Türkiye’de fon sektöründe farklı yatırım fonlarını elektronik ortamda bir araya getirerek, yatırımcıların alım-satımına sunan bir platform bulunuyor. Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu olarak bilinen bu yer, kısaca TEFAS ismiyle anılmaktadır.
Minimum risk-maksimum kazanç ilkesiyle yönetilen yatırım fonları, bu platform sayesinde kolayca alınıp satılabilmektedir. Profesyonel yöneticiler tarafından yönetilen yatırım fonlarına tek bir yatırım hesabı ile TEFAS üzerinden ulaşabilirsiniz.
Şimdi TEFAS platformu hakkında merak edilen soruların cevaplarına göz atalım:
TEFAS Nedir?
Yatırım fonlarını elektronik ortamda bir araya getiren ve yatırımcıların alım-satım işlemlerini kolaylaştıran platformdur. Üye finansal kuruluşlar aracılığıyla tek bir yerden işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.
Her birini sistem üzerinden karşılaştırarak, tek bir yatırım hesabı ile piyasadaki tüm fonlara erişimi sağlayan TEFAS, 9 Ocak 2015 tarihinde faaliyete geçmiştir. Uygulama esasları Takasbank tarafından belirlenmiştir.
Takasbank tarafından kurulan TEFAS, yatırım fonlarının, fon kurucuları ve onların tayin edeceği operatör kurumlar tarafından diğer platform üyelerinin müşterilerine satılmasına, geri alınmasına ve gerçekleşecek işlemlerin takasının yapılmasına olanak sağlaması için kurulmuştur.
TEFAS’ta Hangi Fonların Alım-Satımı Yapılmaktadır?
Platformda; özel fon, serbest fon, gayrimenkul yatırım fonları, girişim sermayesi fonları, garantili fon ve koruma amaçlı fonların katılma payları haricinde tüm fon katılma payı alım-satım işlemleri yapılabilmektedir.
Aynı zamanda likit fon olarak anılan para piyasası fonları, kısa vadeli borçlanma araçları fonlarının katılma payları da platformda işlem görebilmektedir. Bunlar kurucu inisiyatifine bırakılmıştır.
Sadece menkul kıymet yatırım fonlarının işlem gördüğü TEFAS’ta, BIST’te işlem gören borsa yatırım fonları işlem görmemektedir. Ayrıca emeklilik fonları da platformda yer almamaktadır.
Gelir paylaşım oranı ise kanun tarafından belirlenmiştir. Yüzde 35 satıcı, yüzde 65 fon kurucusu fonların yönetim ücretinden pay almaktadır. Ancak kurucu ile dağıtıcının kendi arasında özel olarak yapacağı sözleşme ile oranların paylaşımda tam tersi bir durumda geçerli olabilir.
Piyasada aktif olan menkul kıymet fonlarının hepsi, tüm bankalar ve aracı kurumlar tarafından müşterilerine sunulmak zorundadır. Örneğin; bir portföy yönetim şirketinin ana ortağı olan banka ve aracı kurum, diğer bir şirketin menkul kıymet fonlarını müşterilerine satmama durumu söz konusu değildir.
Katılım bankaları aracılığıyla da faizsiz finans esaslarına göre işleyen fonların alım-satımı yapılabilecektir.
Banka ve Aracı Kurumların TEFAS’taki Rolü Nedir?
Yeni çıkan mevzuata göre; fon kurucuları yalnızca portföy yönetim şirketleri olacaktır. Bankalar, bu piyasada asıl dağıtım kanalıdır. Yani bankalar piyasanın asıl oyuncusu olmaya devam edeceklerdir.
Her bankanın kendine ait portföy yönetim şirketi vardır. Bu nedenle fonların satış ve büyüme dayanağı yine bankalardır.
Katılım bankalarının çalışma prensibine bağlı olarak, tüm fonların alım-satımına tabi olmayacaklardır. Kendi çalışma koşulları dışındaki finansal enstrümanlara aracılık etmeleri, kuruluş prensiplerine aykırıdır.
Katılım bankaları, yetkili otoritelerin onayı ile kendi dağıtım kanallarından sadece faizsiz finans esaslarına göre kurulmuş yatırım fonlarına aracılık edeceklerdir.
Katılım bankalarının internet sitesine giren veya şubesine giden müşteriler, yalnızca katılım bankaları danışma kurulları tarafından icazeti verilmiş yatırım fonlarını görebileceklerdir. Sistemde göremedikleri fonların alım-satımı ise söz konusu olmayacaktır.
Bu şekilde alım-satımdan kaynaklanan arka taraf operasyonunu Takasbank, hem kendi bünyesinde hem de katılım bankası bünyesinde Merkezi Kayıt Kuruluşu’nda gerçekleştirecektir.
Müşteriler aldıkları fonları MKK’da kendi hesaplarında görebilecek ve sonrasında da banka veya aracı kurum vasıtasıyla TEFAS üzerinden satabilecektir.
TEFAS’ı Kimler Kullanabilir?
Fon alım-satım platformunu, Sermaye Piyasası Kurulu’ndan yetki belgesi olan tüm banka, aracı kurum, yatırım hesabı olarak portföy yönetim şirketleri ile yerli ve yabancı yatırımcılar kullanabilir.
TEFAS Nasıl Kullanılır?
Platformu kullanabilme kriterleri bulunan tüm kurumsal ve bireysel yatırımcılar, portföy yönetim şirketlerinde yatırım hesabı açarak yararlanmaya başlayabilirler.
Yatırım hesabı açıldıktan sonra kolayca fon alım-satım işlemlerine başlanabilir. İşlem yapmadan önce platformda yer alan fonlar hakkında Fon Bilgilendirme Platformu aracılığıyla bilgi toplanmalıdır.
Fon Bilgilendirme Platformu üzerinden fonlar karşılaştırılmalı ve performansları hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. Aynı zamanda yatırım fonunun alım-satım saatleri, yönetim ücretleri, işlem kısıtlamaları da öğrenilmelidir.
Ayrıca yatırımcılar hesapları hangi kurumda olursa olsun yeni bir hesap açmaya gerek duymadan, hesabının bulunduğu dağıtım kuruluşları üzerinden işlem yapabilmektedir.
TEFAS platformu, 24 saat boyunca Türkiye’nin neresinde olursanız olun işlem yapmaya müsaade etmektedir. İşlem saatleri şu şekildedir:
TEFAS’ın Faydaları Nelerdir?
Platform, SPK tarafından kuruluşuna ve işlem görmelerine izin verilmiş yatırım fonlarının tümünü tek bir ekranda görmeyi sağlamaktadır. Bunun dışındaki faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Satın alınacak yatırım fonları, MKK nezdinde işlem yapığı yatırım kuruluşu veya portföy yönetim şirketinin saklayıcısı altında kendi adlarına açılan hesaplarda saklanacaktır.
- Yatırımcı tek bir yatırım hesabı sayesinde piyasadaki tüm fonlara yatırım yapma hakkına sahiptir.
- Yatırımcılar aldıkları yatırım fonlarını platformda belirtilen saatlerde, fon tarafından açıklanan fiyat üzerinden geri satabilir.
- Yapılan fon alım-satım işlemleri üzerinden fon dağıtım kuruluşları tarafından yatırımcılardan ayrı bir ücret veya komisyon alınmamaktadır.
- Yatırımcılar dağıtım kuruluşlarının doğrudan şubeleri kanalıyla ya da bu kuruluşların internet şubeleri üzerinden TEFAS’a erişim imkanına sahiptir.
- TEFAS açılış sayfasında farklı periyodlara ilişkin en çok kazandıran fonlar görülmektedir. Bunlar fon seçimi konusunda size fikir verebilirler.
- Platformun fon karşılaştırma sayfasında getiri bazlı, yönetim ücreti ve büyüklük bazlı ya da sadece herhangi bir kuruluşa ait olan yatırım fonlarını farklı zaman aralıklarına göre görebilir, karşılaştırabilirsiniz.
- Platform, yatırımcılara tercihlerine uygun yatırım fonlarını alıp satabilme ve fonlar arasında karşılaştırma yapma imkanı vermektedir.
- Platformda işlem yapan yatırımcılar, karar aşamasında kendilerine yardımcı olacak, alınıp satılabilecek yatırım fonları ile faiz, altın, borsa endeksi gibi diğer alternatiflerine ilişkin getiri bilgilerine Fon Bilgilendirme Platformu’ndan ulaşabilirler.
- Fon Bilgilendirme Platformu sayesinde hem fonlar hem de alternatif yatırım araçları arasında karşılaştırma yapabilirler. Ayrıca sağlıklı yatırım kararı almalarına da yardımcı olmaktadır.
TEFAS’tan Yatırım Fonu Nasıl Alınır?
Platformu kullanabilmek için SPK’nın yetkilendirdiği banka veya aracı kurumların birinden yatırım hesabınız olması gerekmektedir. Tek bir yatırım hesabı ile platformda yer alan tüm yatırım fonlarını alıp satma hakkına sahipsiniz.
Yatırım fonlarını platformda karşılaştırdıktan sonra hesabınızın bulunduğu banka veya aracı kurum üzerinden alım-satımı yapabilirsiniz. Yatırım hesabınıza her zamanki gibi erişip, ilgili sekmelerden fonu seçerek işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.
TEFAS Aracılığıyla Fon Alıp Satarken Nelere Dikkat Edilmeli?
Platform aracılığıyla yatırım fonu alıp satarken dikkat etmeniz gereken ilk konu, fonlar hakkında detaylı bilgi edinmektir. Fonlarla ilgili detaylar platformda yayımlanmaktadır. Ama kuruluşlar fonlara ait çok daha detaylı bilgileri kendi web sitelerinde paylaşmaktadır.
Fonlar hakkında yayımlanan aylık bilgilendirici bültenlere göz atmalısınız. Bu raporları fonu yöneten aracı kurum üzerinden takip edebilirsiniz. Bu şekilde piyasa durumu hakkında bilgi sahibi olabilir ve yatırım stratejisi belirleyebilirsiniz.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise yatırım fonlarının yönetim ücretlerinin farklılık göstermesidir. Bu nedenle portföyünüze eklemek istediğiniz fon ile ilgili kar ve vadeyi göz önünde bulundurup, genel olarak yıllık alınan yönetim ücretlerini incelemelisiniz.
