Her yatırımcının hayalidir borsada para kazanmak… İşlerin her zaman yolunda gitmediği de acı gerçeklerden biridir. Evet, borsa piyasası risklidir. Ama bu riski azaltmak, artırmak, yönetmek hatta yaratmak da yatırımcının elindedir.
Borsa öyle bir yerdir ki birikimlerinizi yalnızca doğru adımlar atarak en iyi şekilde değerlendirebilirsiniz. Bunun yanında kayıpla karşılaşma ihtimaliniz her zaman vardır. Piyasaya girerken birtakım riskleri göze almanız gerekir.
Özellikle borsa şirketlerinin cazip fırsatları, piyasada sanki hiç zarar edilmiyormuş gibi düşünmenize sebep olur. Dolayısıyla çoğu yatırımcı borsa bilgisi edinmeden ve deneyim kazanmadan işlemlerini yürütmeye başlar. Riskler ise birçok yatırımcının korkulu rüyasıdır. Aşağıda, borsada para kaybetme riskine ve bu riskin seviyesine dair bilgiler bulacaksınız;
Borsa Piyasasında Para Kaybetme Riski Var mı?
Borsa piyasasına güvenmiş, paranızı buraya yatırmış olabilirsiniz. Muhtemelen kazanmayı iple çekiyorsunuzdur. Şunu bilmelisiniz ki ters giden en ufak bir durum, hayallerinizi suya düşürmeye yeter. Bu durumu dikkate almadan hareket etmek tahmin edersiniz ki size para kaybettirir.
Borsa piyasasında elbette ki para kazanma ihtimalinin bulunduğu gibi kaybetme olasılığı da vardır. Basitçe düşündüğünüzde bu olasılıkların yarı yarıya olduğunu hissedebilirsiniz.
Öncelikle borsa, şans unsurlarının işlediği bir yer ya da bir oyun değildir. Yani, borsada para kaybetme riski elbette vardır ve bunu yönetmek size bağlıdır.
Bu noktada kazanma ve kaybetmenin nelerden etkilendiğini sorguladığınızı duyar gibiyiz. Şunu söyleyebiliriz ki, para kazanıp kaybetmeniz tek bir yoldan geçer: Birikimlerinizi doğru bir şekilde yönetmek! Bunun için bilgi ve deneyimlerinizi belli bir seviyenin üzerine çıkartmalısınız.
Bununla birlikte risk yönetimi de yapmalı, borsa konusunda bilgiler edinmelisiniz. Doğru zamanda doğru yatırım aracını alıp satarak aradaki farkı kar olarak cebinize koyabilirsiniz. Fiyatlarda görülen değişiklikler birçok sebebe bağlanabilir.
Çoğunlukla arz ve talep unsurlarından kaynaklıdır. Dolayısıyla arz ve talep yönünde yaşanan değişmeleri öngörebilir düzeye gelmelisiniz. Bunun için tüm eğitim faaliyetlerinden faydalanmalısınız. Böylece istediğiniz başarıyı elde etmek için nasıl bir yol izlemeniz gerektiğini belirleyebilirsiniz.
Bilindiği gibi borsada fiyatlar birçok nedene bağlı olarak sürekli dalgalanır. Bu durumda bir yatırımcı olarak sizlerin yapması gereken dalgalanmalara hazırlıklı olmak ve bazı durumları önceden tahmin edebilmektir.
Buraya kadar açıkladıklarımız, borsa piyasasında para kaybetme riskinin var olduğunu doğrular nitelikteydi.
Aşağıda, borsa piyasasında para kazanmayı-kaybetmeyi etkileyen faktörleri inceleyeceğiz. Size verdiğimiz önerileri uygulamaya çalışırsanız borsanın aslında sürekli kaybettiren bir piyasa olmadığını göreceksiniz.
Bilgi-Deneyim Seviyesi
Borsada para kaybetmeyi etkileyen faktörlerden biri muhakkak yatırımcının sahip olduğu bilgi ve deneyimdir. Bu piyasada risklerin bir kısmını önleyebilirsiniz. Fakat bu ancak bilgilenmeniz ile mümkündür. Bir süre sonra işlemlerinizde profesyonelleşmeye doğru ilerlersiniz.
Yatırım Yapılan Zaman
Doğru zamanda yatırım yapmak, borsa piyasasının temel kurallarından biridir. Kimse size “Şu zamanda al, şu zamanda sat” şeklinde bir tavsiyede bulunamaz. Çünkü piyasada her zaman aynı şartlar altında işlem yapamazsınız.
Yatırımcının Beklentisi
Her yatırımcı yaptığı işlemden kazanç elde etmeyi bekler ve bunun için çabalar. Fakat herkesin beklentileri birbirinden farklıdır. İşlem hacmi, yatırımcının kim olduğu ve vadeye göre beklentiler farklılaşabilir.
Temelde borsa piyasası mantığı ile ticaret mantığı benzerlik gösterir. Nasıl ki ticaret ortamında ticarete konu olan malın alış fiyatının satış yapılacak fiyattan daha düşük olması gerekiyorsa ve aradaki farktan gelir elde ediyorsanız, aynı mantık borsada da geçerlidir.
Gündem Olayları
Gündemin önemli olayları, borsa piyasasının seyrini etkiler. Devletin önemli isimleri tarafından yapılan bir açıklama, merkez bankalarının kararları, tüm siyasi ve ekonomik gelişmeler yatırımcı hareketlerini etkiler. Bunun yansımaları da borsa piyasasında hissedilir.
Seçilen Yatırım Aracı
Borsa, yatırımcısına çeşitli araçlar sunan bir piyasadır. Her yatırımcı işleminde istediği aracı tercih etmekte özgürdür. Yatırımcı, kendisine uygun olmayan bir araçla birikimlerini değerlendirmeye kalktığında muhtemelen para kaybedecektir.
Uygulanan Stratejiler
Borsa piyasaları belli bir strateji gerektirir ve bunun olup olmaması sizin kazanç-kayıp durumunuzu mutlaka etkiler. Kendi özelliklerini bilen ve ne istediğine karar veren yatırımcılar stratejilerini oluşturmuş sayılırlar.
Bir kez yatırım yapmadan yatırımcı kimliğinize dair bilgi edinmeniz mümkün olmaz. Bu sebeple nasıl bir yol izlemeniz gerektiğini bilmelisiniz. Strateji oluşturmadan borsada para kazanmayı kim başarabilmiş ki siz yapabileceksiniz?
Görüldüğü gibi borsada mutlu son ya da hazin son yaratmak kişinin kendi elinde olabilir. Yukarıda saydığımız faktörleri çoğaltmak mümkündür.
Borsa Piyasasında Para Kaybetme Riski Yüksek mi?
Borsa piyasasında risklerin var olduğundan yukarıda bahsettik. Peki, bu riskler ne kadar yüksek? Aslında bu soruya net bir cevap veremeyiz. Çünkü başta yatırımcı olmak üzere piyasa şartları ve içinde bulunulan durum sabit değildir. Dolayısıyla risk yüksekliği için “duruma göre değişir” diyebiliriz.
Şunu net olarak söyleyebiliriz ki eğer borsada deneyiminiz yoksa para kaybetme riskiniz daha yüksektir. Yani, katlandığınız risk seviyesi piyasa koşullarının yanı sıra biraz da size bağlıdır.
Örneğin; gündemde olaylar yoğun bir şekilde birbiri ardına diziliyorsa, önemli bir siyasi durum yaşanmışsa, terör olayları ya da ülkelerarası ilişkileri sarsacak bir durum söz konusuysa piyasaların bundan etkileneceğini bilmeniz gerekir. Bu dönemlerde yatırım araçlarının hareketleri ani iniş-çıkışlar gösterir.
Kısacası, borsa piyasasında katlanmak zorunda olduğunuz riskler piyasanın durumu ve yatırımcı ile alakalıdır. Tüm şartlarınız olması gerektiği gibi olsa dahi risk her zaman vardır.
Borsa Piyasasında Para Kayıplarını Azaltma Yöntemleri
Borsa piyasasında para kaybetmek, kazanç hayalleri kuran yatırımcıların kabusu haline gelmiştir. Daha önce de belirttiğimiz gibi yaşanan kayıpların büyük kısmı yatırımcı hatalarından kaynaklanır. Yatırımcılar yaptıkları hatalarla yüzleşmek durumunda kalır.
Aslında para kaybetme riskini tamamen ortadan kaldıramasalar da uygulanan bazı yöntemlerle riskler azaltılabilir. İşte, sizlere borsada para kaybetme riskini azaltacak bazı öneriler;
Borsa Eğitimi Alın
Borsayı A’dan Z’ye öğrenmenizi kısa süre içinde bekleyemeyiz. Pek çok ince noktası ve detayı bulunan bu piyasaları öğrenmek, piyasaları anlamak açısından oldukça önemlidir.
En temelden başlayarak seviyenizi artırmanız faydanıza olacaktır. Bunun için eğitim olanakları oldukça fazladır. Dilerseniz, direkt internet üzerinden araştırmalar yapabilir ve yerli-yabancı kaynaklardan faydalanabilirsiniz.
Aracı kurumların eğitimlerinden faydalanabilirsiniz. Eğer eğitimlerin faydalı olmayacağı yönünde bir önyargınız varsa size şunu söylemek isteriz; sade bir anlatımla ekonomi ve finans alanında bilgi sahibi olmayan kişiler dahi borsanın prensiplerini kısa sürede çözmeyi başarmışlardır. Bu sayede hedeflenen getirilere ulaşılmış ve birikimler karlı şekillerde değerlendirilmiştir.
Yatırım Araçlarını Tanıyın
Borsa piyasasında işlem gören yatırım araçlarını bilmeyen bir yatırımcı başta fiyatlar olmak üzere pek çok konuda tahmin yürütemez. Piyasanın geleceği hakkında da bilgi sahibi olmadığı için izleyeceği yolu önceden çizemez.
Hangi yatırım aracının hangi sebeplerden ötürü değerinin düşüp-yükseleceği ancak onları tanımakla mümkündür. O halde yatırımcının yapması gereken öncelikle piyasadan beklentilerinin ne olduğunu belirlemek ve ardından buna uygun yatırım aracını seçmektir.
Yatırım Araçlarının Fiyatlarını Takip Edin
Borsa piyasasında para kaybetme olasılığınızı azaltan en önemli faktörlerden biri, yatırım araçlarının fiyat seviyelerini gerçeğe en yakın olacak şekilde takip etmektir. Bu da yalnızca fiyatları sürekli takip etmekle mümkün olur.
Beklentilerinizi karşılayarak borsadan sizi tatmin edecek getiriler sağlayabilirsiniz. Vaktinizin bir kısmını muhakkak borsaya ayırmalısınız. Piyasanın seyrini ve gündemin gelişen olaylarını takip etmelisiniz. Böylelikle fiyat analizlerini yapabilirsiniz. Uygun gördüğünüz seviyelerden işlemlerinizi yürüterek borsadan para kazanabilirsiniz.
Piyasaları takip etmeyi alışkanlık haline getirerek paranızı en doğru şekilde değerlendirmeniz mümkün olur. Aynı zamanda riskleri de fark eder ve önlemler alarak engelleyebilirsiniz.
Günümüzde borsayı takip edebileceğiniz çok sayıda program ve kaynak bulunmaktadır. Bu sayede yatırım araçlarının kaydettiği değişmelerden anlık olarak haberdar olursunuz.
Yatırımınızı kar getirme olasılığı yüksek olan ürünlere yaptığınızda borsada para kaybetme olasılığınız azalacaktır.
Borsa Tecrübenizi Artırmaya Uğraşın
Piyasadan beklentilerinizi karşılamanın ilk şartı tecrübenizi artırmakla mümkündür. Eğer hiç deneyiminiz yoksa işe ilk olarak sanal hesaplarda yatırım yaparak başlayıp bu şekilde acemiliğinizi atabilirsiniz.
İşleminizin Vadesini Belirleyin
Piyasada yaygın olan işlem türü genellikle uzun vadelidir. Çünkü piyasadaki risklerin zamana yayıldığında daha kolay önlenebildiğine ilişkin bir algı oluşmuştur. Ayrıca uzun vadede getirilerin daha fazla olduğu düşünülmektedir.
Uzun vadeli işlemlerle risklerin verdiği zararları uzun sürede telafi etmeniz mümkün olur. Yine de hiç kayıp yaşamadan kazanmayı beklemeyin.
Yatırım Planınızı Yapın ve Bunu Sık Sık Değiştirmeyin
Sizi borsada para kazanmaya götüren bir başka yol da kendinize bir yatırım planı hazırlamaktır. Tabii sonrasında bu planı aynı şekilde devam ettirebilmek de önemlidir.
Yatırım işlemine kalkışmadan önce izleyeceğinizi adımları tek tek belirlemeli ve uymanız gereken kuralları aklınıza kazımalısınız.
Borsaya “Para Kazanacağım” Düşüncesiyle Girmeyin
Tek amacı borsadan para kazanmak olan bireyler, büyük olasılıkla yaptığı işlemlerde başarılı olamazlar. Bu, yapılan en büyük hatalardan bir tanesidir.
Borsa piyasasının para kazandırma konusunda oldukça başarılı bir piyasa olduğunu çevreden duyan ve deneyimi olmayan biri, buna aldanarak piyasaya giriş yapmaya yönelir. Fakat sanıldığı gibi yalnızca kazanç odaklı çalışan bir sistem olmadığını yaşadığı kaybın ardından görmesi uzun sürmez.
Ani Kararlar Vermeyin
Aceleci davranma konusu özellikle yatırımcının alım-satım emirlerinde söz konusudur. Ani bir gelişmeden etkilenen yatırımcı hiç düşünmeden elindeki yatırım aracını alma veya satma emri verir.
Bu bazen gerekse de pozisyon değiştirmek ya da kapatmak acele kararlar sonucunda gerçekleştirildiğinde olumsuz durumlara yol açabilir.
Ülke Ekonomisini Dikkate Alarak Hareket Edin
Bir ülkenin ekonomisi borsa piyasasını mutlaka etkiler. Bunun için ülkede ne olup bitiyor takip etmeli, yaşanan gelişmeleri dikkate alarak yatırımlarınıza yön vermelisiniz. Örneğin; özellikle dolar olmak üzere kur fiyatları yukarı yönlü seyrediyorsa ülke ekonomisi iyi bir durumda değil demektir. Dolayısıyla bu gibi zamanlarda borsa da iyi olmaz.
İşlem Büyüklüğünü Düşük Tutun
Birikimlerini borsada değerlendirmek isteyen bazı yatırımcılar yüksek lot ile işlem gerçekleştirirler. Bunu yapmalarındaki sebep yüksek hacimli işlemlerin yüksek kazanç sağlayacağı yanılgısına düşmüş olmalarıdır.
Unutmayın ki kaybettiğiniz paranın miktarı yüksek olduğunda kendinizi toparlamanız da fazla zaman alacaktır. Daha sonra yapacağınız işlemlere odaklanamaz ve sürekli kaybettiğinizi düşünerek motivasyonunuzu düşürürsünüz. Dolayısıyla size yatırımlarınızı düşük lot ile yapmanızı öneririz.
Kendinizi Duygusal Olarak Hazırlayın
Borsada yalnızca bilmek ve deneyim kazanmak yeterli olmaz. Bundan sonra gelen en önemli etkenlerin başında yatırımcının psikolojik durumu gelir. Yatırım yapmaya duygusal olarak hazır olmalısınız.
Sizlere hep söylediğimiz gibi, borsada kazanmaya da kaybetmeye de kendinizi hazırlamalısınız. İşlemlerinizi yaparken kendinize kabul edebileceğiniz maksimum zarar noktası belirlemelisiniz.
Pozisyonda ters giden bir durum hissettiğinizde işleminizi o noktada sonlandırmalısınız. Yatırımcılar bunu kendilerine alışkanlık edinmediklerinde fiyatlarda düşüş gördüğünde “Nasıl olsa yükselecek…” düşüncesiyle pozisyonlarını açık bırakıyor. Ardından büyük miktarlı kayıplar yaşayabiliyorlar.
Gerçekçi Olun ve Kendinizi Kandırmayın
Kendinize karşı dürüst olmaya çabalayın. Unutmayın ki çevrenizdeki insanlara bir şekilde gerçek olmayan durumları yansıtabilir, belki de onları inandırabilirsiniz. Fakat kendiniz daima doğruları bildiğiniz için boş yere kendinizi avutmayın. Bu sizi psikolojik açıdan yorar.
Dalgalanmalara Hazırlıklı Olun
Borsada işleme alınan araçlar belli sebeplere bağlı olarak dalgalanmalar gösterir. İşte, sözünü ettiğimiz bu dalgalanmalar borsayı riskli bir piyasa yapar.
Ülke içi ve ülke dışındaki her türlü ekonomik gelişme, bunun yanında doğal afetler ve hatta iklim koşulları dahi borsada dalgalanmalar yaratabilir.
Sabırlı, İstikrarlı ve Prensipli Olun
Borsa piyasasında yatırım yapmak sabır, istikrar ve prensip ister. Bir miktar para kaybetmiş olmanız bundan sonra da kaybedeceğiniz anlamına gelmez. Bu sebeple üzülmemeli ve motivasyonunuzu düşürmemelisiniz.
Duygusal anlamda yaşadığınız çöküntüler piyasadaki yeni fırsatlara kör olmanıza neden olabilir. Dolayısıyla bir sonraki işlemlerinize odaklanmalısınız.
Başkalarından Etkilenmeyin
Hiçbir araştırma yapmayan, öğrenmeye çabalamayan ve tembellik eden kimseler, çevresindeki insanlar ne yapıyorsa onu kopyalar ve aynı şekilde kendi hayatına yapıştırır. Bu hayatın her alanında olduğu gibi borsada da sıkça rastlanan bir durumdur.
Borsa piyasasında risk hakkında daha detaylı bilgilere ulaşmak için ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.
Hatalarınızı Tekrarlamayın
Borsa, her ne kadar hatalara yer vermeyen bir piyasa olsa da kimsenin hata yapmadığı bir yer değildir. Bu piyasaya adım atıp sıfır hatayla çalışmak en azından başlangıçta pek mümkün değildir.
Hatayı neden ve nerede yaptığınızı tespit ederseniz eğer amacınız kazanmaksa bunu tekrarlamazsınız. Yani, aynı hatayı ikinci kez yapmayın ve hatalarınızdan ders çıkarın.
Paranızın Tamamını Yatırıma Ayırmayın
Elinizde avucunuzda ne varsa tamamını borsada yatırıma ayırmayın. Birikimlerinizin en fazla yarısını borsada değerlendirmeye çalışın. Aksi takdirde işleminiz kayıpla sonuçlandığında sahip olduğunuz tüm parayı kaybetmiş olursunuz. Ayrıca yatırım aracınızı seçerken çeşitlilikten faydalanmalı ve tek bir araca yatırım yapmaktan kaçınmalısınız.
Borsada Sürekli Kazanmak Mümkün müdür?
Borsa, doğru adımlar atıldığında para kazandıran bir piyasadır. Elbette kesin kazanacağınıza dair bir iddiayı kimse öne süremez. İçeriğimizin genelinde bahsettiğimiz gibi bazen siz ne yaparsanız yapın elinizde olmayan sebeplerden dolayı paranızı kaybedebilirsiniz.
Kazanma olasılığını artırmak için üzerinize düşen sorumlulukları yerine getirmeniz gerekiyor. Bu piyasada kazançlarınızı sürekli kılmak için yerine getirilmesi gereken birtakım şartlar söz vardır. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz;
- Borsa eğitimi
- Piyasaları izlemek
- Temel ve teknik analiz bilgileri
- Riskleri yönetebilmek ve portföy oluşturmak
- Hedefler doğrultusunda stratejiler belirlemek
Buraya kadar verdiğimiz bilgiler ışığında borsada para kazanmanın, kaybetmenin, risklerin, tecrübelerin ve bazı kuralların var olduğunu gördük. Başarılı bir yatırımcı olma yolunda üzerinize düşenleri yaptığınız sürece borsada para kaybetmekten korkmamalısınız.
