Templeton Büyüme Fonu kurucusu ve efsanevi yatırımcı Sir John Templeton, piyasalarda başarılı işlemlere imza atan isimlerdendir. Bugün ise tavsiyeleri, yeni yatırımcılara ilham kaynağı olmaktadır.
Gelmiş geçmiş en etkili yatırımcılardan biri olan Templeton, tecrübeleri doğrultusunda kurallar sıralamıştır. Bunlardan kendinize dersler çıkarabilirsiniz.
İşte bu kurallardan 15 tanesi:
Maksimum Toplam Getiri için Yatırım Yapın
Birçok kişinin gözden kaçırdığı ortak konu şudur; enflasyon ve vergileri yok saymak. Templeton, yaptığınız yatırımlardan maksimum toplam getiri elde etmek için bunları göz önünde bulundurmanızı tavsiye ediyor.
Vergi ve enflasyon, sinsi bir şekilde getirinizin düşmesine neden olur. Bu noktada yapılan en büyük hatanın ise sabit getirili menkul kıymetlere çok fazla para yatırmak olduğunu belirtiyor.
Templeton’ın burada verdiği örnek ise konuyu net bir şekilde anlatıyor:
“Enflasyon ortalama %4 ise 100.000 dolarlık bir portföyün satın alma gücünü sadece 10 yılda 68.000 dolara düşürecektir. Başka bir deyişle aynı satın alam gücünü sürdürmek için bu portföyün 147.000 dolara çıkması gerekecekti. Sadece 10 yıldan fazla kalması için %47’lik bir kazanç. Ve bu, vergiler hesaba katılmazsa böyledir.”
Yatırım Yapın, Ticaret veya Spekülasyon Yapmayın
Sir John Templeton yukarıdaki sözleriyle borsada sadece yatırım yapmanız gerektiğini vurgulamıştır. Piyasalardaki amacınız yatırım yapmak olmalıdır. Sürekli yön değiştirerek kazançlı çıkamazsınız.
Belli bir portföye yatırım yaparak, istikrarlı şekilde ilerlemelisiniz. Kısa vadeli hızlı işlemler, bir haberle kalp krizi geçirmenize neden olabilir.
Rahat yatırımcının genellikle daha bilgili olduğu da kabul edilmiş bir gerçektir. Sabırlı, kontrollü ve mantıklı pozisyonlarla yatırımlarınızı yönetmelisiniz.
Yatırım Türleri Konusunda Esnek ve Açık Fikirli Olun
Yatırım yapmak isteyen kişilerin sıklıkla dile getirdikleri bir soru vardır; “Neye yatırım yapsam kazanırım?”
Ancak Templeton’ın da dile getirdiği gibi bunun cevabı sabit değildir. Bugün kazançlı olan bir sektör veya finansal varlık, 1 ay sonra popülerliğini yitirmiş olabilir. Siz bu süreci değerlendiremezseniz geri dönüşü olmayan hatalar yapmış olursunuz.
Değişen ekonomik koşullar ve genel olarak dünya hali, popüler yatırımı değiştirir. Örneğin; koronavirüs pandemisinin ilk açıklandığı dönemde, Borsa İstanbul’un kazançlı payları olarak gösterilen THYAO, bir anda çöktü. Uzun süre de toparlanamadı.
Eğer pandemi öncesinde bu hissenin kazanç sağlayacağını düşünerek bir miktar aldıysanız zarara girdiğiniz demektir. Bu nedenle esnek olmanız büyük bir öneme sahiptir. Üstelik sadece enstrümanlar konusunda değil, farklı piyasalar konusunda da açık fikirli olmalısınız.
Düşük Fiyattan Alın
Tıpkı Benjamin Graham gibi Templeton da düşük fiyattan almanızı tavsiye ediyor. Ancak bunu hepimiz biliyoruz zaten! Peki, burada gerçekten de ne demek istiyorlar?
Buradaki düşük fiyat herkes için farklı bir seviye olabilir. Sonuçta sizin aldığınız seviyeden satıp kazanç sağlayan bir başka yatırımcı var.
Sizin yapmanız gereken acele etmeden bir süre enstrümanı izlemek ve geçmiş hareketlerini kavramaktır. Eğer uygun bir seviyede olduğunu düşünüyorsanız satın alırsınız. Daha sonra yükselişiyle satarsınız.
Burada dikkat etmeniz gereken bir konu vardır; enstrümana olan ilgiyi ölçmek.
Örneğin; altın fiyatlarının hızlı yükselişler gerçekleştirdiği zamanları düşünün. Fiyatlar yükseldikçe Wall Street’ten komşu teyzenize kadar herkesin dikkati altında olacaktır. Herkes almak ister ve fiyat alımlar arttıkça yükselir.
Ancak bu yükseliş bir süre devam eder ve en başta düşük seviyeden almış olan yatırımcılar satışa geçmeye başlar. Eğer siz bu aşamada daha fazla yükseliş bekleyerek pozisyona girerseniz yolda kalırsınız.
Herkes bir enstrümana iyimser bakarken, genelde fiyatı yüksek demektir. Ancak karamsarlık artıyorsa alma vakti geliyor demektir.
Kaliteli Hisse Senetleri Arasında En Kelepirini Bulun
Templeton, uzun uzadıya kalitenin ne demek olduğunu açıklamıştır. Kısaca şirketin yönetiminden kullandığı teknolojiye kadar birçok alandaki kalitesinden bahsetmektedir.
Bir şirketin kalitesi, hisselerine de yansıyacaktır. Bu hisselere yatırım yaparsanız belli riskleri sıfırlayabilirsiniz. Aynı zamanda bunları uygun fiyata satın almak için acele etmemelisiniz.
Piyasa Trendleri veya Ekonomik Görünüm Değil, Değer Satın Alın
Unutulmaz yatırımcı, pek çok yatırımcının piyasa trendine ve ekonomik görünüme odaklandığını söylüyor. Ancak bunun önemli bir yatırım yöntemi olmadığına dikkat çekiyor.
Değer yatırımı savunucularından olan Templeton, borsa ve ekonominin her zaman kilit adımlarla ilerlemediğini ifade ediyor. Ayı piyasalarının her zaman durgunluklarla çakışmadığını örnek olarak veriyor.
Piyasayı tek tek hisse senetlerinin belirlediğini savunan Templeton, bunun tersi olmayacağına da dikkat çekiyor.
Portföyünüzü Çeşitlendirin
Dünyada her an beklenmedik ve tahmin edilemeyecek şeyler yaşanabilir. Örneğin; COVID-19 pandemisinin kimse bu boyuta gelebileceğini tahmin etmiyordu. Hatta dünya devi dediğimiz ülkelerin ekonomileri bu salgınla yerle bir oldu desek yanlış olmaz.
Böyle durumların kontrol edilemeyeceğini söyleyen Templeton, portföyünüzü çeşitlendirmeniz gerektiğini söylüyor. Ancak bu şekilde hareket ederek, durumun üstesinden gelebileceğinize dikkat çekiyor.
Ödevinizi Yapın ve Size Yardımcı Olacak Bilge Uzmanları İşe Alın
Yatırım yapmadan önce mutlaka belli bir araştırma sürecinden geçmenize gerektiğini yazılarımızda sıklıkla görebilirsiniz.
Ne satın aldığınızın farkında olmalısınız. Sonuçta bildiğiniz bir şeye yatırım yapmanız gerekiyor. Araştırmadan hiçbir şeyi öğrenemezsiniz.
Önce nerede nasıl yatırım yapacağınızı araştırın. Sonra enstrümanları öğrenin. Size en uygun yöntemleri belirleyin. Bunları iyi bir şekilde yaparsanız ve gerisi gelecektir.
Yatırımlarınızı Agresif Bir Şekilde İzleyin
Hiçbir yatırımın sonsuza kadar sürmeyeceğini savunan Templeton, yatırımlarınızı sürekli izlemenizi tavsiye ediyor. Güvenilir bir şirketin hissesini alıp unutmak yerine göz ucuyla da olsa takip etmelisiniz.
Örneğin; Volkswagen güvenli bir şirkettir. Ancak 2015 yılında patlak veren emisyon skandalı şirketin hisselerini yerle bir etmeyi başardı.
Belki örnekteki durum ekstrem gibi görünebilir; ancak şirketler kapsamında beklenmedik gelişmeler yaşanabiliyor. Bir anda iflas açıklayabiliyorlar. Büyük işten çıkarmalar yaşanabilir. Tüm bunlar hisselerin kötü etkileneceği anlamına geliyor.
Panik Yapmayın
Templeton karşılaştığınız ters bir durum karşısında panik yapmadan önce durumu analiz etmeniz gerektiğini tavsiye etmiştir.
Bir kötü durum görüldüğünde satma konusunda acele etmemelisiniz. Templeton’a göre; satış zamanı kazadan öncedir, sonra değil.
Hatalarınızdan Ders Alın
Herkes hata yapar ve sürekli dalgalanan bir piyasada hata yapmanız çok normaldir. Üstelik bu hataları sadece siz değil, Warren Buffett gibi büyük yatırımcılar da yapıyor.
Önemli olan konu, hatalarınızdan ders almanızdır. Bir hatayı tekrar ettiğiniz zaman gerçekten yanlış yaptınız demektir. Pes etmek yerine sorunun nereden kaynaklandığını bulmaya özen gösterin.
Piyasa Üstü Performans Göstermek Zor Bir Görevdir
Templeton, sürekli olarak piyasadan daha iyi performans gösteren bir şirket bulduğunuz zaman, onun aslında düşündüğünüzden daha iyi iş çıkardığını bilmenizi istiyor.
Aynı zamanda sadece sürekli olarak pazardan daha iyi performans göstermiyorsa ve bunu önemli ölçüde yapıyorsa mükemmel bir iş çıkardığına da dikkat çekiyor.
Bu Templeton’ın iç karartıcı kurallarından birisi olarak tanımlanır. Ancak bunun bir gerçeklik kontrolü olduğu ifade ediyor.
En büyük hedge fonlarının yıldan yıla son derece değişken getiri sağladığını bilinir. Hatta bazıları negatif getiri sağlar. Bunların her birinin uzman olduğunu da unutmamalısınız.
Tüm Cevapları Bilen Bir Yatırımcı Tüm Soruları Anlamıyor Bile!
Her şey sürekli bir değişim hali içindedir. Bu nedenle bildiğiniz şeyler, bir anda tersine dönebilir ve hiç bilmediğiniz bir ortamın içinde yer alabilirsiniz.
Kişinin yatırım tarzı veya piyasa bilgisindeki aşırı güven veya kesinlik, kaçınılmaz olarak başarısızlıkla sonuçlanacaktır.
Bedava Öğle Yemeği Yok
Yapacağınız yatırımları duygusallıktan uzak bir şekilde yapmalısınız. Günü kurtarmayı hedeflememelisiniz. İyi bir şirketin hissesini yüksek fiyatına rağmen almamalısınız.
Templeton’ın dediği gibi uyarıların hiçbir zaman sonu gelmeyecektir. Bu nedenle mantık çerçevesinde ve iyi bir araştırma sonucunda yatırım yapacağınız enstrümanları belirlemelisiniz.
Çok Sık Korkmayın veya Olumsuz Olmayın
Piyasalarda düzeltme olması kadar normal bir durum yoktur. Bir hisse senedi sürekli yükselemez. Düşüş kaydettiği zamanlar da olacaktır. Üstelik bu zamanlar size yeni fırsatlar getirecektir.
Ancak gördüğünüz bir düşüş eğilimi karşısında karamsarlığa kapılırsanız işlerin daha da bozulmasına neden olabilirsiniz.
