Eğer ekonomi hayatınızın bir parçasıysa BDDK nedir ve ne iş yapar bilmelisiniz. Aslında yabancı olmadığımız bu kavram, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun kısaltmasıdır. Günümüzde ekonomik anlamda bağımsızlık sağlamak isteyenler, paralarını bankalarda biriktirir.
Biriktirilen paralar belli bir müddet saklanır ya da plansızca harcanır. Fakat ihtiyaç duyduğumuzda az ya da yüklü miktarda birikimden harcamak yetersiz kalabilir.
Toplu nakde ihtiyaç duyduğumuzda kredi çekmeye yöneliriz. Bu tarz bankacılık işlemlerinde müşteri güvenliği açısından titiz olmak önem taşır. İşte kurum, bu gibi amaçlar doğrultusunda kurulmuştur. Kısacası, bankacılık sektörünün faaliyetleriyle ilgilenir.
BDDK Nedir?
En genel tanımıyla idari ve mali özerkliğe sahip tek kamu kuruluşudur. Temelde Türkiye’nin istikrarlı bir şekilde gerçekleştireceği ekonomik büyümesine uzun vadeli katkı sağlamak amacını taşır. Ülkemizde bankaları denetleme yetkisini elinde bulundurur. Kamuya hizmet eder.
Önde gelen ekonomik kurumlardan biri olan BDDK, şu an ülkemizde bulunan 200’ü aşkın banka, finansal kurum ya da şirketlerin faaliyetlerini denetler.
Gerektiğinde buralarda düzenlemeye gitme hakkına sahiptir. Bu özellik de onu ekonomi piyasalarını denetleme yetkisi bulunan diğer birkaç kurumdan farklı kılar.
Bankacılık kapsamına girebilecek her türlü faaliyetle ilgilenen BDDK, 7 kişilik kuruldan oluşan karar organından meydana gelir. Bu 7 kişilik ekibi birinci başkan, ikinci başkan ve beş kurul üyesi oluşturur.
Bir dönem bankacılık sektörü çalkantılı bir durumun içindeydi ve denetleme yetkisi bulunan kurumlar bir bütün halinde değildi.
İşte bu durum ekonomimizin BDDK’ya olan ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Özellikle ekonomik buhran dönemlerinde kurumun faaliyetlerine gereksinim duyulmuştur.
BDDK’nın resmi web sitesi ise şu şekilde bir tanım yapmıştır:
Yapılan bu tanım, size daha daha kapsamlı bir bilgi sundu. Özetle, BDDK bankacılıkta özel yetki ve görevleri olan, işlemlerin daha düzenli ve güvenli yapılmasından sorumlu başta gelen kurumlardandır.
BDDK’nın Görevleri Nelerdir?
BDDK’nın varlığıyla bankalar denetlenir. Bu sayede ülkemizdeki bankalar yapısal bakımdan daha düzenli iş yapabilir hale gelir.
Yukarıdaki tanımlamalarda sizlere bunu anlatmaya çalıştık. Ama BDDK’nın görev ve yetkilerinin neler olduğunu anlamak için biraz daha detaya inmemiz gerekebilir. Gelin bunları inceleyelim:
- Görev ile yetkilerini düzenleme ve denetleme kapsamındaki bankaların ve finansal kuruluşlarının faaliyetlerinde güvenliği sağlamak.
- Bankalar ile finansal kurumların kuruluşu, yönetimi, çalışma şekilleri, devredilme, hisse değişimi ya da ortaklık durumunda uyulması gereken kuralları sağlamak, gerekli kontrolleri yapmak.
- Ülkemizde etkin şekilde çalışabilen bir kredi sistemi oluşturmak ve bu aktif hale getirebilmek.
- Türkiye’de sahip olduğu hak ve çıkarlarını korumak isteyen bireylere ihtiyaç duyduklarını vermek.
- Türkiye’de istikrarlı bir finans piyasası oluşturmak, bunu yaparken bankacılık hizmetlerini hak sahiplerine adil bir şekilde sunmak.
- Ülkemizde faaliyet gösteren bankalar için daha adil bir rekabet ortamı yaratmak.
- Bankacılık sektöründeki işlemlerin tam ve kanunlara uygun olarak yapılmasını sağlamak ve aksi bir durum olduğunda bunlara müdahale etmek.
- Bankaların açılmasına ve faaliyetlerine başlaması için izin vermek, gerekli durumlarda bu izinleri iptal etmek.
- Banka faaliyetlerinde tespit ettiği herhangi bir kanuna aykırılık veya yolsuzluk durumunda, bu bankaların TMSF’ye (Tasarruf Sigorta Mevzuatı Fonu) devri işlemini yapmak.
- Finansal anlamda varlığını sürdüren kuruluşların daha şeffaf bir ortamda ve daha verimli bir şekilde çalışmasını sağlamak.
- Ülke ekonomimize risk oluşturabilecek işlem ve uygulamaların önüne geçmek.
- Bankacılık kanunu kapsamında bulunan maddeleri usulüne uygun biçimde uygulamak, bu yasaların ne derece uygulandığını denetlemek.
- Her türlü borsa işlemini denetlemek. (Yatırımlarda SPK ön plandadır ve SPK asıl denetleyici olarak BDDK’dan önce gelir.)
- Mevduata sahip olanların hak ihlali yaşamasını önlemek.
- İhtiyaçlar doğrultusunda kendisine verilen görevleri etkin şekilde yerine getirebilmesi için gereken sayıda nitelikli personelin istihdamını gerçekleştirmek.
- Görev alanı kapsamında bulunan konularda yabancı ülke yetkilileri ile anlaşmalar imzalamak.
- Türkiye’de ve diğer ülke ekonomilerinde ilgili kurumların katılım gerçekleştirdiği mali, iktisadi ve mesleki kurumlara üye olmak.
- Kredi değerleme, derecelendirme, denetim ve destek hizmeti veren kurumları yetkilendirmek. Bunların belirlenen kurallar çerçevesinde çalışmalarını yapmalarını sağlamak.
- Gizli kalma şartı ne derece önemli olursa olsun, gerektiğinde her türlü belgeyi görevlendireceği personeli aracılığıyla ya da yazışma yoluyla istemek ve incelemek.
- Kendi görev alanındaki konuları gerekli durumlarda araştırmak ve kamunun bilgi sahibi olmasını uygun bulduğu gelişmelerin yayınında gerekli olabilecekleri yerine getirmek.
- Bankacılıkla alakalı yönetmelik ve tebliğler hazırlamak. Duruma göre bunlarda değişiklikler yapmak.
- Yetkileri kapsamında bulan “düzenleme” ile ulusal çapta yapılan düzenlemeleri uluslararası standartlar ile uygun bir hale getirmek.
- Bilgi sistemi kullanımından doğan risk ve tehlikeleri tespit etmek.
- Yaptığı denetimlerden sonra ilgili kurumlardan ihtiyaç duyulan önlemi talep etmek.
- Farklı bankaların müşterilerine sunduğu kredi imkanlarında doğru bir kıyaslama yapılabilmesi için faiz ve komisyonlara yönelik bazı hesaplamalar yapmak.
- Belirli periyotlarda faaliyet kapsamındaki konularda araştırma raporlarını sunmak, bunları ilgili yerlerde yayınlamak.
BDDK’nın görevleri 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu çerçevesinde oluşturulmuş ve düzenlenmiştir. Kurum tüm görev ve yetkilerini belirli temel değerler etrafında gerçekleştirir. Bunlar; ihtiyatlılık, bağımsızlık, güvenirlik, katılımcılık, etkinlik, yetkinlik ve duyarlılıktır.
BDDK’nın Faaliyet Alanları Nerelerdir?
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun faaliyet gösterdiği alanlar yalnızca bankalar ve finansal kuruluşlardan ibaret değildir. Şöyle sıralanabilir;
BDDK Başkanı Kimdir? Kurul Üyeleri Kimlerden Oluşur?
BDDK’nın 2020 yılı Ocak ayından itibaren başkanlık koltuğunda Mehmet Ali Akben oturmaktadır. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, kurumda karar verilmesinden sorumlu organdır. Kurulun başkanı olan Akben, aynı zamanda kurumun da başkanıdır.
İkinci Başkan Yakup Asarkaya’dır. Beytullah Yazar, Mustafa Balcı, Ahmet Aksu, Hurşit Yıldırım ve İhsan Uğur Delikanlı ise kurul üyeleridir.
7 kişilik bu kurul, en az haftada bir kez olmak üzere bir araya gelir. İhtiyaç halinde, en az 5 üyenin katılması koşuluyla da toplanabilir. Kurulun aldığı kararlar ile yapılan düzenlemelerin uygulamaya konulması, kurumun temel yetki ve görevlerindendir.
BDDK Başkanı Akben’in geçmişine şöyle bir göz atmak isterseniz;
Kendisi 15 Mayıs 2015’ten beri bu görevdedir. Onu BDDK’ya atanmadan evvel TMSF Başkanı Kurulu’nun bir üyesi olarak tanıyorduk. Geçmişinde de bankacılık sektörünün üst düzey isimlerinden biriydi.
Akben, Anadolu Finans Kurumu ve Türkiye Finans Katılım Bankacılığı’nın Genel Müdür Yardımcılığı’nı üstlenmişti. Akben’in 2018 yılının Ekim ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Ekonomi Politikaları Kurulu’na ataması yapıldı.
2019 yılının Mayıs’ında BDDK Başkanlık görev süresi bitti. Ardından Cumhurbaşkanı kurumun ikinci dönem başkanı olarak yine kendisini seçti.
BDDK Nerededir?
İlk kurulduğu dönemlerde merkezi Ankara’daydı. 16 yıl başkentteki faaliyetlerinden sonra 2016 yılında merkezini İstanbul’a taşıdı.
Kurumun resmi web sitesine girdiğinizde, ulaşım adresinin “Büyükdere Cad. No:106 Şerbetçi İş Merkezi Esentepe Şişli/İSTANBUL” olduğunu görebilirsiniz. Fakat BDDK bünyesi altındaki belli ofisler hala Ankara’da hizmet veriyor.
BDDK Ne Zaman Kurulmuştur?
1990’lı yılların geneli, ülkemizin bankacılık sektörü için çalkantılıydı. Takvimler 1999 yılının Haziran ayını gösterdiğinde, bankacılığın maruz kaldığı birtakım olumsuzluklar arttı.
Bu durum tek bir bağımsız denetleyici ve düzenleyici kuruma gereksinim yarattı. Ardından Haziran 1999’da 4389 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında BDDK’nın kurulmasına karar verildi. Kurum, gerekli hazırlıkların ardından 2000 yılının Eylül ayında çalışmalarına başladı.
BDDK’ya Şikayet Bildirimi için Ne Yapmalıyım?
Günümüzde hemen hepimizin karşılaştığı bankacılık hizmetleri ile ilgili sorunlar, bazen can sıkıcı boyutta olabiliyor.
Peki, diyelim ki bankalardan herhangi biri ile istemediğiniz bir olumsuzluk yaşadınız. Ne mi yapmalısınız?
Öncelikle BDDK’ya durumu bildirerek şikayette bulunma hakkına sahipsiniz. Bunun için resmi web sitesini ziyaret edebilir, buradan gerekli işlemleri yapabilirsiniz.
Unutmayın ki BDDK tüketicilerin bankalar ile ilgili şikayetlerini dikkate alır ve gerektiğinde yaptırımlarla karşılık verir. BDDK veya ilgili diğer kurumlar hak üstünlüğü durumunda dava açabilir.
Dilerseniz Cimer‘den resmi bir dille de şikayette bulunabilirsiniz.
Şikayetinizi posta yoluyla da iletebilirsiniz. Bunun için de resmi web sitesinde yer alan, yukarıda da belirttiğimiz açık adresi kullanabilirsiniz.
(212) 214 50 00 no’lu telefon hattı da şikayetlerinizi iletmeniz için bir diğer yoldur.BDDK resmi web sitesinde şikayetlere ilişkin şöyle bir bilgilendirme sunmuştur;
Ayrıca işinizi basitleştirmek adına doldurulmak üzere bir de şikayet dilekçesi bulunmaktadır. Buradan ulaşabilirsiniz: https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/Iletisim/sikayetFormu.pdf
BDDK’da Kredi Yapılandırmanın Hususları Nelerdir?
12 Eylül 2019 tarihinde BDDK’nın “Finansal Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Yönetmelik”inde birtakım değişiklikler barındıran güncel yönetmeliği yürürlüğe girdi.
Bir miktar kredi borcunuz olduğunu varsayalım ve bunu ödeyecek maddi imkanınızın olmadığını düşünelim.
İşte BDDK’nın yönetmelikteki bu değişikliği borçlunun makul bir süre içinde kredi borçlarını yeniden ödeyebilecek duruma gelebilmesi amacıyla yapıldı.
Yönetmelikte yapılan değişiklikle birlikte BDDK’da kredi yapılandırmada amaç, dayanak ve tanım kısımlarında şöyle bir değişikliğe gidildi;
Yönetmelikte yer alan maddeye göre, yapılandırma yapılmış ihtiyaç kredilerinin vade süresi en fazla 60 ay olabilir.
BDDK’da kredi yapılandırmaya ilişkin oluşturulan geçici metin “Bu maddenin yürürlük tarihinden önce kullandırılan ihtiyaç kredilerinin borç bakiyeleri borçlu tarafından talep edilmesi durumunda en fazla altmış ay ile sınırlı olmak üzere yeniden yapılandırılabilir.” şeklindedir.
BDDK’nın Yaptırımları Nelerdir?
Yukarıda sizlere BDDK’nın görev ve yetkilerinin neler olduğunu detaylı bir şekilde anlatmaya çalıştık. Belirtilen kuralların dışına çıkılırsa ya da yasalar çiğnenirse BDDK’nın bazı yaptırımlarıyla karşılaşılması kuvvetle muhtemeldir.
BDDK gerekli durumlarda ne gibi yaptırımlar uygulayabilir, bunları sizin için listeledik;
- Ülkemizdeki bankalar, Bankalar Kanunu’nda belirtilen tedbirleri almak ve bunları uygulamak zorundadır. Diyelim ki BDDK tarafından önlem alınmadı ya da alınmasına rağmen problem çözülemedi. İşte bu durumda kurum tarafından bankanın faaliyetleri ya kısıtlanır ya da geçici olarak durdurulur.
- Gereken tüm önlemler alınmasına rağmen iyileşme olmuyorsa bankanın TMSF’ye devrini gerçekleştirebilir. Böylelikle bankanın faaliyet izni de kaldırılır.
- BDDK, bankalar denetlenirken adli ceza gerektiren hususlar tespit ederse durumu ilgili birimlere ya da kurum-kuruluşlara bildirir.
