Dow Jones endeksinin tarihinde ilk defa 4 basamaklı bir kayıp yaşamasıyla birlikte küresel hisse senetlerinde büyük bir çöküş yaşandı. ABD’de hakim olan satış dalgası, tüm dünyaya ve özellikle gelişmekte olan ülke borsalarına yansıyan çöküş, küresel bir krize dair endişeleri ortaya çıkardı. Üstelik bu dalga 2 günlük ara sonrasında yeniden tetiklendi ve küresel hisse senetlerinin birçoğu dibe vurdu.
Dünya çapında ekonomistler ve uzmanlar, pay piyasasında yaşanan düşüşleri yorumlamaya başladı. Özellikle ABD paylarında düzeltmeye neden olan unsurlar üzerine teoriler oluşturuluyor. Teoriler ise tahvillerdeki artan düşüş, gizli pozisyonlardan çıkan hedge fonları, şişirilmiş değerlemeler üzerine yapılıyor. Bunlar dışındaki unsurlar da göz ardı edilmiyor. Ayrıca dünyanın en büyük borsa çöküşleri gibi küresel bir satış dalgasının hızlanmasından endişe duyuluyor.
Şimdi Fortune tarafından yayınlanan yazıya göre küresel hisse senedi çöküşünün nedenleri üzerine ekonomist yorumlarına göz atalım:
Faiz Tartışmaları
ABD hisse senedi piyasasının çöküşüyle ilgili akla gelen ilk neden doğal olarak faiz tartışmalarıdır. MUFG Union Bank Baş Finans Ekonomisti Chris Rupkey, düşük faiz döneminin son erdiğine ve artık herkesin bildiği bu dönemden hızlı bir çıkış yaşandığına dikkat çekiyor.
Borsanın en temel ekonomik gösterge olduğunu söyleyen Rupkey, düşüşlerin ekonominin aşağı yönde hareket edeceğini gösterdiğini belirtiyor. Aynı zamanda Jerome Powell’ın başkanlık edeceği ilk FED toplantısında faiz artırıma ihtimali olmadığını ifade ediyor.
Güvene Kaçış Bileşeni
Oakbrook Investments LLC eş CIO’su Peter Jankovskis, yaşananları “güvene kaçış” şeklinde yorumluyor. Jankovskis, sektörlerin performanslarını göz önünde bulundurarak bu yorumunu yapıyor. Kamu hizmetlerinin en iyi konumda olduğunu ve temel tüketici ürünlerinin ikinci sırada yer aldığını söylüyor. Piyasanın ise %2’ye kadar ilerleme kaydettiğini belirterek, gayet güzel bir yerde tutunduğuna dikkat çekiyor.
Jankovskis, işlemlerin son yarım saatte aniden düşüşe geçtiğini ifade ediyor. Bu düşüşün, piyasaların bir sonraki seansta toparlanabilmesi için destek oluşturma ihtimali olduğunu söylüyor. Yüzde 10’luk bir düzeltmenin kırılması sonucunda insanların piyasaya geri döndürmek için cesaretleneceğini düşünüyor. Buna ek olarak Asya ve Avrupa piyasalarında neler yaşanacağına da göz atmak gerektiğini belirtiyor.
Eski Moda Ortam Geride Kalıyor
Vanda Research Araştırma Yöneticisi Eric Liu, risk iştahının altında yatan sebeplerin değişiklik gösterdiğini düşünüyor. Liu, hisse senetleri ve tahvillerin ters yönde hareket ettiği eski moda ortamın, geride kaldığını belirtiyor. Bu trendin yerini, son 24 saatte tahvil faizlerindeki artış ve hisselerdeki düşüş ile birlikte geçtiğimiz hafta gözlemlenen düzenin aldığını düşünüyor.
Eric Liu, sistemin maruz kaldığı büyük şokları “şimdiye dek oldukça sağlam olan varlık fiyat ilişkilerini düzensizliğe sokarak uzun soluklu trendleri tersine çevirme eğilimine sahip,” şeklinde yorumluyor.
Hedge Fonlarının Harekete Geçmesi
Williams Capital Group Baş Traderı Stephen Carl, hedge fonu ve para yöneticilerinin yaşanan düşüşlerde büyük bir role sahip olduklarını düşünüyor. Çünkü yöneticilerin tetik noktalarını değiştirdiği tahmin ediliyor. Carl, “yerlerinde duramıyorlar, yarının ne getireceği belirsiz,” ifadelerini kullanıyor. Ayrıca geçen hafta Cuma günü görülen sert satış dalgasının, ek satışlar getirebileceğini söylüyor.
Genişlemede Son Aşama Yaşanıyor
Pacific Investment Management Co. Başkan Vekili ve Ekonomisti Tiffany Wilding ise ekonomik büyüme ve üretkenlik gibi verileri göz önünde bulundurarak yorum yapıyor. Üretkenlik büyümesinde hızın yetersiz olduğunu belirten Wilding, “maaş büyümesindeki yavaşlamanın ve artan ekonomik kapasite sınırlamalarının, reel ekonomik faaliyette kademeli olarak gerçekleşen bir yavaşlama ise kesişmesi gerekir,” dedi.
Geçen hafta yayınlanan işçi üretkenliğindeki zayıflığın, üretkenliği gelecek yıl boyunca mali genişlemenin karşısında hangi boyutta artacağına veya artmayacağına dair soru işaretleri oluşturduğunu söyledi. ABD hisse senedi piyasasındaki hareketliliğin ise enflasyonun hızlandığı ve büyümenin yavaşladığı tarihi dönemlerle aynı olduğunu düşünüyor.
Peri Masalının Sonuna Gelindi
Washington Crossing Advisors Portföy Yöneticisi Chad Morganlander ise telefon aracılığıyla bir açıklamada bulundu. Morganlander, “Başta sat, gerisini sonra düşün” gibi bir görüşün hakim olduğunu ifade etti. Finansal krizin üzerinden 10 yıl geçtiğini ve bu süre içerisinde FED’in volatiliteyi suni olarak baskıladığını belirtti. Morganlander’a göre şimdi realite devreye girmeye başladı ve 10 yıllık peri masalının sonuna gelindi.
