VİOP İşlem Örnekleri: Resimli Anlatımlarla Piyasaya İlk Adım

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda yapılan işlemler spot piyasadan farklı olduğu için kafa karıştırmaktadır. Bu nedenle sizlere VİOP işlem örnekleri paylaştık.

VİOP, şu an ülkemizde en cazip koşulların bulunduğu piyasadır. Gerek sözleşmelerin getirdiği avantajlar gerekse işlem özellikleri, piyasayı birikimlerini değerlendirmek isteyen kişileri cezbetmektedir. Ama işlemlerin vadeli yapılıyor olması, biraz kafa karışıklığına neden olmaktadır. Bugünden, gelecek fiyatları üzerine yatırım yapmak fikri, henüz ülkemiz yatırımcıları için pek bir anlam ifade etmemektedir.

Vadeli işlemlere karşı bir ön yargı olmasına karşın, piyasanın sunduğu avantajlar herkese cazip gelecektir. En basitinden, sözleşmeler sayesinde daha az para ile daha yüksek bir kar imkanı bulunmaktadır. Peki, ama bu işlemleri nasıl yapacaksınız? İşte tam da bu nedenle sizlere bu yazıyı hazırladık. VİOP işlemleri nasıl yapılır konusunda kısaca örnek vermiştik. Şimdi bu konuya detaylı bir şekilde ele alacağız.

İşte VİOP’a ilk aldım olarak vadeli işlem örnekleri sizlerle:

Vadeli İşlem Sözleşmeleri için Örnekler

VİOP’ta en çok karıştırılan konu olan uzun ve kısa pozisyon konusuna, kısaca değindikten sonra örneklere geçelim. VİOP’ta uzun pozisyon (long) demek, alım yapmak demektir. Yani fiyatların yükseleceğini düşünerek yapılan işlemdir. Kısa pozisyon ise (short) satım yapmaktır. Yani gelecekte fiyatın düşeceğini düşünerek yaptığınız işlemdir.

Uzun ve kısa pozisyon terimlerini anladığımıza göre en basit şekilleriyle örneklerimize geçelim:

Uzun Pozisyon Yapma

Diyelim ki BIST 30 Yakın Vade Endeksi sözleşmesinin 95.000 seviyesinde ve siz bu fiyatın Ekim ayında yükseleceğini düşünüyorsunuz. Fiyatın yükseleceğini düşündüğünüz için yapacağınız işlem uzun pozisyon yani alım yapmak olacaktır. Şu anki güncel başlangıç teminatı olan 1025 TL’dir ve siz de bu kadarlık bir işlem yapacaksınız.

Şematik olarak bu durumu şu şekilde gösterelim:

Beklentiniz dahilinde BIST 30 sözleşmesinin Ekim ayında 97.000 seviyesine ulaştığını varsayalım. Bu durumda elde edeceğiniz kar/zarar oranı şu şekilde hesaplanır:

Sonuç olarak; beklentinizin doğru çıktığı bu işlemden yaklaşık olarak % 19,50 oranında kar etmiş oldunuz.

İkinci senaryomuzda ise beklentinizin yanlış çıkması durumuna göz atalım. Siz sözleşmenin değer kazanacağını düşünürken diyelim ki 94.000 seviyesine geriledi. Bu durumda zarar oranı şu şekilde olacaktır:

Sonuç olarak; beklentinizin yanlış çıktığı bu işlemden % -9,75 oranında bir zararınız oluşmaktadır.

Kısa Pozisyon Yapma

Fiyatın düşeceğini öngörerek yapacağınız kısa pozisyon işlemini, Dolar/TL sözleşmesi üzerinden örneklendirelim. Sözleşme fiyatının 3,6500 olduğunu ve Ekim ayında bu seviyeden değer kaybı yaşanacağını öngörüyorsunuz. Bu nedenle de kısa pozisyon alacaksınız. Şu anki güncel başlangıç teminatı olan 180 TL ile işlem yapacağınızı düşünelim.

Şematik olarak bu durumu şu şekilde gösterelim:

Düşüş beklentiniz dahilinde Dolar/TL sözleşmesinin Ekim ayında 3,6000 seviyesine gerilediğini varsayalım. Bu durumda elde edeceğiniz kar/zarar oranı şu şekilde hesaplanır:

Dolar/TL sözleşmesinin değer kaybedeceğini doğru bir şekilde öngörerek yaptığınız işlemden, % 27,77 oranında bir karla işlemden ayrılmış olursunuz.

İkinci senaryomuzda ise beklentinizin yanlış çıktığını varsayalım. Ekim ayında sözleşmenin 3,6800 seviyesine yükseldiğini düşünelim. Bu durumda zararınız:

Sonuç olarak; beklentinizin yanlış çıkması durumunda % 16,66 oranında bir zarar gerçekleşmektedir.

Fiziki Teslimatlı Uzun Pozisyon Yapma

Vadeli işlem sözleşmelerinde uzlaşma şekli, fiziki teslimat olarak belirlenmiştir. Vadenin son işlem gününde pozisyonun kapatılmaması durumunda fiziki teslimata gidilmektedir. T+1 gününde sözleşme büyüklüğü kadar pay, hesaba geçmektedir. Aynı gün bu hisseler, pay piyasasında satılmakta ve T+3 gününde takas yükümlüğü tamamlanmaktadır.

Fiziki teslimatlı uzun pozisyon yapma işlemini şu şekilde örnekleyebiliriz:

Diyelim ki Akbank sözleşmesi, 8,50 seviyesinde ve siz değer kazanacağını düşünüyorsunuz. Şu anki güncel başlangıç teminatı olan 100 TL ile işlem yapacaksınız.

Şematik olarak bu durumu şu şekilde gösterelim:

Yükseliş beklentinize göre AKBNK sözleşmesinin 9,00 liradan kapandığını düşünelim. Bu durumda kar/zarar durumunu hesaplayalım:

Elinize geçecek miktar, fiziki teslimat işlemi ile belirlenmiş olacaktır. T+1 gününde 100 adet AKBNK hissesi hesaba geçer ve pay piyasasında satıldıktan sonra işlem tamamlanır. T+3 gününde takas yükümlülüğünün yerine getirilmesi ile kazancınız elinize geçecektir.

EUR/USD Çapraz Kur Sözleşmesi ile Uzun Pozisyon

Şimdi EUR/USD çapraz kur sözleşmesi üzerinden uzun pozisyon işlemini örnekleyelim. 60 dolarlık başlangıç teminatı ile 1 lot 1,1050 dolar seviyesinden uzun pozisyon açtığınızı düşünelim. Pozisyonu açtığınızda USD/TRY kurunun spot piyasada 3,5015 olduğunu varsayalım.

Yukarıda anlattığım durumları şematize etmek gerekirse;

Sizin ise 20 günlük bir işlem yapıp pozisyonu 1,1150 seviyesinden kapattığınızı düşünelim. Kapanışta ise USD/TRY kurunun 3,5110 olduğunu varsayalım. Ek olarak TCMB gecelik faizinin de 10,75 seviyesinde olduğunu ele alalım.

Bu durumu da şematize edelim:

Bu durumda kar/zarar hesabı yapalım:

Çapraz kur üzerinden işlem yapıldığı için kotasyon dolar üzerinden verilir. Ama teminat ve kar/zarar hesapları TL üzerinden yapılır. Bu nedenle de USD/TRY kuru üzerinden pozisyon büyüklüğü hesaplanmalıdır.

Buna ek olarak nema gelir hesabı da yapılmalıdır. Örneğimize göre 1 lot EUR/USD sözleşmesinde alım sırasında yatırımcının hesabında en az 60 dolar (60*3,5015 TL = 211 TL) bulunması gerekmektedir. Bu tutar üzerinden de nema geliri elde edilmektedir. Bu durum da VİOP’un artı yönlerinden birisi olarak gösterilebilir.

Nema hesabı şu şekilde yapılır:

Sonuç olarak toplam getirisi ise pozisyon karı ve nemanın toplanmasıyla bulunuyor. 238 + 1,242 hesabından 239,242 lira gelir elde etmiş olacaksınız.

Opsiyon Sözleşmesi için İşlem Örnekleri

VİOP’ta vadeli işlem sözleşmelerinin dışında opsiyon sözleşmeleri de bulunmaktadır. Bu sözleşmeler, vadeli sözleşmelerden farklı özelliklere sahiptir. Mesela opsiyon sözleşmelerinde uzun ve kısa pozisyon yerini call (alım) ve put (satım) opsiyonlarına bırakmaktadır. Bu durumu en iyi örneklerle anlatabiliriz.

Diyelim ki Garanti opsiyon sözleşmesi ile işlem yapacaksınız. Fiyatın yükseleceğini öngördüğünüz için call opsiyonu alırsınız. Opsiyon işlemine ait verileri şematize edelim:

Bu durumda; 0,08 prim fiyatından 1000 kontrat büyüklüğünde call opsiyonu aldığınızı varsayalım. Ödenmesi gereken prim miktarı şu şekilde hesaplanır:

Maliyetiniz 8000 TL oldu. Maksimum zararını, ödediğiniz prim kadar olacaktır. Yani 8000 TL. Vade sonuna gelindiğinde Garanti hisselerinin spot fiyatının 9,00 lira olduğunu varsayalım. Kar hesabınız şu şekilde yapılacaktır.

Bu şekilde yaptığınız alım opsiyonu işleminden 57 bin liralık bir kar elde etmiş oldunuz.

VİOP İşlemlerini En Basit Nasıl Öğrenilebilir?

Örneklerimizle her ne kadar işlemi basite indirgemeye çalışsak bile eminim ki kafanız biraz karışmıştır. Bu durumda yapmanız gereken VİOP’un temellerini ve işlem mantığını tam olarak kavramaktır. Bunun için çeşitli eğitimler almalı ve deneme işlemler yaparak kendinizi geliştirmelisiniz.

Günümüzde internet üzerinden verilen birçok eğitim bulunuyor. Bu VİOP eğitimleri, videolar ve bilgilendirme kitapçıkları olarak sizlere ücretsiz bir şekilde sunulmaktadır. Eğer vadeli işlemlerin avantajından yararlanmak ve karlı sonuçlar elde etmek istiyorsanız mutlaka kendinizi bu eğitimlerle geliştirmelisiniz.

VİOP nasıl oynanır öğrenmek için en yollardan birisi de deneme hesaplarıdır. Sanal para ile gerçek piyasa koşullarında işlem yapabileceğiniz bu demo hesaplarda, kendinizi risk almadan geliştirebilirsiniz. 100.000 lira sanal para yüklü demo hesap sayesinde yukarıda sizlere anlattığım örneklerde olduğu gibi al-sat işlemleri yaparak, deneyim kazanırsınız. İşlemlerin mantığını tam olarak kavrayabilir ve nasıl para kazanacağınızı kısa sürede görebilirsiniz.