Petrol Düşerse Ne Olur? Fiyatları Nelerden Etkilenir?

Emtia yatırımcılarının ilgiyle takip ettiği petrol fiyatları, çeşitli sebeplere bağlı olarak düşer ya da yükselir. İçeriğimizde, buna neden olan etkenleri ve sonuçlarını inceledik.

Dünyaca en önemli enerji kaynağımız olan petrol, ekonomik açıdan büyük rolü olan bir emtiadır. Alternatifinin olmaması ve nadir bulunması onu iyi bir yatırım aracı yapmakla kalmamış, fiyatlarındaki değişimler sektörler ve ekonomiler üzerinde etki yaratmıştır.

Geçtiğimiz yıllarda fiyatlarında görülen bazı sert düşüşler, büyük yankı uyandırıp ekonomistlerin değerlendirmelerine konu olmuştur. Özellikle birikimlerini bu emtia üzerinde değerlendirmek isteyenler, meydana gelen fiyat değişimlerini yakından takip eder.

Değerinde düşüş olduğunda bu enstrümanı portföyüne eklemekten çekinen yatırımcılar, değerinde yükseliş görüldüğünde tam tersi şekilde hareket eder. Yani meydana gelen değişimlere göre pozisyon alır. Aşağıda, petrol düşerse ne olur ve fiyatlar nelerden etkilenir gibi konuları ele aldık.

Petrol Fiyatları Düştüğünde Ne Olur?

Dünya enerji ihtiyacının %40’ından fazlasını karşılayan petrol, endüstrilerde hem yakıt hem de hammadde olarak kullanılmaktadır. Bu temel enerji kaynağı, oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olmasıyla günden güne önemini artırmaktadır.

Tıpkı suyun olmadığı bir yaşam düşünülemediği gibi bu emtianın olmadığı bir yaşamı da düşünmek söz konusu olamaz. Ayrıca petrol ticaretinin her geçen gün daha çok tercih edilmesiyle ticari önemi de artmış, hatta yatırımların vazgeçilmezi olmuştur. Öyle ki dünyada en çok ticareti yapılan ürünler arasında başı çekmektedir.

Bu kaynağın fiyatlarında görülen büyük düşüşlerden biri, bildiğiniz gibi 2014 yılının Haziran ayında meydana gelen değer kaybı olmuştur. Aylar boyu gösterdiği kötü performans ile büyük bir değer kaybeden siyah altın, o dönemlerde yatırımcıların güvenini de sarsmıştır.

Meydana gelen %50’ye yakın düşüş, bazı ekonomistlere göre olması gereken ve faydalı bir durum olarak değerlendirilmiştir. Fakat bazıları ise düşüşlerin devam etmesi durumunda, tüm dünya açısından büyük mali krizler görülebileceği konusunda uyarmıştır.

Fiyatlarda yaşanan düşüşler nedeniyle yatırımcıların petrol yatırımında aldığı pozisyonlarda değişiklikler meydana gelmiş, birçoğu elindekini elden çıkarmaya yönelmiştir. Bu durumdan çıkarılacak sonuç, fiyatların düşmesiyle birlikte yatırımcı hareketlerinin buna göre değiştiğidir.

O yıllarda, OPEC’in pazar payından vazgeçmeye yanaşmaması ve ABD’nin kaya gazı petrolü üretimini azaltmayı istememesi gibi nedenlerle fiyatlar bir süre daha düşüş eğiliminde seyretmiştir. Bu durum ilk başta Venezuela gibi ekonomisi petrolden destek alıp bir kriz içinde olan ülkeler için olumsuz bir durum olmuştur.

Ekonomisi çökmek üzere olan Venezuela, OPEC’in üretimde kısıtlamaya gitmesi için 2014 yılının Kasım ayında bir toplantı talep etmiş; ama toplantıdan olumlu bir sonuç çıkmamıştır.

Bahsettiğimiz dönemde 115 dolar seviyelerinden 6 ayda 63,43 dolar seviyelerine daha sonra da 40 dolarlara inen fiyatlar, aslında her ülke için farklı gelişme ve değişikliklerin habercisi olmuştur. 2015 yılına ilişkin petrol fiyat tahminleri arasında 20 dolar seviyeleri bile yer almıştır.

OPEC ise bu seviyeler görülse bile üretimi değiştirmeyeceğini kaydetmiş, bu durum ülkemiz açısından başta akaryakıt fiyatlarının düşmesini sağladığı için sevindirici bir haber olarak karşılanmıştır. Buradan hareketle fiyatların düşmesiyle akaryakıt ve ulaşım maliyetlerinin azalacağı sonucuna ulaşılabilir.

Aynı zamanda enerji açısından dışa bağımlılığımız da fiyatlardaki düşüş sayesinde azalmıştır. Buradan hareketle, düşüşlerin hem enerji borcu hem de cari açık açısından faydalı olabileceği şeklinde görüşler ortaya çıkmıştır.

Tüm bunlarla birlikte bu emtianın fiyatlarının yükseldiği veya düşüş gösterdiği dönemler, Türkiye ekonomisi adına gelişmeler incelendiğinde pek de olumlu olarak değerlendirilmemektedir. Örneğin, fiyatlar düşüş eğilimindeyken Türkiye ekonomisinin genellikle daraldığına şahit olunmuştur.

Yükseliş gösterdiği dönemlerde ise üretimin arttığı ve büyümenin hızlandığı bilinmektedir. Aynı şekilde değer bazında yaşanan düşüş, küresel ekonomik büyüme beklentilerinin de düşmesine neden olmaktadır. Bu da dünya ekonomisi adına son derece olumsuz bir durumdur.

Son olarak, beklenmedik bir anda meydana gelen değer kayıpları, piyasalarda şaşkınlık yaratır. Kıt bulunan bu kaynak, bazı ülkeler tarafından ihraç edilirken, bazıları ise ithalat gerçekleştirir. Dolayısıyla fiyatların düşmesi ya da yükselmesi bu ülkeler açısından farklı sonuçlar doğuracaktır.

Örneğin, bu kaynakta fazlasıyla dışa bağımlı olan petrol ithalatçısı ülkeler, fiyatlar düştüğünde reel milli gelirini artıracaktır. Çünkü bu kaynağa sahip olmak için daha fazla bütçe ayırmak gerekecektir. İhracatçı ülkeler açısından ise fiyatlardaki düşüş olumsuz bir gelişme olarak değerlendirilebilir.

Petrol Fiyatları Nelerden Etkilenir?

Siyah altın olarak bilinen bu emtianın genel anlamda fiyatlarında düzensiz bir azalış veya artışa rastlanmamaktadır. Fakat böyle bir durumun yaşanması da endüstrilerin ve dünya ekonomisinin büyük derecede zarar görmesi anlamına gelir. Bu nedenle değerinde kaydettiği değişimler önemli bir ekonomik ölçüt olarak görülür ve yakından takip edilir.

Petrol fiyatlarının hangi faktörlerden etkilendiğini anlayabilmek ve yorumlayabilmek için arz ve talep unsurlarının bilinmesi gerekmektedir. (Konu hakkında bilgi almak için “Arz ve Talep Kanunu” başlıklı yazımızı inceleyin.)

Günümüzde meydana gelen düşüşlerin esas nedeni; talepten fazla arz olması yani petrol üretiminin hızlı olmasına rağmen talebin azalmasıdır. Üretimde herhangi bir kısıtlamaya gidilmediğinde ve talepte düşüş görüldüğü sürece arz fazlası ortaya çıkar. Bu durumda fiyatlar geriler.

Örneğin, 2019 yılının sonlarında ortaya çıkan ve kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını, bu emtiada aşırı arz ve beraberinde gelen talep azlığı nedeniyle fiyatlarda rekor düşüşlere neden olmuştu.

Küresel ekonomide büyük yankı uyandıran bu durum, üretimde kısıntıya gidilmesiyle sonuçlanmıştı. Bu örnekte de görüldüğü üzere küresel ya da bölgesel anlamda etki yaratan bir durum, arz ve talebi dolayısıyla da fiyatları etkileyebilmektedir.

İşte, dünya üzerinde gerçekleşen petrol arzını etkileyen faktörler;

Ülkelerin Stratejik Petrol Rezervleri

Dünyada bu emtianın rezervi konusunda ilk sırada yer alan Suudi Arabistan, özellikle 2013 yılından bu yana kaynak zenginliği ile gündeme gelen Venezuela ile yarışmaktadır.

Rezerv bakımından iyi durumda olan ülkeler, yatırım anlamında planlı davrandığı müddetçe üretim de öngörülen derecede artacaktır. Burada stratejik olmak da büyük önem taşır.

Arz bakımından oldukça önemli olan rezerv durumu, küresel enerji ihtiyacındaki artışla daha da önemli hale geliyor. Taleplerde gözlenen artış ise fiyatların yukarı yönlü seyretmesine neden oluyor.

Büyük Petrol Şirketlerinin Yatırım Politikaları

OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), ABD (Amerika Birleşik Devletleri) gibi petrol açısından büyük öneme sahip ülke ve kurumların stratejileri ve politikaları, arz bakımından büyük önem taşıyan faktörlerdir.

Örneğin, petrol bakımından zengin ülkeleri bünyesinde barındıran OPEC, fiyatlardaki kontrolsüz iniş ve çıkışların önüne geçerek istikrarı sağlamaya çalışır. Yani, dengeleyici bir politika izler. Dolayısıyla bu kuruluşun kararları emtianın fiyatları üzerinde direkt etki yaratmaktadır.

Politikaları yalnızca tek taraflı düşünmemek gerekir. Öyle ki bu emtianın fiyatlarında görülen düşüşler sektörde faaliyet gösteren şirketlerin bilanço rakamlarına yansımaktadır.

Ayrıca sektördeki firmaların aldığı kararlar ya da uyguladığı politikalar hem fiyatlara hem de küresel petrol piyasasına etki etmektedir.

Petrol Üreticilerinin Stok Miktarları

Venezuela, Suudi Arabistan, Kanada, İran, Irak, Rusya sahip oldukları petrol rezervi bakımından adından söz ettiren ülkelerdir. Dolayısıyla yaptıkları üretimle de dünya ihtiyacının önemli kısmını karşıladıkları söylenebilir. Ayrıca bu ülkeler diğer ülkelerin ekonomik durumlarını da etkileyebilme potansiyeline sahiptir.

Söz konusu emtianın fiyatlarındaki gelişmeler, büyük ölçüde üretilen miktara bağlıdır. Üretim ne kadar fazla olursa arz anlamında o kadar az sıkıntı çekilecektir. Fakat aşırı arz fazlası olup talebin düştüğü durumlarda ise fiyatların düşük seyrettiği görülür.

Üretim ve Taşıma Gibi Maliyetler

Küresel arzı etkileyen faktörlerin başında üretim ve taşımadan kaynaklı maliyetler gösterilmektedir.

Üretim konusunda önemli rol oynayıp bu kaynağa sahiplik bakımından oldukça zengin olan ülkeler, yine de birtakım maliyetlere katlanır. Çünkü bulunması ve çıkarılması zor olan petrol, şirketlere üretim ve taşımadan kaynaklanan pek çok maliyet yükler.

Üretimin gereğinden fazla maliyetli olması, arz anlamında bazı sorunlara yol açabilir. Bu da haliyle üretimi, dolayısıyla fiyatları etkiler. Fakat petrolün yatağından çıkarılma maliyetinin ise dünyanın her yerinde farklı olduğu konusunda bazı fikirler mevcuttur.

Mevsim Koşulları

Değerli emtianın arzını etkileyen unsurlardan bir diğeri olan mevsimsel koşullar, kaynağın üretimi ve tüketimini etkileyebilir.

Örneğin, bu kaynağın üretimi ve çıkarılması kış aylarında daha zordur. Dolayısıyla arzda düşüş yaşanabilir.

Yine kış mevsiminde artan ısınma ihtiyacı, beraberinde kaynağın dönüşümlü kullanılmasıyla alakalı olan doğalgaz ihtiyacının artması da talep durumu üzerinde değişiklik yaratmaktadır.

Petrol arzını etkileyen faktörler fiyatların oluşumu üzerinde direkt etki etmektedir.

Arz dışında talep yönünde değişiklik yaratarak fiyatları etkileyen faktörler ise şöyle açıklanabilir;

Ülkelerin Ekonomik ve Siyasi Gelişmeleri

Özellikle bu emtiada söz sahibi olan ülkelerin ekonomik ve siyasi anlamda kaydettiği değişimler, talepleri doğrudan etkiler. Ekonominin içinde bulunduğu durum, buna yönelik merkez bankalarının oluşturduğu para politikaları da fiyatlar üzerinde etkilidir.

Neticede ekonomiyi yönlendirebilecek kadar güçlü bir potansiyeli bulunan bu emtiaların değeri siyasi ve politik her türlü gelişmeye duyarlıdır. Dolayısıyla bu araca yatırım yapanların olan bitenleri pür dikkat izlemeleri önerilir.

Açıklanan Makroekonomik Veriler

Ekonominin gidişatı için önemli bir gösterge olan makroekonomik veriler, belli dönemlerde açıklanarak piyasaya adeta yön verir. Bu durumda petroldeki fiyat değişimlerini de etkilediği rahatlıkla söylenebilir.

Ekonomi ve finans gündemine dair güncel olayların takip edilmesi, emtianın olası fiyat hareketlerini önceden tahmin edebilmede kolaylık sağlayacaktır. Açıklanan büyüme verileri, istihdam rakamları, perakende satış verileri bu göstergelerden bazıları olabilir.

Ülkeler Arasında Yaşanan Anlaşmazlıklar, Siyasi Karmaşalar ve Savaş

Çok geniş bir endüstriyel alana hakim olan bu emtia, ülkeler arası ilişkilerden de büyük oranda etkiler. Örneğin, iki ülke arasında yaşanan herhangi bir anlaşmazlık durumunda piyasalardaki karamsarlık fiyatlar üzerine etki edecektir.

Siyasi durumlar ile neredeyse bir bütün olan ekonomi, bu anlamda yaşanacak her türlü olay ve durumdan bir şekilde etkilenecektir. Ayrıca dünyanın en büyük ekonomilerine sahip ülkelerinin merkez bankalarının aldığı kararlar da emtianın talebini etkileyen faktörler arasındadır.

Petrol ticareti yapan yatırımcıların, fiyatlar üzerinde etkili olan faktörleri bilmesi, piyasa takibini gerçekleştirmesi ve yorumlayabilmesi oldukça önemlidir. Aynı zamanda etkili bir piyasa takibi, diğer yatırım araçları hakkında da bilgi edinilmesi anlamına gelir. Çünkü söz konusu kaynak, diğer birçok endüstri üzerindeki büyük etkiye sahiptir.

Finans piyasalarında tıpkı altın gibi petrol de Amerikan doları üzerinden işlem görmektedir. Dolar ile arasında ters orantılı bir ilişkinin de söz konusu olduğu bilinir. Ayrıca bazı araştırmalar fiyatların spekülatif etkenlerden de etkilendiğini göstermektedir.

Petrol Yatırımı Düşerken de Kazandırır mı?

Emtianın fiyatlarında yaşanan düşüşlerin ardından yatırımcıların pozisyonlarında azalış olduğu biliniyor. Fiyatlardaki düşüşler yatırımcıları endişelendiriyor ve vadeli kontratlarda da kapatılan pozisyonlar olduğu gözleniyor. Bu durumda da, petrole yatırım yapmak kazandırır mı, alım yapmak mantıklı mı https://borsanasiloynanir.co/petrol-almak-mantikli-mi-duser-mi-yukselir-mi/ gibi sorular, birçok yatırımcı tarafından merak konusu olmuştur.

Bu soruya verilecek en doğru cevap ise bilgi ve deneyimleriniz ile forex piyasasının çift yönlü işlem özelliğinden faydalanarak fiyatların her iki yönünden de kazanabilirsiniz, olacaktır.

Forexin çift yönlü işlem özelliği sayesinde fiyatlar düşerken de yükselirken de kazanç elde edebilirsiniz. Fiyatlar yükselirken alım yönünde işlem yapılır ve değer kazandıktan sonra satılarak kar elde edilmiş olur.

Fiyatlar düşerken ise satış yönünde işlem yapılır ve satış işlemi gerçekleştirir. Bu işleme açığa satış denilmektedir ve elinizde enstrüman olmasına gerek kalmadan satış yapmanızı mümkün kılar.

Piyasalarda Amerikan doları üzerinden işlem gören bu emtiada alım yapılırken petrol alınır, dolar satılır; satış yapılırken ise tam tersi gerçekleşir. Bu işlem sonucunda da kar edilmiş olur.

Forexin sunmuş olduğu olanaklar sayesinde bu araca yatırım yapmak günümüzde çok daha kolaydır. Forex şirketlerinden ücretsiz olarak nasıl yatırım yapıldığı hakkında eğitim alabilir ve bu sayede kendinizi geliştirerek kazançlı yatırımlar için stratejiler geliştirebilirsiniz.

Borsaların kısıtlı seans saatlerinde işlem yapmak ve gürültülü seans salonlarında vakit geçirmek yerine internet bağlantılı bir bilgisayar yardımıyla hafta sonları hariç haftanın 5 günü 24 saat boyunca istenen yerde ve zamanda bu emtiaya yatırım yapılabilir.

Kaldıraç sistemi, limitli risk, işlem kolaylığı ve fiyatların tahmin edilebilirliğinin yüksek olması gibi daha birçok özelliği ile forex piyasası, diğer finans piyasalarına göre çok daha yüksek kazançlar sağlayabilmektedir.

Forexte petrolün varil fiyatı üzerinden işlemler yapılır ve karşılığı Amerikan doları cinsinden hesaplanır. Küçük bir miktar ile burada yatırım yapmaya başlayabilir ve kaldıraç sistemi ile diğer özelliklerin etkisi sayesinde kısa sürede yüksek kazançlar elde edebilirsiniz.

Petrol yatırımı hakkında daha fazla bilgi almak için ilgili içeriğimize göz atabilirsiniz.

Petroldeki Düşüşler Önceden Tahmin Edilebilir mi?

Finans piyasalarında yatırım yapmanın temel mantığı, seçilen enstrümandaki fiyat değişimlerini önceden doğru tahmin edebilme esasına dayanır. Tahmin doğru çıktığı ölçüde yatırımcı para kazanır ya da kaybeder.

Fiyat hareketlerini önceden tahmin etmek imkansız değildir. Yatırımcılar edindikleri bilgi ve kazandıkları deneyimlerle fiyatların ne yönde hareket edeceğini öngörebilir. Bu konuda özellikle uzman ekonomistlerin görüşleri dikkate alınabilir.

Ayrıca mevcut duruma bakılarak fiyat hareketlerinin kalıcı mı yoksa kısa süreli mi olduğu da tahmin edilebilir. Piyasalardaki hareketlilik ekonomilerin durumuna, siyasi gelişmelere ve yatırımcı hareketlerine bağlı olmakla birlikte her biri ayrı ayrı değerlendirilmelidir.