Finans piyasalarında alım – satım yapan kişilere çeşitli isimler verilmektedir. Bu isimler, yapılan işin ayrıntılarına göre değişiklik göstermektedir. Broker ile çok karıştırılan dealer da bu isimlerden birisidir. Sıklıkla karşılaştığımız bu isimleri, hem yatırımlarda kafa karışıklığı yaratmaması hem de genel kültür anlamında bilmeniz de yarar vardır. Bakarsınız kariyer seçiminizi bile bu yönde yapabilirsiniz.
Borsanasiloynanir.co olarak sizlere piyasalarda yabancı kalmamanız adına bilgiler vermeye devam ediyoruz. Bu kapsamda dealer nedir, ne iş yapar, nasıl olunur ve maaşları ne kadar sorularının cevaplarını vermek istiyoruz. Aşağıdaki kutuyu kullanarak istediğiniz başlığa doğrudan ulaşabilirsiniz.
İşte sizlere önemli ve diğerlerinden farklı işleri bulunan dealer hakkında bilgiler:
Dealer Nedir?
Finans piyasalarında dealer denen kişiler; kendi adına ve hesabına menkul kıymet alım – satımı yapanlardır. İşte tam da bu noktada broker ile karıştırılmaktadır. Bu nedenle kısaca broker nedir hatırlayalım: Bir kurum, alıcı ve satıcı arasında aracılık faaliyeti yapan kişilerdir. Dealerlar ise üçüncü kişiler adına değil, kendileri veya çalıştıkları kurumlar adına alım – satım yapan kişilerdir. Eminim bu ayrım yeterli detayları vermiştir.
Dealerların yaptıkları bazı işler nedeniyle, trader ile karıştırıldıkları da görülmektedir. Bunun nedeni; dealerların müşteri portföyleri bulunur ve genellikle alım – satımlarını müşterilerine karşı yaparlar. Görevlerinin bir parçası olarak yaptıkları bu işlem yani kendi adlarına yaptıkları alım – satım nedeniyle dealerları, trader olarak isimlendirenler de görülmektedir.
Ama burada bir örnek vererek; ikisinin farklı kişiler olduklarını açıklayabiliriz:
Trader dediğimiz kişi; ev alıp belli bir süre kullandıktan sonra satan kişidir. Dealer ise emlakçıya benzer şekilde satılık evleri toplayıp kendi portföyünü oluşturan ve sonrasında yüksek fiyattan satmaya çalışan gerçek veya tüzel kişilerdir. Sanırım bu örneğimiz dealer kimdir bizlere net bir şekilde gösteriyor.
Nasıl Dealer Olunur?
Dealerlar; esnek çalışma saatleri olan, her an, her yerde ve herhangi bir zaman diliminde işinin başında olması gereken kişilerdir. Ayrıca yüksek stres altında çalıştıkları için kalp krizi geçirme olasılığı yüksek olan mesleklerden birisidir. Yine de tıpkı Burak Sevindik gibi bu işi tam kendine göre gören kişiler vardır ve o heyecanı yaşamak onlar için en önemli şeydir. İşte siz de o kişilerden biriyseniz dealer olabilirsiniz.
Kendini çok iyi kontrol eden dealerların, matematik ile aralarının fazlasıyla iyi olması gerekir. Ayrıca borsayı yakından takip etmesi, güncel haber ve verileri izlemesi işini kolaylıkla yürütmesi adına önemlidir. Aynı zamanda dealerların her şeyden biraz anlamaları da gerekmektedir. Bu sayede alım – satım işlemlerinde, söz konusu durumlara eleştirel ve mantıksal bir gözle bakarak kararlar alabilir.
Dealerların kişisel özellikleri de bu şekilde sıralandırdığımıza göre gelelim nasıl dealer olunur sorusunun cevabına:
Elbette yukarı da saydığım kişisel özelliklere sahip olmanız ilk kuraldır diyebiliriz. Ama halihazırda bir dealer olarak çalışabilmek için SPK’nin yılda 3 kere düzenlediği sınavlara girip, 70 not ortalamasını tutturmanız öncelikli adımdır. Diyelim ki ortalamayı tutturdunuz, sonrasında alacağınız temel lisanslama belgesi, dealer olmanızın bir diğer koşuludur.
Dealer olma konusunda üniversite mezunu olmayan kişilerin, fazlasıyla istekli oldukları bilinmektedir. Üstelik bu kişilerin sınavlarda başarılı olup, bu işi yapmak isteyen diğer kişiler arasında avantaj sahibi oldukları da görülmektedir. Yine de aracı kurum ve kuruluşlar, temel lisanslama belgesi bulunan üniversite mezunu adayları seçmek istemekteler. Genel olarak da işletme, iktisat, maliye gibi bölümlerden mezun olan kişileri tercih etmektedirler.
Tüm bu adımları tamamladığınız zaman bile işlem bitmemektedir. Çünkü müşteri bulmak için sosyal çevre edinmelisiniz. Bu noktada hobiler, en önemli sosyalleşme alanlarıdır. Özellikle lüks hobi kulüplerine üye olarak, kısa sürede çevre edinebilir ve kendinize cepleri dolgun müşteriler bulabilirsiniz. Elbette birkaç müşterinizle iyi işler başardıktan sonra çevreniz kalabalıklaşmaya da devam edecektir.
Dealer Maaşı Ne Kadardır?
Dealer maaşı ne kadar konusuna gelecek olursak; belli bir fiyat söylemenin yanlış olacağını bilmelisiniz. Çünkü örneğin bankalar belli bir 3500 – 5000 lira gibi bir maaş ödemektedir. Ama dealerların en büyük özelliği, müşterilerinin yaptıkları işlemlerden kazandıkları komisyon benzeri paralardır. Bu nedenle de maaşlarının miktarı, ne kadar iyi bir dealer olduklarına bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Dealerların yaptıkları işlemlerden daha çok kar ettikleri bilinen bir gerçektir. Bu nedenle de iyi bir sosyal çevreye sahip olmak için uğraşırlar. Genellikle; golf, binicilik, yelken gibi lüks hobilere ait kulüplere üye olarak, çevre edinmeye çalışırlar. Elbette bunu doğru bir şekilde yapamazsanız; bırakın alım – satım işlemlerini yapmayı, bu kişilerin aralarına giremeyeceğinizi bilmelisiniz.
Dealer Ne İş Yapar?
Dealer kimdir tanımından da anlaşılacağı üzere; kendi ad ve hesaplarına alım – satım yaparlar. Üçüncü bir taraf olmaksızın, kendi sermayesi ile spekülasyon yaparak kazanç sağlamaya çalışırlar. Yukarıda vermiş olduğum emlakçı örneği, ne iş yaptıklarını anlamanızı da kolaylaştıracaktır.
Dealerlar yaptıkları işlerin özellikleri nedeniyle likidite sağlayıcı ve piyasa yapıcı görevi de üstlenirler. Sahip oldukları müşteri portföylerinde, çoğunlukla alım – satım işlemlerini müşterilerine karşı gerçekleştirirler. Yani müşterinin emrini karşılayan koşulları kendisi yaratır ve müşterisinin işlemini gerçekleştirirken, kendi cebini de doldurmaya başlar. Elbette ‘cebini doldurmak’ derken kötü anlaşılmasını istemeyiz. Tamamen borsa koşullarına uygun ve yasal şekillerde bu işlemleri gerçekleştirirler.
Dealer için “kendisi tarafından bir sermaye koyularak, tek taraflı bir pozisyon alan ve aldığı pozisyonu, bir başka işlemde kapatarak bir kar sağlamayı amaçlayan kişi ya da kuruluş,” tanımlaması da yapılmaktadır. Aslında bu tanım, dealer ne iş yapar sorusunun tam karşılığını bizlere vermektedir.
