Hisse senetlerinin ortaklara ve yatırımcılara sağladığı haklar vardır. Rüçhan hakkı da bunlardan birisidir. Özellikle bedelli sermaye artırımıyla birlikte anılan bir haktır. Dolayısıyla ilgi çeken konulardandır.
Rüçhan hakkı, pay sahibine öncelik vermeye yarar. Bir bedelli sermaye artırımı sonrasında önce pay sahibinin yararlanmasını sağlar. Eğer bu hak kullanılmak istenmezse devredilmesi de mümkündür. Ancak pay sahibinin ortaklık oranı düşeceği için genellikle kullanılır.
Şimdi rüçhan hakkı ile ilgili bilinmesi gerekenlere göz atalım:
Rüçhan Hakkı Nedir?
Pay sahiplerinin, şirketin bedelli sermaye artırımı yaparak oluşturacağı yeni paylardan öncelikli olarak almasına rüçhan hakkı denir. Biraz karışık gelmiş olabilir; ama birazdan hepsini anlayacaksınız.
Bir şirketin sermayesi ortaklar etrafında paylara bölünmüştür. Bunları temsilen verilen belgelere pay senedi denir. Şirket, dışarıdan elde ettiği yeni kaynaklar karşılığında bedelli sermaye artırımı yapar. Bu şirketin sermayesini yükseltirken, mevcut payların sayısı da artacaktır.
Peki, bunlar ortaklara nasıl dağıtılacak? İşte bu noktada rüçhan hakkı devreye girer.
Ortaklar bedelli sermaye artırımı ile çıkarılan yeni hisselerden, şirkette sahip oldukları pay oranıyla uyumlu olarak alınabilir. Almak istemezlerse bu hakları devredebilir, borsada satabilirler. Ancak bu, şirketteki ortaklık oranlarının düşmesine neden olur.
Rüçhan Hakkı Nasıl Kullanılır?
Ortak yönünde rüçhan hakkı, kar veya tasfiye payına katılma, oy kullanma gibi kazanılmış bir hak değildir. Ortaklığın direkt beraberinde getirdiği bir haktır. Bedelli sermayeden pay alma hakkı, şirketin SPK’nın belirlediği süre içinde eski paylarının şirkete ibrazı yoluyla kullanılır.
Mevcut pay sahipleri, hakkını kullanarak yeni paylardan alabilirken, sermaye artırımına katılmak istemeyebilir. Böyle bir durumda haklarını borsada satabilirler. Bu hakkın kullanım süresi ise en az 15 gün iken, en çok 60 gündür.
Aynı zamanda şirketin genel kurulunun esas sermayenin artırılmasına ilişkin kararındaki hükümlere göre bu haktan yararlanılabilir. Yani genel kurul, kimlerin bedelli sermaye artırımından yararlanabileceğini belirleyebilir.
Rüçhan hakkının kullanımı Türk Ticaret Kanunu’nun 394. maddesi ile açıklanmıştır. Buna göre hakkın kullanımı, beyan ve iştirak taahhütnamesi imzalanması yoluyla ve tek taraflı irade beyanı ile gerçekleşir.
Rüçhan Hakkı Kullanım Örneği
Rüçhan hakkının kullanımıyla pay sahibinin elindeki hisse miktarı artar. Aynı zamanda şirketin sermayesinde de artış yaşanır.
Bu konuda bir örnek verelim:
Bir şirkete ait hissenin itibarı değerinin 5 lira olduğu ve toplam 1000 paya sahip olduğunu düşünelim. Toplam 5000 lira sermayesi bulunan bu şirketin bir ortağı 100 paya sahipse şirkete yüzde 10 ortak demektir.
Şirketin sermayesini 10.000 liraya yükselttiğini varsayalım. Bunu yaparken itibari değeri 5 lira olan 1000 adet yeni pay ile çıkarttığı düşünelim. Bu durumda ortak, mevcut hisseleriyle orantılı pay alma hakkına sahiptir.
Şirketin toplam sermayesi 10.000 lira olmuştur ve itibari değeri 5 liradan 2000 payın sahibidir. Ortak ise bu hakkını kullandığı için toplamda 200 adet payın sahibidir. Ayrıca hala şirkete yüzde 10 oranında ortaktır.
Eğer ortak bu hakkını kullanmasaydı 100 adet paya sahip olmaya devam edecekti. Şirketin değeri artarken, ortağın ortaklık oranı yüzde 5’e düşecektir.
Rüçhan hakkını almak mı iyi almamakmi bu konu hakkında bilgi alabilirmiyim faydası nedir zararı nelerdir
Ben bir şirketten hisse ortak olmadığım halde Rüçhan Hakkı satın aldım ama o hisse belirli bir süreliğine kapandı birleşme hesnadinda ben nasıl bir hak sahibi bu oluyorum tesekkurler