriyor. Ayrıca ülkemizdeki durumlardan dolayı, bence şu aralar yatırım oldukça riskli.
Son olarak herkesin güvenilir yatırım aracı olarak bildiği altının son dönemlerde güvenini sürekli kaybetmesi insanları yeni enstrümanlara yönlendirdi diye düşünüyorum.