Borsada işlem gören hisse senetleri çeşitli finansal oranlarla incelenebilir. Gösterdiği performans, kârlılığı ve risk oranları gibi yatırımcıların merak ettiği bilgiler bu oranlarla elde edilebilir. Varlık devir hızı da bu oranlardan birisidir.
Hisselerin borsadaki performansı hakkında önemli bilgiler veren bu oran, şirketin varlıklarını kullanma yeteneğini gösterir. Buna bağlı olarak da hisselerin performansının yüksek mi, yoksa düşük mü olduğunu gösterir.
Şimdi varlık devir oranı hakkında önemli bilgilere geçelim:
Varlık Devir Hızı Nedir?
Bir şirketin satışlarının veya gelirlerinin değerini, varlıklarının değerine göre ölçen oran, varlık devir hızı olarak anılır. Ayrıca şirketin gelir elde etmek için varlıklarını kullanma verimliliğinin bir göstergesidir.
Aktif devir hızı olarak da anılan bu oran ne kadar yüksekse şirketin varlıklarından gelir elde etmesi de o kadar verimli demektir. Eğer düşükse satış yapmak için varlıklarını verimli bir şekilde kullanamadığı anlaşılır.
Borsa İstanbul’da hisselerin nasıl bir performans gösterdiği; fiyat/kazanç oranı ve varlık devir hızı ile incelenmektedir. Şirketin ne kadar etkin çalıştığının ölçütüdür.
Mantık ise şu şekildedir; bir şirket ne kadar iş yapıyorsa o kadar iyidir. Çünkü bu durum kâr etme potansiyelini artırır.
Bu şekilde hareket eden şirketin kâr marjında %1 oranında iyileşme görüldüğü zaman, özsermaye kârlılığı %5 ila %10 oranında yukarı taşınabilir. Dolayısıyla bir yatırımcı için önemli bir oran olarak incelenmelidir.
Varlık Devir Hızı Nasıl Hesaplanır?
Bu oran, bir şirketin sahip olduğu varlıkların her bir birimi için toplam geliri hesaplamaktadır. Bunun için de toplam gelirin incelenen dönem için ortalama varlıklarına bölünmesi yeterlidir.
Formülden anlaşılacağı üzere, şirketin cirosunu artırması varlık devir hızını artıracaktır. Aynı şekilde şirketin bilançosunun küçülmesi de oranı artırıcı etki yapar.
Bir şirketin cirosu toplam varlıklarına göre düşükse varlık devir hızı düşük olacaktır. Bu durum atıl duran varlıklara işaret edebilir. Aynı şekilde bu varlıklar etkin bir şekilde değerlendirilemiyor demektir. Sonuçta büyük bir bilanço tutuluyorsa etkin bir şekilde kullanılmalıdır.
Bu oranı hesaplamak için bilmeniz gereken birkaç genel kural vardır. Bunlardan birincisi, bir şirketin varlıklarını kullanmadaki etkinliği ölçtüğüdür. Rakam ne kadar yüksekse o kadar iyidir. Ancak işletmeyi sektörüyle karşılaştırmak gerekir.
Farklı sektörlerin farklı gelenekleri, ekonomileri, pazar güçleri ve ihtiyaçları olduğu işletmenin varlık devir hızı hesaplanırken göz önünde bulundurulmalıdır. Bir bakkal ile ağır inşaat ekipmanları üreten işletmenin cirosu aynı olmayacaktır. Bakkalın cirosu, diğer şirketten daha hızlı olacaktır.
İkinci kural ise bir şirketin varlık cirosu ne kadar yüksekse kâr marjları o kadar düşük olma eğilimindedir. Çünkü birçok işletme hızlı büyüme ve ölçek ekonomileri ile sonuçlanabilecek düşük marjlı, yüksek hacimli bir yaklaşım benimsemiştir.
Üçüncü kural, yönetimin varlık cirosunu kasıtlı olarak düşürdüğü özel durumlar olabilir. Çünkü bir şirketin ürünlerinin değerinin düşük olduğuna inanılabilir. Aynı şekilde piyasa yöneticilerin o sırada satışın dezavantajlı olduğunu düşünmesine neden olan faktörler vardır.
Dolayısıyla varlık devir hızını hesaplamakla işiniz bitmiyor. Birçok yönden araştırma yapmanız doğru kararlar almak için önemlidir.
Varlık Devir Hızı Nasıl Yorumlanır?
Aktif devir hızı, yukarıda anlattığımız kurallara göre değişiklik gösterir. Ayrıca şirketin toplam varlıklarını yılda kaç defa döndürdüğü şeklinde de yorumlanır.
Oranı 1,5 olan bir şirket makul derecede iş yapıyor demektir. 2 ve üzerindeki değerler ise oldukça iyi bir şirkete işaret eder.
Oranın yüksek olduğu şirketler genellikle üretim yapmayan, sattığı ürüne pek katma değer katmayan ve düşük kâr marjıyla çalışan sektörlerden çıkmaktadır. Hem oranı yüksek hem de yüksek kâr marjı olan şirketler, uzun vadeli yatırımcı için en kıymetli olanlardır.
Genellikle yıllık olarak hesaplanan oran, belli sektörlerde yüksek olma eğilimindedir. Perakende ve tüketici temel ürünleri bunlardandır. Bunlar küçük varlık tabanlarına rağmen yüksek satış hacmine sahiptir.
Kamu hizmetleri ve gayrimenkul gibi sektörlerde faaliyet gösteren şirketler ise büyük varlık tabanına rağmen düşük varlık devir hızına sahiptir.
Varlık devir hızı, farklı sektörlerde büyük ölçüde değişiklik gösterebilir. Bir perakende şirketi ile telekomünikasyon şirketinin varlık devir oranlarını karşılaştırmak çok verimli olmayacaktır. Bu nedenle karşılaştırmaları yalnızca aynı sektörlerdeki farklı şirketler için yapmak gerektiğini unutmayın.
Kaynaklar:
